Elbling

Elbling

Liście i grono winorośli odmiany Weißer Elbling
Rok wyhodowania	I w. n.e.
Pochodzenie	Galicja
Ważne regiony uprawy	dolina Mozeli
Identyfikator VIVC	3865
Przeznaczenie owoców	wina musujące

Elbling – odmiana białych winogron, należąca do najstarszych w Europie. Uważa się, że odmiana ta sprowadzona została przez Rzymian z Galii w I w. n.e do regionu Górnej Mozeli. Nie jest jednak pewne, czy Rzymianie sprowadzili tę odmianę z Italii, czy też była ona wczesną selekcją jednej z około czterdziestu rodzimych, dziko rosnących odmian winorośli.

W średniowieczu aż do XIX wieku była to szeroko rozpowszechniona odmiana winorośli jako odmiana o wysokiej wydajności w Niemczech, Luksemburgu, Alzacji i Lotaryngii, Szampanii, Szwajcarii oraz Europie Wschodniej. Stosowana była jako szczep dający duże plony, m.in. w tzw. Zehntwein (winie dziesięcinnym, oddawanym jako dziesięcina kościelna). Po zniesieniu dziesięciny stopniowo został wyparty przez odmiany o wyższej jakości. W XVIII wieku często sadzono ją razem z rieslingiem, aby łagodzić jego nadmierną kwasowość w słabszych rocznikach.

Współcześnie uprawiana głównie w Niemczech i Luksemburgu w regionach położonych nad Mozelą, gdzie w glebach występuje wapień muszlowy. Na tym terenie uprawa elblinga przez lata stale rosła – z 80 hektarów w 1770 roku do 977 hektarów w 1977 roku.

W 1978 roku całkowita powierzchnia upraw wynosiła 1163 ha, co stanowiło 1,5% niemieckiego areału winnic. Z tego 1054 ha winnic było w regionie Mozela-Saar-Ruwer (9% powierzchni tamtejszych upraw), a w sąsiednim Luksemburgu – 317 ha (niemal 25%).

Wymagania

Odmiana ma niewielkie wymagania co do rodzaju gleby i warunków klimatycznych. Preferuje gleby wapienne (wapień muszlowy). Ze względu na wczesny rozwój pąków narażony na przymrozki wiosenne, wrażliwy podczas kwitnienia, przez co plony wykazują znaczne wahania w poszczególnych latach; mniej odporny na mróz zimowy niż riesling.

Zastosowanie

Elbling ma wszechstronne zastosowanie. Znaczna część win Elblinga wykorzystywana jest jako wino bazowe do produkcji win musujących. Nadaje się do tego dziki wyraźnej, mocnej kwasowości. Produkuje się również czyste wina musujących z Elblinga. Jako wino kupażowe (mieszane z innymi odmianami) nadaje wielu markowym winom świeżość i kwasowość. Jako samodzielne wino stołowe daje przede wszystkim niemal neutralne w smaku, orzeźwiająco świeże i wytrawne wina jakościowe (Q.b.A.). Po udanych pracach hodowlanych nad klonami tej odmiany powstały także niektóre wina gatunkowe (typu Kabinett, Spätlese – a w 1976 Auslese).

Charakterystyka botaniczna i fenologiczna

Pokrój

Krzew rosnący bardzo silnie; dojrzewanie następuje w średnio późnym lub późnym okresie

Liście

Duże, trójklapowe, z szeroką środkową klapą i szorstką powierzchnią.

Kwiatostan

Grono duże, zwarte, o dużych, podłużnych, zielonych jagodach o mało wyrazistym smaku.

Drewno

Barwy żółtobrązowej, dojrzewa jedynie średnio dobrze i dlatego jest niezbyt odporne na przymrozki zimowe.

Synonimy

Jako jedna z najstarszych odmian winorośli uprawnej ma wiele nazw regionalnych. W Niemczech można spotkać nazwy Weißalbe i Weißer Silvaner, w Palatynacie Alben i Elben, Klemprich i Kleinberger nad Mozelą, Süßgrober i Großrießler nad Menem, Kleinelbe i Burger w Alzacji i Szwajcarii, Allemand, Bourgeois, Mouillet, Gros Blanc i Vert doux we Francji, Pezhech, Morawska, Biela Srebrnina w dawnej Jugosławii, Elben Fehér na Węgrzech, Albana we Włoszech oraz Welsche w Południowym Tyrolu.

Bibliografia

• Hans Ambrosi: Wein von A — Z. Monachium: wine book, 1991. ISBN 3-7742-5535-0. (niem.).
• Kurt M. Hoffmann: Die hohe Schule des Weines. Rastatt: Moevig Verlag KG, 1981. ISBN 3-8118-4004-5. (niem.).