Quebec
| prowincja | |||||
 Kolaż zdjęć Quebecu | |||||
| |||||
| Dewiza: Je me souviens (Pamiętam) | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania |
1867 | ||||
| Kod ISO 3166-2 |
CA-QC | ||||
| Premier | |||||
| Gubernator porucznik | |||||
| Powierzchnia |
1 542 056 km² | ||||
| Populacja (2014) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
6,02 os./km² | ||||
| Numer kierunkowy |
418, 450, 581, 367, 514 i 819 | ||||
| Kod pocztowy |
QC | ||||
| Strefa czasowa |
UTC -5 | ||||
| Języki urzędowe | |||||
| Liczba przedstawicieli w parlamencie | |||||
| Liczba Senat |
24 | ||||
| Liczba Izba Gmin |
75 | ||||
Położenie na mapie
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Quebec (fr. Québec; wym. fr.: [keˈbɛk]; wym. ang.: [kwɨˈbɛk] lub [kɨˈbɛk]) – prowincja Kanady. Największa prowincja w Kanadzie pod względem powierzchni, a pod względem liczby ludności ustępuje jedynie Ontario. Na zachodzie graniczy z Ontario, na północy przez Zatokę Hudsona z terytorium Nunavut, na wschodzie z kontynentalną częścią Nowej Fundlandii i Labradoru oraz z Nowym Brunszwikiem. Od południa graniczy ze stanami USA: Nowy Jork, New Hampshire, Vermont i Maine. Największym miastem prowincji jest Montreal. Inne duże miasta: Quebec (stolica prowincji), Trois-Rivières i Sherbrooke.
Pionierem kolonizacji tego obszaru (zwanego pierwotnie Nową Francją) był na początku XVII wieku Samuel de Champlain[1]. Do dziś dla zdecydowanej większości mieszkańców pierwszym językiem jest francuski, chociaż połowa z nich zna jednocześnie język angielski[2]. Język francuski jest jedynym językiem urzędowym w prowincji – zgodnie z Ustawą nr 101 (Loi 101).
Geografia
[edytuj | edytuj kod]
Ukształtowanie powierzchni
[edytuj | edytuj kod]90% powierzchni prowincji leży na Tarczy Kanadyjskiej. Te polodowcowe, surowe, mocno pofałdowane, kamieniste, poprzecinane tysiącami strumieni i urozmaicone jeziorami tereny są bardzo słabo zaludnione. Oddzielną krainę geograficzną stanowi dolina Zatoki Hudsona – nizinny i bagnisty pas ziemi otaczający zatokę, mierzący od 50 do 150 km szerokości.
Niemal cała ludność Quebecu skupiona jest na żyznej Nizinie Laurentyńskiej, rozciągającej się wzdłuż Rzeki Świętego Wawrzyńca. Szeroka i wolno płynąca rzeka na długich odcinkach wyżłobiła głęboki wąwóz. Jedynym urozmaiceniem doliny jest pasmo Gór Laurentyńskich. Wschodnia część prowincji – półwysep Gaspésie – jest północnym krańcem Appalachów.
Wody śródlądowe
[edytuj | edytuj kod]Quebec jest prowincją bardzo bogatą w wody śródlądowe. Obok olbrzymiej Rzeki Świętego Wawrzyńca przez Quebec przepływają tysiące rzek i strumieni, tworzących zlewiska Zatoki Św. Wawrzyńca, Morza Labradorskiego oraz Zatoki Hudsona. Na terenie prowincji znajdują się również tysiące większych i mniejszych jezior, a także sztucznych zbiorników wodnych, powstałych przez spiętrzanie wód w celach energetycznych. Do największych zaliczyć można[3]:
- Mistassini – wys. 372 m n.p.m., pow. 2335 km²,
- Manicouagan – wys. 360 m n.p.m., pow. 1942 km²,
- zbiornik Gouin – wys. 404 m n.p.m., pow. 1570 km²,
- Lac à l’Eau Claire – wys. 241 m n.p.m., pow. 1383 km²,
- Lac Bienville – wys. 426 m n.p.m., pow. 1249 km²,
- Lac Saint-Jean – wys. 98 m n.p.m., pow. 1003 km²,
- zbiornik Pipmuacan – wys. 396 m n.p.m., pow. 978 km²,
- Minto – wys. 168 m n.p.m., pow. 761 km²,
- zbiornik Cabonga – wys. 361 m n.p.m., pow. 677 km².
