Drogoń połyskliwy

Drogoń połyskliwy
	Poecilus cupreus
	(Linnaeus, 1758)
	; Forma barwna
	; Forma barwna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	dzierowate
Nadplemię	Pterostichitae
Plemię	Pterostichini
Podplemię	Pterostichina
Rodzaj	drogoń
Podrodzaj	Poecilus (Poecilus)
Gatunek	drogoń połyskliwy
Synonimy
	dla P. c. cupreus Carabus cupreus Linnaeus, 1758; Pterostichus cupreus (Linnaeus, 1758); Enchores cupreus (Linnaeus, 1758); Thalia cuprea (Linnaeus, 1758); Feronia cuprea (Linnaeus, 1758); Carabus caerulescens Linnaeus, 1758; Feronia affinis (Sturm, 1824); Feronia iridicolor Westhoff, 1882; Feronia puncticeps C.G.Thomson, 1867; Platysma affine Sturm, 1824; Platysma hoeltzerae Lutshnik, 1916; Platysma pseudoaffine Lutshnik, 1912; Poecilus affinis (Sturm, 1824); Poecilus beryllinus Preller, 1862; Poecilus bipunctatus (Letzner, 1852); Poecilus brandisi Reitter, 1908; Poecilus caerulescens (Linnaeus, 1758); Poecilus caesicius (Donisthorpe, 1931); Poecilus calabrus Flach, 1907; Poecilus cantabricus Chaudoir, 1876; Poecilus cuprinus (Letzner, 1852); Poecilus graecus Heyden, 1887; Poecilus hoeltzerae (Lutshnik, 1916); Poecilus iridicolor (Westhoff, 1882); Poecilus nigrovirens (Letzner, 1852); Poecilus picipes (Letzner, 1852); Poecilus prasinocupreus (H.Wagner, 1926); Poecilus pruinosus (Letzner, 1852); Poecilus pseudoaffinis (Lutshnik, 1912); Poecilus puncticeps (C.G.Thomson, 1867); Poecilus rectangulatus (Letzner, 1852); Poecilus recticollis Chaudoir, 1876; Poecilus rufescens (Letzner, 1852); Poecilus rufofemoratus Stephens, 1828; Poecilus tibialis (Letzner, 1852); Poecilus unistriatus (Letzner, 1852); Pterostichus caerulescens (Linnaeus, 1758); Pterostichus caesicius Donisthorpe, 1931; Pterostichus cuprinus Letzner, 1852; Pterostichus hoeltzerae (Lutshnik, 1916); Pterostichus iridicolor (Westhoff, 1882); Pterostichus nigrovirens Letzner, 1852; Pterostichus prasinocupreus Wagner, 1926; Pterostichus pruinosus Letzner, 1852; Pterostichus pseudoaffinis (Lutshnik, 1912); Pterostichus rectangulatus Letzner, 1852; Feronia cursoria Heer, 1841; Poecilus bicolor (Letzner, 1852); Poecilus coeruleoviridis (Letzner, 1852); Poecilus cupreoviridis (Letzner, 1852); Poecilus cursorius (Heer, 1841); Poecilus cyaneus (Letzner, 1852); Poecilus ferreus (Letzner, 1852); Poecilus lugubris Motschulsky, 1850; Poecilus niger (Letzner, 1852); Poecilus quadripunctatus (Letzner, 1852); Poecilus similis (Letzner, 1852); Poecilus viridis Preller, 1862; Poecilus viridis (Letzner, 1852); Pterostichus affinis (Sturm, 1824); Pterostichus bicolor Letzner, 1852; Pterostichus bipunctatus Letzner, 1852; Pterostichus coeruleoviridis Letzner, 1852; Pterostichus cupreoviridis Letzner, 1852; Pterostichus cyaneus Letzner, 1852; Pterostichus ferreus Letzner, 1852; Pterostichus niger Letzner, 1852; Pterostichus picipes Letzner, 1852; Pterostichus quadripunctatus Letzner, 1852; Pterostichus rufescens Letzner, 1852; Pterostichus similis Letzner, 1852; Pterostichus tibialis Letzner, 1852; Pterostichus unistriatus Letzner, 1852; Pterostichus viridis Letzner, 1852; ; dla P. c. dinniki Platysma dinniki Lutshnik, 1912; Pterostichus dinniki (Lutshnik, 1912); Poecilus infrequens (Lutshnik, 1912); Pterostichus infrequens Lutshnik, 1912; Poecilus cyaneus Gebler, 1841; ; dla P. c. erythropus Poecilus xeniae Lutshnik, 1912; ; dla P. c. matthiesseni Platysma matthiesseni Lutshnik, 1930; Pterostichus matthiesseni (Lutshnik, 1930); ;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Drogoń połyskliwy^[1] (Poecilus cupreus) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję. Eurytop. Żeruje na drobnych bezkręgowcach, ale uzupełnia dietę roślinami.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Carabus cupreus^[2]. Wyróżnia się w jego obrębie cztery podgatunki^[3]^[4]:

Poecilus cupreus cupreus (Linnaeus, 1758),
Poecilus cupreus dinniki (Lutshnik, 1912),
Poecilus cupreus erythropus Dejean, 1828,
Poecilus cupreus matthiesseni (Lutshnik, 1930).

