Elektrownia jądrowa Latina
41°25′34″N 12°48′25″E/41,426111 12,806944
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Status |
W trakcie demontażu |
| Właściciel | |
| Operator | |
| Liczba bloków energetycznych |
1[1] |
| Moce | |
| Łączna moc: | |
| - elektr. netto |
153[1] MW |
| - elektryczna brutto | |
| - moc termiczna |
660[1] MW |
| Roczna prod. elektr. | |
| Łączna wygen. moc elektry. |
16,980[1] TWh |
| Źródła energii | |
| Źródła energii: | |
| - główne | |
| Kluczowe daty | |
| Rozpoczęcie budowy |
1 listopada 1958[1] |
| Włączenie do sieci |
12 maja 1963[1] |
| Trwałe wyłączenie |
1 grudnia 1987[1] |
Położenie na mapie Włoch  | |
| 41°25′34″N 12°48′25″E/41,426111 12,806944
| |
Elektrownia jądrowa Latina – pierwsza włoska elektrownia jądrowa; pierwsza elektrownia jądrowa wyeksportowana przez Wielką Brytanię; nieczynna i w trakcie demontażu. Położona koło miasta Latina, ok. 70 km na południe od Rzymu. Rozpoczęła pracę komercyjną 1 stycznia 1964. Trwale wyłączona od 1 grudnia 1987[1]. W 2007 roku na terenie elektrowni powstało nowe laboratorium dozymetryczne, na potrzeby demontażu elektrowni[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowa i działalność[edytuj | edytuj kod]
Budowę elektrowni rozpoczęto w 1958 roku, 6 lat po powołaniu włoskiego Narodowego Komitetu Badań Jądrowych (CNRN)[5]. Kierowała nią British Nuclear Power Plant Group, a ówczesnym zleceniodawcą była włoska AGIP Nucleare Group[6]. Była to pierwsza elektrownia jądrowa wyeksportowana przez brytyjski przemysł[7].
Jedno z badań wstępnych związanych z budową elektrowni zostało sfinansowane przez Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, część Banku Światowego. Był to pierwszy projekt z dziedziny energetyki jądrowej finansowany ze środków Banku Światowego[8].
Fundament reaktora, wylewany od maja do lipca 1959, powstał na płytko położonych (2,5–4,5 metra pod powierzchnią) skałach wulkanicznych. Fundament wylano z 7 560 m³ betonu[6].
Elektrownia korzystała z reaktora chłodzonego ditlenkiem węgla, z moderatorem grafitowym, typu Magnox[9]. Był to pierwszy w Europie reaktor energetyczny o mocy 200 MW. Zbiornik reaktora został dostarczony z Wielkiej Brytanii. Zespawano go na miejscu i sprawdzono metodami radiograficznymi i hydraulicznymi. Zbiornik reaktora EJ Latina był pierwszym zbiornikiem wyprodukowanym w Wielkiej Brytanii testowanym metodami hydraulicznymi[6].
Budowę elektrowni ukończono z około rocznym opóźnieniem[6].
W 1969 elektrownia została wyłączona na 207 dni w celu inspekcji stalowych elementów reaktora i generatorów pary. Z uwagi na wykryte zwiększone utlenianie się stali w kontakcie z gorącym chłodziwem (ditlenek węgla), zdecydowano się na stałe zmniejszenie temperatury chłodziwa opuszczającego reaktor, z 390 °C do 360 °C. Skutkiem czego było zmniejszenie mocy z 210 do 160 MW[10].
W 1980 elektrownia odczuła skutki trzęsienia ziemi, którego epicentrum znajdowało się w odległości 217 km. Blok znajdował się wówczas w trakcie planowanego postoju. Elektrownia posiadała czujniki sejsmiczne wyzwalające awaryjne wyłączenie reaktora przy wstrząsach przekraczających 0,01 g lub 0,03 g. Te pierwsze nie aktywowały się, ale wyjątkowo wysoka czułość drugiego typu czujników na częstotliwości 1 Hz spowodowała SCRAM i tak wyłączonego reaktora[9].
W trakcie całego okresu pracy w reaktorze wypalono 1 170 ton paliwa jądrowego[10].
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
| Nr bloku | Blok 1 |
|---|---|
| Typ | Reaktor chłodzony gazem[1] |
| Model | MAGNOX[1] |
| Status | W trakcie demontażu |
| Dostawca | The Nuclear Power Group (TNPG)[11] |
| Właściciel | Societa Gestione Impanti Nucleari S.P.A.[1] |
| Operator | Societa Gestione Impanti Nucleari S.P.A.[1] |
| Data rozpoczęcia budowy | 1 listopada 1958[1] |
| Data osiąg. stanu kryt. | 27 grudnia 1962[1] |
| Data włączenia do sieci | 12 maja 1963[1] |
| Data trwałego wyłączenia | 1 grudnia 1987[1] |
| Moc elektryczna netto | 153[1] MW |
| Moc elektryczna brutto | 160[1] MW |
| Moc termiczna | 660[1] MW |
| Współczynnik wydajności | 71,1%[12][13][1] |
Zamknięcie[edytuj | edytuj kod]
Elektrownia została zamknięta, wraz z pozostałymi trzema włoskimi elektrowniami jądrowymi, w wyniku krajowego referendum przeprowadzonego w 1987. Referendum było objawem silnie antyatomowego nastawienia społeczeństwa włoskiego na skutek katastrofy w EJ Czarnobyl. Po 5 latach moratorium, w 1992, rząd wydał ostateczną decyzję o wyłączeniu wszystkich elektrowni jądrowych[11].
