Przejdź do zawartości

Dom Świętego Gabriela

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dom Św. Gabriela
Maison Saint-Gabriel
Ilustracja
Widok ogólny Maison Saint-Gabriel
Państwo

 Kanada

Miejscowość

Montreal

Zakres zbiorów

Historia Nowej Francji

Położenie na mapie Montrealu
Mapa konturowa Montrealu, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dom Św. Gabriela”
Położenie na mapie Kanady
Mapa konturowa Kanady, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dom Św. Gabriela”
Położenie na mapie Quebecu
Mapa konturowa Quebecu, blisko dolnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dom Św. Gabriela”
Ziemia45°28′33″N 73°33′22″W/45,475833 -73,556111
Strona internetowa

Dom Świętego Gabrielakanadyjskie muzeum w Montrealu w prowincji Quebec, mające na celu upamiętnienie historii i zachowanie dziedzictwa kultury materialnej osadników przybyłych do Nowej Francji w połowie XVII wieku. Muzeum obejmuje zabudowania niewielkiej farmy, prowadzonej od przeszło 300 lat (pisane w 2014) przez zakonnice Zgromadzenia Sióstr Naszej Pani[a], założonego przez Małgorzatę Bourgeoys w Montrealu w roku 1658.

Dom Świętego Gabriela uznany został za zabytek historyczny przez Ministerstwo Kultury, Komunikacji i Spraw Kobiet w październiku 1965. W 2007 roku miejsce zostało uznane za pomnik historii Kanady[1][2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

31 października 1662 Paul de Chomedey de Maisonneuve przekazał Małgorzacie Bourgeoys ziemię położoną w miejscowości Pointe-Saint-Charles, na której zbudowano farmę zaopatrującą w żywność[3] powstałe 4 lata wcześniej w Montrealu Zgromadzenie Sióstr Naszej Pani[4]. Aby umożliwić uprawę roślin, głównie kukurydzy, zboża i dyni, teren wykarczowali wynajęci robotnicy. Robotnicy ci ochraniali także kongregację przed atakami nieprzyjaciół[3].

W 1668 roku Małgorzata Bourgeoys wykupiła sąsiadujący grunt, na którym stał dom i stodoła (jego właścicielami byli Francuzi, Francois Le Ber i JeanneTessier). Posiadłość stała się później znana jako Maison Saint-Gabriel. Na początku administracją farmy i domu zajmowała się zakonnica, siostra Catherine Crolo, która planowała pracę robotników przy zasiewach i zbiorach oraz transport płodów rolnych z farmy do otaczających osiedli. Siostra Catherine Crolo nadzorowała również inne zakonnice w klasztorze[3].

Szkoła

[edytuj | edytuj kod]
Córy królewskie przyjeżdżające do Quebecu w roku 1667, w celu poślubienia francusko-kanadyjskich rolników
Obraz Przybycie młodych panien z 1927 roku ze zbiorów muzealnych Domu Świętego Gabriela

We wczesnym okresie farma służyła także jako szkoła przygotowawcza dla młodych kobiet mieszkających lub pragnących osiedlić się w Montrealu, a także niektórych przywiezionych z Francji cór królewskich. Dziewczęta te sprowadzano do Nowej Francji jako przyszłe żony osadników, w trosce o zwiększenie liczby ludności kolonii. Akcja ta prowadzona była w latach 1663–1673[3].

Dom i farma

[edytuj | edytuj kod]

W 1693 roku stary dom, z wyjątkiem fundamentów i mleczarni spłonął w czasie pożaru. Nowy budynek, który ukończono w 1698 roku, jest wartościowym świadectwem projektów architektonicznych XVII wieku[2].

W ciągu XIX wieku dom ulegał wielu zmianom. W wyniku rozszerzania się terenów miejskich Montrealu, część gruntów sprzedano na budowę domów. Szybki rozwój i urbanizacja dzielnicy Pointe-Saint-Charles, budowa linii kolejowej i utworzenie kanału Lachine (zob. Droga Wodna Świętego Wawrzyńca) spowodowały po roku 1850 powolną dezintegrację posiadłości[2].