Klimat
[edytuj | edytuj kod]W południowej części Quebecu równoważą się wpływy klimatu atlantyckiego i kontynentalnego. Występują cztery pory roku: surowa i śnieżna zima, łagodna i krótka wiosna, upalne lato i „złota” jesień. W Montrealu średnia dzienna temperatura maksymalna w lipcu wynosi 22 °C .W północnej części prowincji panuje klimat subpolarny z temperaturami zimowymi osiągającymi –30 °C, a niekiedy nawet –50 °C
Zasoby naturalne
[edytuj | edytuj kod]Woda, której spad wykorzystuje się w energetyce wodnej, jest największym naturalnym bogactwem Quebecu. Istotnym bogactwem prowincji są jej zasoby leśne, które pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. W północnej części prowincji znajdują się także bogate złoża minerałów i metali, takich jak złoto, platyna, miedź, nikiel, niob, ruda żelaza i azbest.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]
Québec podzielony jest na 17 regionów administracyjnych[4]. Regiony charakteryzują się sporymi różnicami w obszarze. Zazwyczaj w najmniejszych regionach gęstość zaludnienia jest największa.
|
|
Język
[edytuj | edytuj kod]Dla większości mieszkańców pierwszym językiem jest francuski. Wielu mieszkańców Quebecu nie zna angielskiego w ogóle lub posługuje się nim bardzo słabo. Język francuski jest jedynym językiem urzędowym w prowincji – zgodnie z Ustawą nr 101 (Loi 101)[5]. Rząd byłej premier Pauline Marois z ramienia Partii Quebeckiej (2012–2014) dążył do dalszego umocnienia roli języka francuskiego w prowincji, co spotykało się z protestami ludności anglofońskiej[6].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Quebec ma prężnie rozwijającą się gospodarkę, która rocznie generuje ponad 240 miliardów dolarów i obok tradycyjnych sektorów obejmuje także przemysł wysokich technologii:
- przemysł lotniczy i kosmiczny – w Quebecu znajdują się liczne ośrodki rodzimego przemysłu związanego z technologiami lotniczymi i kosmicznymi (m.in. zakłady firmy Bombardier Aerospace). Wiele międzynarodowych korporacji również otwiera tu zarówno swoje biura badawczo-konstrukcyjne, jak i wytwórnie – należą do nich m.in. Pratt & Whitney Canada, Rolls-Royce, Lockheed Martin Canada, Bell Helicopter Textron. Przemysł generuje 10,5 miliarda dolarów, a zatrudnia 391 tys. pracowników.
- rolnictwo i przetwórstwo – wytwarza 6,8% produktu krajowego i zatrudnia ponad 400 tys. pracowników. 46% produkcji rolnej i spożywczej jest eksportowane, głównie do Stanów Zjednoczonych, Japonii i Unii Europejskiej.
- przemysł farmaceutyczny – przemysł najwyższej technologii, rocznie przeznaczający ponad 420 milionów dolarów na badania naukowe. Tworzy go 168 przedsiębiorstw i instytucji badawczych, zatrudniających łącznie 15 600 pracowników.
- biotechnologia – 175 instytucji, zatrudniających 3000 pracowników. Należy do nich największy w świecie instytut badawczy w dziedzinie technologii biologicznych L’Institut de recherche en biotechnologie (IRB) – The Biotechnology Research Institute (BRI). Przemysł ten łącznie przeznacza 337 milionów dolarów na badania i rozwój.
- przemysł drzewny – generuje 18,9 miliarda dolarów (w tym 11,3 mld eksport), zatrudniając ponad 83 tysiące pracowników.
- przemysł informatyczny i telekomunikacyjny – ponad 5 tysięcy firm zatrudnia łącznie 100 tysięcy pracowników, generuje 31 miliardów dolarów i rozwija się w tempie 9% rocznie.
- energetyka – Quebec jest liderem nie tylko w produkcji energii elektrycznej, ale i w wykorzystaniu czystych technologii do jej produkcji. Wielki udział w produkcji prądu ma energetyka wodna.
- przemysł metalurgiczny
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]
Turystyka to jeden z najbardziej dochodowych i tym samym ważniejszych sektorów gospodarki w Quebecu. W 2005 roku w branży turystycznej zatrudnionych było 133 271 osób[7],
Szacuje się, że w 2005 Quebec odwiedziło 28,3 miliony turystów[8], z tej liczby 75,7% pochodziło z Quebecu, 13% z pozostałych prowincji Kanady, 7,6% ze Stanów Zjednoczonych i 3,7% z innych krajów. Rocznie turyści pozostawiają więcej niż 7,5 miliarda dolarów w różnych sektorach przemysłu turystycznego.
