Czubacz hełmiasty
| Pauxi pauxi[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
czubacz hełmiasty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Czubacz hełmiasty (Pauxi pauxi) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae). Zasiedla północną część Ameryki Południowej. Narażony na wyginięcie.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Wyróżniono dwa podgatunki P. pauxi[3][4][5]:
- czubacz hełmiasty (P. pauxi pauxi) – północno-wschodnia Kolumbia do północno-środkowej i zachodniej Wenezueli.
- czubacz ubogi (P. pauxi gilliardi) – góry Serranía de Perijá.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała do 91 cm, masa ciała: samce do 3,6 kg, samice do 2,6 kg. Obie płci są czarne z białym brzuchem i końcówką ogona. Jaskrawoczerwony dziób ozdobiony jest sporą naroślą w kształcie gruszki w kolorze intensywnie niebieskim. Jest w środku pusta, więc nie obciąża głowy ptaka. Funkcją tej ozdoby jest oznaczenie terytorium.
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje subtropikalne lasy mgliste w stromych, górzystych regionach na wysokościach od 500 do 2200 m n.p.m. (przeważnie 1000–1500 m n.p.m.); preferuje wilgotne wąwozy z gęstym runem leśnym. Unika skrajów lasu[6].
W okresie toków samiec zajmuje miejsce na gałęzi i wydaje dudniący głos, wzmacniany przez specjalnie wydłużoną i pogrubioną tchawicę. Słychać go z odległości ponad kilometra. Ptaki te zakładają gniazda zrobione ze splecionych ze sobą gałęzi i liści na drzewach, a pisklęta już po kilku godzinach potrafią dobrze latać.
Pożywienia poszukują z reguły na ziemi, choć starają się także dosięgać owoców i nasion, zawieszonych w koronach drzew. Często zjadają soczyste liście, kwiaty, pisklęta zjadają również owady, a nawet niewielkie gady.
Spłoszone siadają na gałęziach, tam także spędzają noc. Głównym wrogiem tych ptaków są duże ptaki drapieżne i oceloty, obecnie największym zagrożeniem dla tego gatunku jest człowiek.
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje czubacza hełmiastego za gatunek narażony (VU – Vulerable). Liczebność populacji szacuje się na 3500-12500 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[2]. Główne zagrożenia dla gatunku to polowania oraz niszczenie, fragmentacja i modyfikacja jego siedlisk, głównie poprzez wylesianie[6]. Czaszki wraz z naroślami wywieszane są przez Indian na honorowym miejscu przed wejściem do domostwa, a ich liczba jest symbolem statusu jej mieszkańca.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pauxi pauxi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Pauxi pauxi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-16]. (ang.).
- ↑ Northern Helmeted Curassow (Pauxi pauxi). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-01)]. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 - czubacze - Guans (Wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-16].
- ↑ a b Species factsheet: Pauxi pauxi. BirdLife International. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).