Elżbieta Cieślar
Imię i nazwisko |
Elżbieta Jadwiga Cieślar |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
3 grudnia 1934 |
Narodowość | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
Elżbieta Jadwiga Cieślar[1], z domu Dembińska (ur. 3 grudnia 1934 w Warszawie) – rzeźbiarka, performerka, projektantka form przemysłowych, scenograf TVP, autorka filmów i tekstów o sztuce, dyrektorka Galerii Repassage w Warszawie w latach 1973–1978.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 3 grudnia 1934 roku jako córka Stefana Antoniego Dembińskiego i Katarzyny Kwileckiej[2]. Studia rozpoczęła w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w latach 1956–1961 kontynuowała je na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, który ukończyła uzyskując dyplom z wyróżnieniem u prof. Jerzego Jarnuszkiewicza.
W latach 1961–1968 pracowała jako projektant przemysłowy. Jest jedną ze współzałożycielek powstałego w 1963 Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych. Jest między innymi współautorką z Andrzejem Wróblewski projektu polskiego skutera Osa (prototyp M-55)[3].
W czerwcu 1972 wraz z Emilem Cieślarem wzięła udział w zorganizowanej przez Pawła Freislera w Galerii "0" dwudniowej akcji „Czyszczenie sztuki”. W ramach akcji zaprezentowali oni pracę „Kalejdoskop czyli popatrz przez rurę”. Jesienią w tej samej galerii wystawili pracę „Wykroje krawieckie” (1972)[4].
W roku 1973 Elżbieta Cieślar objęła kierownictwo Galerii Repassage, którą współprowadziła z mężem, Emilem Cieślarem. Stworzyli w tym czasie m.in. „Słonia” (1973), serię „Labirynt” (1973–1974), „Camera obscura” (1974), „Zbiór butów używanych” (1975), „Karuzelę postaw” (1975–1976), dyptyk „Dobrze-Stańczyk” (1977)[5].
Latem 1976, po wydarzeniach radomskich, została zwolniona z pracy w Teatrze w Płocku, a także pozbawiona zamówień na scenografię dla telewizji oraz na projekty dla państwowego przemysłu. W 1978 na skutek zakazu pracy w państwowych instytucjach dla niej i jej męża, wyemigrowała wraz z rodziną do Francji. Jesienią 1980 roku wraz z mężem i francuskimi przyjaciółmi założyli Paryski Komitet Solidarności z Solidarnością w którym działali do 1989 roku.
W 1988 roku wraz z Emilem Cieślarem stworzyli „Schody pamięci” – instalację wykonaną z zatopionych w plexiglasie przedmiotów, przekazanych przez osoby zaangażowane w działalność podziemnej Solidarności jako ślady ich pamięci[6].
Prócz działań artystycznych podejmowanych wspólnie z Emilem Cieślarem, Elżbieta Cieślar zwróciła swe zainteresowania w kierunku rzeźby w drewnie. W latach 1984–1986 stworzyła „Karuzelę sióstr” – zbiór siedmiu rzeźb – siedzisk. W 1988 zaprezentowała w Centrum Rzeźby w Orońsku rzeźbę interaktywną „Przebywać samemu z sobą”, będącą początkiem całego cyklu performance’ów, instalacji i rzeźb, które realizowała po przeprowadzce do Vallorcine w roku 1994. W tym samym roku wraz z poznanymi sąsiadami i Emilem Cieślarem założyli w Vallorcine Stowarzyszenie Art et Montagne, w ramach którego uczyli rzeźbiarstwa oraz tworzyli swoje projekty artystyczne. W tym okresie Elżbieta Cieślar stworzyła m.in. prace: „Kamienna dróżka”[7], „Przejście pionowe", „A może stać się drzewem" (1995)[8], „Leżąca", „Skóra" (1997)[9], „Lea Grosz”[10], „Stojąca”[11] (1998).
W latach 1993–1995 Elżbieta Cieślar zrealizowała, w ramach Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski i stowarzyszenia „Ślad”, cykl 12 edukacyjnych filmów o współczesnych artystach z początku lat 90. (ich bohaterami byli m.in. Piotr Kurka, Stefan Gierowski, Jarosław Modzelewski, Krzysztof Bednarski, Jerzy Jarnuszkiewicz, Grzegorz Kowalski)[12].