Religia
[edytuj | edytuj kod]| Religia | % | |
|---|---|---|
| Chrześcijanie (łącznie) | 82,2% | |
| Katolicy 1 | 74,7% | |
| Protestanci | 4,0% | |
| Prawosławni | 1,7% | |
| Inni chrześcijanie ² | 1,8% | |
| Muzułmanie | 3,1% | |
| Żydzi | 1,1% | |
| Pozostali | 1,5% | |
| Brak przynależności religijnej | 12,1% | |
| Źródło: Biuro statystyczne Kanady, 2011[9]. | ||
|
1 Włączając Kościół rzymskokatolicki, | ||
Kościół katolicki był przez wiele lat ostoją kultury francuskiej i języka francuskiego, o mieszkańcach Quebecu mówiono, że są „naturaliter catholicae”, tzn. „z natury katoliccy”. W latach trzydziestych XX wieku w Quebecu zaczęły zachodzić gwałtowne zmiany społeczno-ekonomiczne. Narodowo-katolicki rząd wspierał Kościół, finansował religię w szkołach, strzegł cenzury w sprawach religijnych, jednocześnie kraj ulegał industrializacji i urbanizacji, zaczął zmieniać się model rodziny: z wielodzietnej, utrzymującej się z rolnictwa, na nowoczesną. Tzw. „spokojna rewolucja” nastąpiła tam w latach 60. XX wieku. Gdy Quebec osiągnął wysoki poziom rozwoju gospodarczego i skolaryzacji, kościoły zaczęły się wyludniać; w latach 80. lewicowa, separatystyczna Partia Quebecu zaczęła odbierać Kościołowi przywileje. Od 2008 roku religia nie jest już nauczana w tamtejszych szkołach państwowych; religię katolicką zastąpiło religioznawstwo[10].
Struktura polityczna
[edytuj | edytuj kod]Gubernator porucznik
[edytuj | edytuj kod]Gubernator porucznik jest przedstawicielem głowy państwa w prowincji. Mianuje go Gubernator Generalny na wniosek premiera Kanady złożony zwyczajowo w uzgodnieniu z premierem prowincji. Gubernator posiada szerokie uprawnienia, z których korzysta co do zasady za radą premiera prowincji. W sytuacji kryzysu konstytucyjnego Gubernator ma prawo samodzielnie podjąć wszelkie decyzje niezbędne dla przywrócenia stabilności rządu.
Premier
[edytuj | edytuj kod]Premier Quebecu jest szefem rządu prowincji. Posiada bardzo szerokie uprawnienia, pozwalające prowadzić skuteczne rządy, jeśli tylko ma zapewnione poparcie w parlamencie. Premierem zostaje lider partii zdobywającej większość w parlamencie. Jeśli z jakichś powodów w czasie trwania kadencji parlamentu przewodniczący rządzącej partii zostaje zmieniony, następuje automatyczna zmiana na stanowisku premiera prowincji.
Parlament
[edytuj | edytuj kod]Parlament Quebecu Assemblée nationale du Québec (Zgromadzenie Narodowe Quebecu) liczy obecnie 125 deputowanych (les députés). Wybierani są oni w 125 jednomandatowych okręgach wyborczych. Partia, która zdobędzie większość w parlamencie, tworzy rząd prowincjonalny, a jej przewodniczący zostaje premierem prowincji. Druga co do liczebności partia w parlamencie otrzymuje status oficjalnej opozycji. W obecnej 55. kadencji parlamentu najwięcej, bo 54 miejsca w parlamencie zdobyła Partia Quebecka, 50 miejsc przyznano Liberalnej Partii Quebecu, 19 miejsc zdobyła Koalicja Przyszłość Quebecu, a dwa miejsca przypadły partii Solidarny Quebec.
Przedterminowe wybory w dniu 7 kwietnia 2014 przyniosły zdecydowane zwycięstwo Liberalnej Partii Quebecu, która utworzyła rząd większościowy, zaprzysiężony 23 kwietnia 2014. Na czele rządu stanął szef Liberalnej Partii Quebecu Philippe Couillard, wicepremierem i ministrem bezpieczeństwa publicznego została Lise Thériault[11][12].
Niepodległość
[edytuj | edytuj kod]Partia Quebecka, zgodnie ze swoją misją, doprowadziła do przeprowadzenia referendum na temat odłączenia się prowincji od Kanady w 1980 roku, w którym 60% głosujących opowiedziało się przeciw suwerenności. Pomimo tej przegranej, partia wygrała wybory rok później i rządziła do następnych wyborów (1985), w których większość zdobyła Partia Liberalna pod przewodnictwem Roberta Bourassy. Partia Quebecka pod kierownictwem Jacques’a Parizeau ponownie wygrała wybory w 1994 roku i wezwała do przeprowadzenia kolejnego referendum, które odbyło się rok później. Referendum zostało przegrane przez separatystów marginesem mniej niż jednego procenta. Parizeau wynik ten skomentował w swej słynnej wypowiedzi, jakoby spowodowany był „przez kapitał i głosy etniczne”. Po przegranym referendum Parizeau podał się do dymisji.
