Czak-czak (ciasto)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czak-czak
Чәкчәк, Сәк-сәк
{{{alt grafiki}}}
Czak-czak (w prawym dolnym rogu)
Rodzaj

ciasto

Kuchnia

baszkirska, tatarska

Składniki

miód, jajka, mąka

Multimedia w Wikimedia Commons

Czak-czak (ros. чак-чак, kaz. шәк-шәк, baszk. Сәк-сәк, tatar. чәкчәк, чәк-чәк, çäkçäk, çäk-çäk) – tradycjonalny deser tatarski, kawałeczki ciasta usmażone na głębokim tłuszczu i sklejone miodem, czasem z dodatkiem bakalii[1]. Narodowa słodka potrawa w Tatarstanie, Baszkortostanie, popularna również w Azji Środkowej (w Kirgistanie, Uzbekistanie, Kazachstanie i Tadżykistanie[1]), w Karaczajo-Czerkiesji, a także wśród polskich Tatarów z Podlasia[2].

Według legend, Tatarzy sztukę przygotowywania czak-czaka przejęli od Bułgarów (nadwołżańskich)[3]. Legenda mówi, że pewnego dnia bułgarski chan postanowił ożenić jedynego syna i szukał nowej potrawy na wesele, która będzie prosta do przygotowania, pożywna, nie będzie się szybko psuła i będzie ją można nie tylko podać gościom przy weselnym stole, ale także wysłać jako prezent do odległych krajów[3]. Warunki te spełnił czak-czak z mąki, jajek, miodu przygotowany przez żonę jednego z pasterzy[3].

Nazwę „czak-czak” można przetłumaczyć jako „tylko trochę”[1].

Tradycja[edytuj | edytuj kod]

Czak-czak jest ulubionym wschodnim ciastem w kuchni ludów tureckich – Tatarstanie, Baszkirii, Kazachstanu, Kirgistanu, Uzbekistanu[3]. Tradycyjny czak-czak był przygotowywany w szczególny sposób[3]. Najpierw niezamężne dziewczyny wyrabiały i kroiły ciasto, które smażyły małżeństwa[3]. Starsi przygotowywali syrop z miodem i nadawali kształt ciastu[3]. Mogło ono być okrągłe, płaskie lub mieć inne kształty[3]. U Tatarów czak-czak jest tradycyjnym ciastem przygotowanym przez matkę panny młodej na wesele, jego kawałek można otrzymać tylko pod warunkiem, że gość przyniesie jakąś potrawę na weselny stół[3]. Im będzie ona smaczniejsza, tym większy otrzyma kawałek[3]. Według tradycji im więcej zjesz weselnego czak-czaka, tym słodsze i dłuższe będziesz miał życie[3]. Tradycyjne weselne ciasto może być przygotowane nawet z 400 żółtek[3]. Czak-czak może być przechowywany przez około trzy tygodnie[3]. Je się go rękoma, czasem jest krojony na małe kawałki, jeśli jest duży[3].

Przygotowanie[edytuj | edytuj kod]

Przygotowanie czak-czaka
Przesianie mąki przez sito
Dodanie jajek
Wyrobienie ciasta
Wałkowanie ciasta
Krojenie ciasta na duże paski
Krojenie ciasta na małe paski
Smażenie w głębokim tłuszczu
Koniec smażenia

Z jajek, mąki i soli przygotowuje się ciasto[4][5]. Po rozwałkowaniu i podzieleniu na części robi się z niego paski lub kulki, które smaży się w głębokim tłuszczu[4]. Z miodu i cukru przygotowuje się syrop, który wraz z bakaliami dodaje się do usmażonych ciasteczek[4]. W zależności od formy ciasto może mieć różne kształty[4].

Muzeum[edytuj | edytuj kod]

Muzeum Czak-czaka w Kazaniu

W 2014 roku w stolicy Tatarstanu, Kazaniu otwarto muzeum poświęcone czak-czakowi (ros. Музей чак-чака)[6]. Znajdujące się w nim eksponaty (m.in. tradycyjne naczynia[7]) przedstawiają historię potrawy[6], jak również innych tatarskich deserów, a także tatarskie stroje narodowe, które każdy odwiedzający może przymierzyć[6]. Zwiedzanie muzeum jest płatne. Bilet wstępu kosztuje, w zależności od wybranego pakietu, od 300 do 800 rubli[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kyle Mendes: Chak Chak - Fried Honey Cake from Tatarstan. The School of Russian and Asian Studies, 04 lutego 2012. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)]. (ang. • ros.).
  2. ↑ Tatarskie potrawy i tatarski savoir - vivre. smakizpolski.com.pl. [dostęp 2018-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Всё о чак-чаке: история, факты, польза, витамины, каллорийность. Chak-chak.uz, 5 października 2015. [dostęp 2018-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)]. (ros.).
  4. ↑ a b c d Andrzej Bieniek: Czak-Czak. Domowe Pogotowie Kuchenne, 2017-01-18. [dostęp 2018-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-17)]. (pol.).
  5. ↑ Chak-chak. rinfom.com. [dostęp 2018-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-01)]. (ang.).
  6. ↑ a b c The Chak-chak Museum; History. visit-tatarstan.com. [dostęp 2018-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)]. (ang.).
  7. ↑ a b Музей чак-чака | Казань. muzeino.ru. [dostęp 2018-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)]. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czak-czak_(ciasto)&oldid=73229058”