Jako metodę zabezpieczenia elektrowni początkowo wybrano „bezpieczne składowanie” przez okres 40–50 lat. Po prywatyzacji i przekształceniu operatora elektrowni (państwowej firmy ENEL w prywatną grupę Sogin), zmieniono krajową politykę demontażu elektrowni. Zdecydowano się na możliwie najszybszy demontaż. Koszt zmiany strategii został rozłożony w czasie w postaci dodatkowej opłaty do energii elektrycznej, ustanowionej i kontrolowanej przez włoski urząd regulacji. Data demontażu uzależniona była od powstania krajowego składowiska odpadów niskoaktywnych i tymczasowego składowiska odpadów wysokoaktywnych[11]. Według stanu na rok 2017 składowisko takie ma zostać uruchomione w 2025[14].
Operator elektrowni poprosił o wsparcie brytyjską firmę British Nuclear Fuels Ltd. (BNFL), która zajmowała się w tym czasie demontażem 3 brytyjskich reaktorów typu Magnox i planowała demontaż kolejnych dwóch bloków jądrowych, w tym elektrowni Bradwell - bardzo podobnej do EJ Latina. BNFL miał również doświadczenie związane z projektami szybkiego demontażu zebrane m.in. przy brytyjskim reaktorze WAGR czy amerykańskim Big Rock Point[11].
Demontaż[edytuj | edytuj kod]
Demontaż elektrowni trwa od 1987 roku. Do 1991 roku usunięto wypalone paliwo jądrowe, które trafiło do przerobu do Francji i Wielkiej Brytanii[15]. W 2006 roku zdemontowano i usunięto dolne orurowanie budynku reaktora. W 2008 wyburzono wnętrze hali turbin i budynków generatorów diesla. W 2011 zdemontowano i usunięto górne orurowanie obiegu pierwotnego reaktora. We wrześniu tego samego roku zakończono likwidację 750-metrowego pirsu nad morzem, który służył do obsługi elektrowni. Od sierpnia do grudnia 2012 trwał rozbiór budynku hali turbin (128,5 metra dł. × 35,5 m szer. × 24 m wys.; 120 000 m³ kubatury)[4].
Plan demontażu jest opóźniony w stosunku do wcześniejszych planów. Na przykład demontaż obiegu pierwotnego jeszcze w 2002 roku planowano zakończyć w roku 2006[16].
W 2016 roku rozebrano kolejne struktury i budynki, w tym warsztatowe[4].
Pierwsza faza demontażu elektrowni ma planowo zakończyć się między rokiem 2023 a 2027 (najpewniej w połowie tego okresu)[4].
Druga, ostatnia faza demontażu, obejmująca demontaż samego reaktora, wygeneruje ok. 2 000 ton wysokoaktywnych odpadów promieniotwórczych, przede wszystkim grafitu[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x World Nuclear Association – Latina. World Nuclear Association. [dostęp 2017-09-07]. (ang.).
- ↑ Moc projektowa wynosiła 200 MW.
- ↑ Średnia z lat 1970-1986.
- ↑ a b c d e Latina nuclear power plant. Sogin S.p.A.. [dostęp 2017-09-07]. (ang.).
- ↑ Wolfgang C. Muller: The Politics of Nuclear Energy in Western Europe. Oxford: Oxford University Press, 2017, s. 207. ISBN 978-0-19-874703-1.
- ↑ a b c d Progress of the Latina nuclear power station. „New Scientist”. 260, s. 363, 1961-11-09. (ang.).
- ↑ Mauro Elli: British First Nuclear Export: ENI’s Atomic Power Station at Latina and Anglo-Italian Nuclear Cooperation. 2011, s. 27-42, seria: Annales historiques de l’électricité. DOI: 10.3917/ahe.009.0027. ISBN 978-2-35113-130-5.
- ↑ World Bank Aids Italy On Nuclear Power Plan. „New York Times”, 1957-08-02. New York Times. (ang.).
- ↑ a b James L. Stratta, Luis E. Escalante, Ellis L. Krinitzsky, Ugo Morelli: Earthquake in Campania-Basilicata, Italy - Novemver 23, 1980 - A Reconnaissance Report. Waszyngton: National Academy Press, 1981. DOI: 10.17226/19726. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
- ↑ a b C. N. Hill: An Atomic Empire: A Technical History of the Rise and Fall of the British Atomic Energy Programme. Londyn: Imperial College Press, 2013. ISBN 978-1-908977-41-0.
- ↑ a b c d G. Bolla i inni, The decommissionin of the Latina Nucelar Power Plant, wyd. IAEA, INIS (ang.).
- ↑ Średni z lat 1975-1987.
- ↑ Współczynnik gotowości do generowania elektryczności (EAF).
- ↑ IAEA Mission Says Italy Committed to Decommissioning and Waste Management Safety, Sees Areas for Enhancement. IAEA, 2017-07-13. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
- ↑ Michele Laraia: Advances and innovations in nuclear decommissioning. Woodhead Publishing, 2017-06-12, s. 10, seria: Woodhead Publishing Series in Energy. ISBN 978-0-08-101239-0.
- ↑ Maurizio Cumo, Experiences and Techniques in the Decommissioning of Old Nuclear Power Plants, Uniwersytet Rzymski, 2002 (ang.).