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 9^[5] do 14 mm^[6], ubarwionym czarno z grzbietową stroną metalicznie miedzistą (najczęściej), purpurową, zieloną, niebieską, fioletową lub czarną, niekiedy dwubarwną, a ponadto z członami pierwszym i drugim czułków pomarańczowymi^[6]^[1]; zdarzają się też formy o rdzawoczerwonych lub żółtobrązowych udach^[6]^[5], a nawet całych odnóżach^[5]. Wierzch ciała jest ogólnie bardziej matowy niż u P. cursorius^[6]. Człony czułków od pierwszego do trzeciego zaopatrzone są w ostre kile^[6]^[7]. Głowa ma gęsto i dość mocno punktowane ciemię^[6]^[5]. Przedplecze jest najszersze przed środkiem długości i ma brzegi boczne przed mniej lub bardziej prostymi kątami tylnymi proste^[5], krawędź tylną węższą niż podstawa pokryw^[6], a rowki boczne głębokie i wyraźnie od środka ku tyłowi rozszerzone^[5]^[6]^[7]. Punktowanie podstawy przedplecza jest bardziej rozległe, zwłaszcza pośrodkowo, niż w przypadku drogonia zmiennobarwnego^[7]^[6], natomiast na przedzie przedplecza brak punktowania^[7]. Pokrywy mają kąty barkowe z niewyraźnym ząbkiem^[5], rzędy wyraźnie wgłębione^[5]^[6], ale płytsze niż u P. cursorius, skąpo punktowane, a międzyrzędy płaskie^[6]. Występuje para chetoporów (punktów szczecinkowych) przytarczkowych. W międzyrzędzie trzecim występuje od dwóch do sześciu (zwykle trzy, a rzadko na jednej z pokryw tylko jeden) chetoporów^[6], z których przedni leży za ⅓, a zwykle za ½ długości^[5], i z których niektóre położone są blisko drugiego rzędu. Poza tym pojedyncze chetopory dyskalne znajdować się mogą w międzyrzędach pierwszym i piątym. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone^[6]. Odnóża cechują się stopami porośniętymi szczecinkami zazwyczaj brązowymi, nieodbiegającymi odcieniem od pazurków, obecnymi także na spodzie ostatniego członu^[5]. Odnóża tylnej pary mają na wewnętrznych krawędziach goleni szereg od ośmiu do dziesięciu jasnych, delikatnych, długich, włosowatych szczecinek^[7]^[5]^[6].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po góry^[6], eurytopowy^[6], ale wykazujący większą preferencję do stanowisk wilgotniejszych (higrofilię) niż pokrewny drogoń zmiennobarwny^[5]. Najchętniej wybiera tereny otwarte^[6], ale znajdywany jest także na tych zacienionych drzewostanem^[8]. Zasiedla skraje lasów, przesieki, polany, łąki, stepy, pobrzeża wód, ugory i pola uprawne^[8]^[6]^[1]. Postacie dorosłe aktywne są od wczesnej wiosny do późnej jesieni i stanowią stadium zimujące. Są semizoofagami, polującymi na drobne bezkręgowce, zwłaszcza larwy i ślimaki, ale uzupełniającymi dietę roślinami^[1].

Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest w Europie z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji, a w Azji z anatolijskiej części Turcji, Syrii, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, syberyjskiej części Rosji, Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Iranu i Chin^[9]^[4]. P. c. dinniki podawany jest z Ukrainy i południowoeuropejskiej części Rosji^[10]^[4]. P. c. erythropus występuje na południu europejskiej części Rosji, w Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie i Iranie^[11]^[4]. P. c. matthiesseni notowany jest z Uzbekistanu, Kirgistanu i Tadżykistanu^[12]^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Poecilus cupreus – Drogoń połyskliwy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-20].
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 416. (łac.).
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus (Poecilus) cupreus (Linnaeus, 1758), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Y.Y. Bousquet Y.Y., Pterostichini, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 479-485, ISBN 87-88757-73-0 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Von Arved Lompe: Gattung: Poecilus Bonnelli 1810. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248-256.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 254-259.
↑ ^a ^b BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus cupreus (Linnaeus, 1758), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus dinniki (Lutshnik, 1912), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus erythropus Dejean, 1828, O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus matthiesseni (Lutshnik, 1930), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[insektarium-1] Poecilus cupreus – Drogoń połyskliwy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-20].

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 416. (łac.).

[col-3] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus (Poecilus) cupreus (Linnaeus, 1758), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[cpc-4] Y.Y. Bousquet Y.Y., Pterostichini, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 479-485, ISBN 87-88757-73-0 .

[ke-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Von Arved Lompe: Gattung: Poecilus Bonnelli 1810. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-20].

[Hurka-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248-256.

[Trautner-7] Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 254-259.

[Burakowskietal-8] BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .

[col-c-9] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus cupreus (Linnaeus, 1758), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[col-d-10] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus dinniki (Lutshnik, 1912), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[col-e-11] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus erythropus Dejean, 1828, O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[col-m-12] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Poecilus cupreus matthiesseni (Lutshnik, 1930), O.O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]