Referendum w roku 1995 różniło się od pierwszego. Pierwsze z nich na celu miało zdecydować o tym, czy Quebec będzie w stosunku do reszty Kanady niezależnym stanem, ale dwie mające powstać w wyniku tego referendum części nadal miała łączyć silna więź przemysłowo-gospodarcza i polityczna. Drugie referendum proponowało całkowite oddzielenie Quebecu.
Po przejęciu władzy w Prowincji w 2012 roku[13] przez Partię Quebecką walka polityczna o uzyskanie przez Quebec suwerenności znów stanęła na porządku dziennym[14]. Premier Prowincji Pauline Marois stanęła w kwietniu 2013 na czele nowej kampanii propagującej suwerenność Prowincji[15]. Za suwerennością opowiada się także partia Solidarny Quebec[16].
Przedterminowe wybory powszechne w dniu 7 kwietnia 2014 odsunęły od władzy Pauline Marois i Partię Quebecką i tym samym nastąpiło przesunięcie priorytetów z kwestii niepodległości Prowincji na zagadnienia ekonomiczne i zmniejszenie bezrobocia[17].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]
Francuskojęzyczna większość, mniej niż 33% anglojęzycznych
Francuskojęzyczna większość, ponad 33% anglojęzycznych
Anglojęzyczna większość, mniej niż 33% francuskojęzycznych
Anglojęzyczna większość, ponad 33% francuskojęzycznych
Języki miejscowe
Brak danych
|
|
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kanadyjski urząd statystyczny definiuje „skupisko ludności” (population centre/centre de population) jako zwarty obszar zamieszkany przez co najmniej 1000 osób, o gęstości zaludnienia co najmniej 400 os./km² ([1]).
- ↑ Liczba mieszkańców w granicach prowincji Quebec. Większa część aglomeracji znajduje się na terytorium prowincji Ontario. Łączna liczba mieszkańców aglomeracji – 1 068 821.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zbigniew Wójcik, Historia powszechna: Wiek XVI–XVII, Warszawa 2004.
- ↑ Statistics Canada, 25 sierpnia 2016.
- ↑ Kanadyjski Urząd Statystyczny – największe jeziora Kanady. [dostęp 2011-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)].
- ↑ Regiony administracyjne w Quebecu (2001).
- ↑ Charter of the French language. [dostęp 2014-08-26]. (ang.).
- ↑ Hundreds protest at Marois’ office against Bill 14, The Suburban, Quebec’s Largest English Weekly Newspaper, February 20, 2013.
- ↑ Québec. Ministerstwo turystyki (2006). Le tourisme, une industrie importante pour le Québec – Édition 2006. ISBN 2-550-48481-9. p. 11.
- ↑ Québec. Institut de la statistique du Québec. Le Québec chiffres en main, édition 2007 – Tourisme. Page consultée le 16 aou^t 2007.
- ↑ 2011 National Household Survey: Data tables [online], Statistics Canada [dostęp 2020-06-28].
- ↑ Ks. Andrzej Draguła, Scenariusz: Quebec.
- ↑ Le PLQ majoritaire. [dostęp 2014-04-08].
- ↑ Le conseil des ministres de Philippe Couillard. „Le Devoir”, 23 kwietnia 2014.
- ↑ Wyniki wyborów powszechnych do Zgromadzenia Narodowego.
- ↑ Program Partii Quebeckiej.
- ↑ Mathieu Simard. Le PQ lance une campagne pour promouvoir l’indépendance. „Le Devoir”, s. A3, 22 kwietnia 2013.
- ↑ Program partii Solidarny Quebec.
- ↑ Ludovic Hirtzmann. Revers électoral pour les indépendantistes au Québec. „Le Figaro”, Publié le 08/04/2014 à 18:15.
- ↑ Population and dwelling counts: Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities). Statistics Canada. [dostęp 2022-10-11]. (ang.).
- ↑ Population and dwelling counts: Canada and population centres. Statistics Canada. [dostęp 2022-10-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mapa fizyczna Quebecu
- Mapa hipsometryczna Quebecu
- Quebec – informacje i zdjęcia z kanadyjskiej prowincji
| Największe miasta | |
|---|---|
| Regiony administracyjne |
.svg)