W 1999 roku Cieślarowie przeprowadzili się do Saint-Jeoire, gdzie w roku 2000 Elżbieta Cieślar stworzyła rzeźbę „Na czworakach"[13], a w 2001 prace „Człowiek/zwierzę"[14] oraz „Z lotu ptaka". W 2008 roku powstał cykl fotomontaży „Przechadzka z Hannah Arrendt”. W 2009 roku Cieślarowie przeprowadzili się do Die, w którym obecnie mieszkają i kontynuują działania w ramach stowarzyszenia Art et Montagne. W latach 2010–2016 Elżbieta Cieślar realizowała ankietę artystyczną «Przestrzeń wolności i niewoli»[15], przeprowadzaną wśród mieszkańców Drôme, Paryżan, mieszkańców mazowieckich wiosek w okolicach Radomia oraz działaczy Solidarności których poznała w czasie Stanu Wojennego w Warszawie. Wydrukowane na płótnie wypowiedzi ankietowanych na temat wolności opatrzone ich fotografiami były wystawiane w miejscowościach, w których przeprowadzona została ankieta. W latach 2016–2017 na podstawie powyższej ankiety Elżbieta Cieślar stworzyła grę towarzyską o tym samym tytule.
Wybrane wystawy i happeningi
[edytuj | edytuj kod]- 1968 – pierwsza wystawa Cieślarów „Punkty” w Galerii Foksal w Warszawie
- 1972 – udział Cieślarów w akcji – „Czyszenie sztuki” w Galerii "0" w Warszawie
- 1979 – happening Cieślarów „Le Cercueil de Malévitch” w ramach sprzeciwu wobec wystawy „Paris-Moscou” w Centre Pompidou[16]
- 1980 – happening Cieślarów „La paix Olympique” nawiązujący do Olimpiady w Moskwie oraz Radzieckiej interwencji w Afganistanie[16]
- 2001 – wystawa retrospektywna Elżbiety i Emila Cieślarów „Anarchia–Repassage” w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski[17]
- 2003 – wystawa „Wolność! Bez odpowiedzialności!? tak!? Nie!”, Warszawa Teatr Academia oraz Festival Est-Ouest, Die.
- 2010 – „Przestrzeń wolności i niewoli” w ramach drugiego Biennale Ars Polonia
- 2016 – wystawa „Ja – Inny – Inni – To” w galerii Pola Magnetyczne w Warszawie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej IPN
- ↑ Elżbieta Dembińska z Dembian h. Nieczuja (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2021-06-15] .
- ↑ Model Skutera „Osa M-55” [online] [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Elżbieta i Emil Cieślar – prace wspólne [online], Art et Montagne, 17 marca 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Dobrze Stańczyk Galeria Repassage 1977 [online], Art et Montagne, 31 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Schody pamięci 1988 [online], Art et Montagne, 1 lutego 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Kamienna dróżka 1994 [online], Art et Montagne, 28 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ A może stać się drzewem 1995 [online], Art et Montagne, 29 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Skóra 1997 [online], Art et Montagne, 29 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ 1998 – « Lea Grosz » [online], Art et Montagne, 13 marca 2019 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Stojąca –1998 [online], Art et Montagne, 29 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Kolekcja - Elżbieta Cieślar - Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie [online], artmuseum.pl [dostęp 2021-06-14] (pol.).
- ↑ Na czworakach– 2000 [online], Art et Montagne, 29 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Człowiek / zwierze 2001 [online], Art et Montagne, 29 stycznia 2018 [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ Przestrzeń wolności i niewoli Elżbiety Cieślar / Kultura i Tradycja / Biuletyn PW - Biuletyn PW [online], www.biuletyn.pw.edu.pl [dostęp 2021-06-14] .
- ↑ a b Karol SIenkiewicz , La nécessité de l’existence. Grzegorz Kowalski et le milieu intellectuel de la galerie Repassage à Varsovie, „Own Reality, VOL. 5 (2012)”, s. 19 (fr.).
- ↑ Kombatanci marzeń – Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2021-06-13] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Biogram Elżbiety Cieślar na stronie stowarzyszenia Art et Montagne https://artsetmontagnes.com/elzbieta-cieslar-jej-hitopria/
- Sylwetki Emila i Elżbiety Cieślarów https://culture.pl/pl/tworca/elzbieta-i-emil-cieslarowie