1
rok 1865
2
rok 1939
Dom Świętego Gabriela

Muzeum

[edytuj | edytuj kod]

Idea utworzenia muzeum pojawiła się we wczesnych latach 60. XX wieku, przy okazji obchodów 300. rocznicy osiedlenia się w tym miejscu Małgorzaty Bourgeoys. Zbudowano w tym celu nowe pomieszczenia dla sióstr zakonnych, które miały nadzorować prace nad utworzeniem muzeum[3]. Prace odbywały się pod nadzorem architekta Wiktora Depocas[2].

Budynek odrestaurowano, zachowując jego mury i odtwarzając warunki w jakich mieszkały siostry w XVII wieku. Odnowiono więc kuchnię, wspólny pokój, piwnice, kaplicę, sypialnie, pokój "córek królewskich" i poddasze. Wszystkie te pomieszczenia wyposażono w przedmioty codziennego użytku z epoki, odtwarzając atmosferę, jaka panowała w tym domu w XVII wieku[3]. Muzeum Świętego Gabriela powiększyło się w 2010 roku o pawilon Catherine Crolo, w którym znajduje się sklep z pamiątkami i kawiarnia promująca wytwory lokalnego rękodzielnictwa oraz przestrzeń recepcyjna i pomieszczenie przeznaczone do organizacji wydarzeń kulturalnych[5].

Koncert muzyki dawnej w ogrodach Domu Świętego Gabriela w Montrealu

W okresie letnim rzemieślnicy prezentują swoją sztukę i warunki życia w XVII wieku. W ogrodach otaczających muzeum zasadzono lokalne rośliny zielne i krzewy oraz odtworzono XVII-wieczny ogród warzywny[5].

Koszt całego projektu pokrywają częściowo dotacje kanadyjskiego rządu federalnego i rządu prowincji Quebec[2].

Zbiory muzealne

[edytuj | edytuj kod]

Dom Świętego Gabriela posiada około 18 000 eksponatów[5]. W XVII-wiecznym domu i w XVIII-wiecznej stodole znajduje się kolekcja przedmiotów z wieku XVII i czasów późniejszych, pozwalająca odtworzyć warunki życia na terenach wiejskich Nowej Francji. Wiele z eksponatów stanowią przedmioty oryginalne, inne są rekonstrukcjami stworzonymi na podstawie XVII-wiecznych źródeł ikonograficznych. Kolekcja obejmuje przedmioty codziennego użytku domowego, szaty i przedmioty religijne, meble domowe i kościelne, listy i książki, obiekty artystyczne, narzędzia i przedmioty do wyrobu tekstyliów, budowlane, rolnicze i handlowe[5].

  1. fr. Congrégation de Notre-Dame, wł. Suore della Congregazione di Nostra Signora; CND

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Maison Saint-Gabriel National. Historic Site of Canada. [dostęp 2014-08-27]. (fr.).
  2. a b c d e RepertoiredupatrimoineculturelduQuébec - Maison Saint-Gabriel. [dostęp 2014-08-29]. (fr.).
  3. a b c d e f Chicoine, Emilia: La métairie de Marguerite Bourgeoys à la Pointe-Saint-Charles. Montreal: Fides, 1986. (fr.).
  4. Daniluk, Mirosław: Sigla. Zbiór skrótów nazw instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego oraz innych instytucji z nimi związanych. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2002, s. 26. ISBN 83-7363-006-6. (pol.).
  5. a b c d Maison Saint-Gabriel, Museum and Historic Site. [dostęp 2014-08-29].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Suzanne Martel: Au temps de Marguerite Bourgeoys quand Montréal était un village. Ottawa: Editions du Méridien, 1982. ISBN 2-920417-85-1. (fr.).
  • Thérèse Lambert: Marguerite Bourgeoys, éducatrice, 1620-1700, mère d'un pays et d'uneéglise. Montréal: Les Editions Bellarmin, 1978. ISBN 0-88502-256-6. (fr.).
  • Moïse Blatrix: Sainte Marguerite Bourgeoys de Montréal et de Troyes. Chambray-lès-Tours: C.L.D., 1982. ISBN 2-85443-024-7. (fr.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]