Edward Żeligowski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 grudnia 1864 |
| Narodowość |
polska |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
literatura, poezja |
Edward Witold Żeligowski pseudonim Antoni Sowa (ur. 20 lipca?/1 sierpnia 1816[a] w Mariampolu na Wileńszczyźnie[a], zm. 28 grudnia 1864 w Genewie)[2][3] – poeta, tłumacz (zwłaszcza literatury rosyjskiej), publicysta. Autor fantazji dramatycznej „Jordan” i innych. Członek korporacji akademickiej Konwent Polonia w Dorpacie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1833–1836 odbywał studia na uniwersytecie w Dorpacie, gdzie został internowany za udział w tajnym stowarzyszeniu patriotycznym[4]. Po zwolnieniu w 1842 r. osiadł w Wilnie, gdzie nawiązał kontakty z radykalną młodzieżą demokratyczną, stając się jednym z jej przywódców[4][2]. W 1846 r. opublikował fantazję dramatyczną pt. „Jordan”, która została uznana za jego manifest ideowy[2]. Przygotował część 2 „Jordana” pt. „Zorski”, ale radykalizm utworu uniemożliwił jego druk i spowodował wywiezienie Żeligowskiego na Syberię w 1851 roku. W czasie zesłania zaprzyjaźnił się z Tarasem Szewczenko. Po uwolnieniu w 1858 r. zatrzymał się w Petersburgu. Od stycznia 1859 r. był jednym z redaktorów czasopisma „Słowo”, które jednak po 14 numerach zamknęła cenzura. Żeligowski wyjechał do Francji, skąd pisał artykuły do pism krajowych[4]. Od 1860 r. do końca życia mieszkał w Genewie[2], dokąd udał się z powodu problemów ze zdrowiem[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d W 2006 r. Anatolij Rogacz opublikował w białoruskim portalu „Biełaruś Siehodnia” swoje badania, z których wynika, że Edward Żeligowski urodził się 21 listopada?/3 grudnia 1815 w folwarku Korekowce (obecnie na Białorusi). Błąd ma wynikać z faktu, że 20 lipca 1816 został on ochrzczony powtórnie oliwą. Pierwszy chrzest wodą miał mieć miejsce 23 listopada 1815 r., trzy dni po urodzeniu[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Анатолий Рогач (Anatolij Rogacz), Под псевдонимом Антоний Сова. Найдены новые свидетельства о поэте Эдварде Желиговском (Pod psiewdonimom Antonij Sowa. Najdieny nowyje swidietielstwa o poetie Edwardie Żeligowskom), Беларусь Сегодня (Biełaruś Siegodnia), 2 grudnia 2006 [zarchiwizowane 2022-07-05] (ros.).
- ↑ a b c d e Żeligowski Edward, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-26].
- ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich. Podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci – pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 642.
- ↑ a b c Maria Grabowska, Żeligowski Edward, [w:] Maria Goszczyńska (red.), Mały słownik pisarzy polskich, t. 1, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1966.
- ↑ Edward Żeligowski, Jordan. Fantazja dramatyczna, Wilno: J. Zawadzki, 1846 [dostęp 2024-01-26].
- ↑ Edward Żeligowski, Poezye Antoniego Sowy, Petersburg: B.M. Wolff, 1858 [dostęp 2024-01-26].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dzieła Edwarda Żeligowskiego w bibliotece Polona.