Dzieci z Llullaillaco
Dzieci z Llullaillaco (hiszp. Niños de Llullaillaco, ang. Children of Llullaillaco), opisywane także jako Mumie z Llullaillaco (hiszp. Momias de Llullaillaco), Dzieci Wulkanu (hiszp. Niños del volcán) lub Dzieci Mrozu (ang. Children of the Cold) – mumie dzieci odkryte przez zespół archeologów prowadzony przez Johana Reinharda w dniu 16 marca 1999 roku na wulkanie Llullaillaco na pograniczu argentyńsko-chilijskim.
Wiek mumii datowany jest na 500 lat i są one najlepiej zachowanymi inkaskimi zwłokami, na które natrafiono[1].
Przechowywane w Museo de Arqueología de Alta Montaña (pol. Muzeum Archeologii Wysokogórskiej) w argentyńskim mieście Salta[2].
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Wyprawa naukowa prowadzona była przez naukowców pochodzących z Argentyny i Peru, którą kierował amerykański archeolog Johan Reinhard we współpracy z Argentynką Constanzą Ceruti, archeologiem i antropologiem[3]. Mumie zostały odnalezione w dniu 16 marca 1999 roku na wysokości 6700 m n.p.m. w trakcie trzeciego dnia prowadzonych prac archeologicznych, w miejscu, gdzie Inkowie składali ofiary.
Z trzech mumii dziecięcych (dwóch żeńskich i jednej męskiej) dwie zachowały się w dobrym stanie, natomiast trzecia została uszkodzona przez piorun, który spowodował częściowe zwęglenie zwłok. Dodatkowo odkryto figurki wykonane ze złota, srebra, muszli oraz tkaniny i ceramikę. Zarówno figurki wykonane z metali szlachetnych, jak i tkaniny znaleziono w mogiłach. Łącznie natrafiono na 146 artefaktów[1][3].
Badania[edytuj | edytuj kod]
Mumię najstarszej, około 15-letniej dziewczyny nazwano La Doncella (pol. Dziewczę, Panienka[4]). Podczas badań stwierdzono, że La Doncella przechodziła infekcję bakteryjną w obszarze płuc[5]. Mumia ubrana była w tunikę i płaszcz. Jej półdługie włosy spleciono w dziesiątki cienkich warkoczyków, a stroju głowy dopełniał pióropusz z białych piór[6].
W organizmie dziewczyny oraz u pozostałych dzieci zostały wykryte substancje odurzające uzyskane z liści koki i piwa kukurydzianego (tzw. chicha), podawane w celu zmniejszenia dolegliwości związanych z chorobą wysokościową[3][6][7]. Badania DNA wskazują, że dziewczynki były siostrami przyrodnimi, a chłopiec nie był z nimi spokrewniony[6].
Wiek młodszej dziewczynki został oszacowany na około 6 lat. Twarz i ramię La niña del rayo (pol. Dziecię Pioruna) zostały częściowo zwęglone wskutek uderzenia pioruna[1][6].
Ciało około 7-letniego chłopca, znalezione w pozycji z kolanami przyciągniętymi do piersi, było ciasno skrępowane sznurem, o czym świadczą przemieszczone żebra i miednica[8]. Mumia miała na sobie zbyt obszerną tunikę w kolorze czerwonym, a stroju dopełniały mokasyny i srebrna biżuteria[9].
Pochodzenie i ofiara[edytuj | edytuj kod]
Dzieci pochodziły z rodziny chłopskiej. Zostały odebrane rodzicom przez inkaską arystokrację, zapewne w celu przygotowania do złożenia w ofierze, w zamian za cenniejsze z punktu widzenia społeczności dzieci członków elity[8]. Odkryte wraz z dziećmi biżuteria, ceramika i ubrania miały zapewne podnieść ich status społeczny[8].
Rytuał złożenia dzieci w ofierze rozpoczął się w stolicy państwa Inków, w mieście Cuzco (Peru), gdyż stamtąd pochodzi znaleziona przy mumiach ceramika. Dzieci na rok przed złożeniem w ofierze były niemal tuczone. Odżywiały się mięsem i kukurydzą, czyli pokarmem zarezerwowanym dla wyższych warstw społecznych.
Uważa się, że La Doncella była dziewicą (w kulturze Inków tzw. aclla), która w dzieciństwie została wybrana i uświęcona. Mogła w przyszłości pełnić rolę żony króla bądź funkcję kapłanki lub zostać złożona w ofierze.
W kulturze Inków ofiary były składane bogom w celu zapewnienia społeczności bogatych zbiorów, zdrowia, jak i pomyślnej pogody. Ofiarę z żywych dzieci złożono na wulkanie Llullaillaco[8].
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Główną przyczyną śmierci dzieci było wychłodzenie ich organizmów (hipotermia). Prawdopodobnie dzieci umierały w stanie odurzenia, po zażyciu liści koki i piwa kukurydzianego. Istnieje możliwość, iż chłopiec w stanie agonalnym nie znajdował się już pod wpływem środków odurzających, ponieważ na jego ubraniu zostały znalezione ślady wymiocin i biegunki[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kathy Sawyer: Mummies of Inca Children Unearthed. Washingtonpost.com. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).
- ↑ Margit Kossobudzka: Przed śmiercią odurzono ją koką i piwem. "Gazeta Wyborcza", wydanie z dnia 31 lipca 2013. [dostęp 2014-03-12]. (pol.).
- ↑ a b c Secretaría de Cultura de Salta Argentina – Mission and Orgins. Maam.org.ar. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).
- ↑ Określenie przestarzałe, uznawane za wzniosłe. Marcin Kurek: Ferdydurke po hiszpańsku (kilka uwag o autorskim przekładzie Gombrowicza). W: Elżbieta Skibińska (red.): Gombrowicz i tłumacze. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem, 2004, s. 17. ISBN 83-920286-2-7.
- ↑ Incan mummy frozen after human sacrifice still has infection in lungs after 500 years - giving new insight into diseases of the past. Dailymail.co.uk. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).
- ↑ a b c d Kelly Halls: Mysteries of the Mummy Kids. Darby Creek Pub, 2007, s. 72. ISBN 1-58196-059-X.
- ↑ 'Llullaillaco Maiden' May Have Been Drugged Before Sacrificed. Science Magazine. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).
- ↑ a b c d Child mummies 'fattened up' before Inca sacrifice. Theguardian.com. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Kęciek: La Doncella - Panna z Lodu. "Przegląd", wydanie nr 39 (405) z 30 września 2007. [dostęp 2014-03-12]. (pol.).
- ↑ Child mummies yield ‘grim’ evidence. Metro.co.uk. [dostęp 2014-03-04]. (ang.).