Edward Piszcz
Edward Piszcz (ur. 3 sierpnia 1908, zm. 7 lipca 1942) – dziennikarz, działacz społeczno-polityczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Życie rodzinne i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Edward Piszcz urodził się w Pleszewie, a jego rodzicami byli Stefana Piszcz, prawnik oraz Franciszka z domu Jeziorkowska. Od 1936 był żonaty z Ireną Lemke i miał córkę Krystynę (ur. 1938)[1]. Od 1919 do 1920 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Humanistycznego im. Stanisława Staszica w Pleszewie, od 1920 do 1922 do Państwowego Gimnazjum im. Bergera w Poznaniu i następnie do Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Wąbrzeźnie, gdzie w 1928 roku uzyskał świadectwo dojrzałości[1][2]. Od 1928 do 1929 studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego[1].
Działalność zawodowa i społeczno-polityczna[edytuj | edytuj kod]
W „Gazecie Wąbrzeskiej” rozpoczął w 1929 roku pracę dziennikarską, a w roku 1931 w redakcji oddziału „Słowa Pomorskiego” w Grudziądzu. Następnie od 1932 do 1933 pracował w toruńskim „Słowie Pomorskim”, a w 1933 roku dostał pracę stałego korespondenta „Kuriera Poznańskiego” i „Orędownika” w Gdyni, gdzie przebywał do wybuchu wojny[1]. Specjalizował się w publicystyce morskiej i stosunkach polsko-gdańskich. Wiceprezes Syndykatu Dziennikarzy Gdyńskich od 1935 do 1939[1][3]. W 1929 na Pomorzu podjął pracę społeczno-polityczną w Obozie Wielkiej Polski. W 1932, kiedy organizacja została rozwiązana przez władze państwowe wszedł w skład Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodych Narodowców na Pomorzu[1]. Pozostał w roku 1934 przy endecji, kiedy ZMN przeszedł na drogę współpracy z sanacją. Był na Pomorzu jednym z twórców Wydziałów Młodych Stronnictwa Narodowego, a kiedy w 1935 SN zostało rozwiązane powierzono mu funkcję wiceprezesa SN w Gdyni oraz kierownika Wydziału Gospodarczego przy Zarządzie Okręgowym SN[1]. Z ramienia stronnictwa został w 1939 wybrany radnym w radzie miejskiej Gdyni oraz pełnił funkcję przewodniczącego Klubu Narodowego partii[3]. W zapatrywaniach politycznych był zwolennikiem linii grupy Mariana Seydy[1]. W dniu 23 kwietnia 1939 udał się autobusem z Gdyni do Gdańska, gdzie na terenie Wolnego Miasta został aresztowany i uprowadzony w nieznanym kierunku, zaś po interwencji władz polskich został zwolniony po 17 godzinach przetrzymywania w areszcie (powodem uwięzienia miał być napisany przez dziennikarza artykuł prasowy stanowiący relację z obchodów urodzin Adolfa Hitlera, zorganizowanych w Gdańsku)[4].
Okres II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]
We wrześniu 1939 roku, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Polski, Edward Piszcz wyjechał do Poznania. Należał tam do pierwszych organizatorów organizacji „Ojczyzna”, którą utworzyła we wrześniu 1939 roku grupa działaczy z księdzem Józefem Prądzyńskim[5][1]. Był współtwórcą Studium Zachodniego, z którego wyłonił się później Instytut Zachodni[6]. Pełnił funkcję Dyrektora Biura Delegatury Rządu na ziemie zachodnie oraz kierownika Wydziału do Spraw Politycznych[3], które zostały mu powierzone przez władze podziemia. 10 września 1941 roku w Poznaniu został przez gestapo aresztowany, osądzony otrzymując wyrok kary śmierci i 7 lipca 1942 roku stracony[7][1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 574.
- ↑ K. Osiński, Edward Piszcz, [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939–1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010, s. 253. ISBN 978-83-7629-207-6.
- ↑ a b c K. Osiński, Edward Piszcz, [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939–1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010, s. 254. ISBN 978-83-7629-207-6.
- ↑ W Polsce. „W Służbie Penitencjarnej”. Nr 9, s. 14, 1 maja 1939.
- ↑ S. Nawrocki, Losy inteligencji poznańskiej podczas okupacji, „Kronika Miasta Poznania”, 66, 1998, nr 2, s. 134.
- ↑ K.M. Pospieszalski, Instytut Zachodni – wielkopolski ośrodek myśli politycznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 54, 1992, nr 4, s. 97.
- ↑ A. Pietrowicz, Lager der Blutrache – obóz krwawej zemsty, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 2009, 4, s. 38.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 574. ISBN 83-01-02722-3.