Ewa Brojer
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1949 |
| Zawód, zajęcie |
diagnosta laboratoryjny |
| profesor doktor habilitowany nauk medycznych | |
| Specjalność: transfuzjologia | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski |
| Doktorat |
1979 – nauki medyczne |
| Habilitacja |
30 marca 1998 – biologia medyczna |
| Profesura |
30 czerwca 2003 |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek korespondent |
| Praca zawodowa | |
| Instytut |
Instytut Hematologii i Transfuzjologii |
| Zakład naukowy |
Zakład Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej |
| Stanowisko |
kierownik zakładu, profesor |
| Okres zatrudn. |
1973 - 2019 |
| Odznaczenia | |
  
| |
Ewa Brojer (ur. 19 grudnia 1949 r. w Łodzi) – polska biolog medyczny i molekularny, polska immunohematolog, transfuzjolog, epidemiolog, profesor dr hab. medycyny. Była Przewodniczącą Sekcji Transfuzjologicznej Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów (PTHiT), Sekretarzem Generalnym, a także Wiceprezeską Zarządu Głównego PTHiT. Działała w opozycji demokratycznej lat 80.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 19 grudnia 1949 r. w Łodzi[1], w patriotycznej rodzinie Jadwigi i Stanisława Arczyńskiego, powstańca warszawskiego (po II wojnie światowej, profesora na Wydziale Pojazdów na Politechnice Warszawskiej)[2]. Studia wyższe na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego ukończyła w 1973 uzyskując tytuł magistra biologii. W 1979 obroniła doktorat na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. Tytuł doktora habilitowanego w dziedzinie nauk medycznych, dyscyplinie biologia medyczna w specjalności hematologia uzyskała 30 marca 1998, na I Wydziale Lekarskim z Oddziałem Stomatologicznym AM w Warszawie, na podstawie rozprawy habilitacyjnej pt. Przeciwciała przeciw glikoproteinom IIb IIIa ludzkich płytek krwi: klonowanie i ekspresja w komórkach bakteryjnych[3]. W 1987 odbyła stypendium naukowe w Blood Group Reference Laboratory w Oxfordzie, a w latach 1989-91 – Senior Bradley Scholar w Laboratorium Biochemii Płytek Krwi w Blood Center of Southeastern Wisconsin w Milwaukee, USA. Tytuł naukowy profesora w dziedzinie nauki medyczne otrzymała 30 czerwca 2003[3].
Praca zawodowa
[edytuj | edytuj kod]W 1973 r. podjęła pracę zawodową w Instytucie Hematologii (później Instytut Hematologii i Transfuzjologii, IHiT). W 2003 uzyskała prawo wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego[4]. W IHiT przeszła wszystkie stanowiska od asystenta do kierownika zakładu naukowego i tak, w latach 1974-78 była asystentem w Pracowni Hodowli Tkanek, 1978-91 – adiunkt w Pracowni Immunologii Leukocytów i Krwinek Płytkowych Zakładu Serologii, 1991-2006 – kierownik Pracowni Biologii Molekularnej Zakładu Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej. W 2006-2019 – kierownik tegoż Zakładu. Obecnie na emeryturze.
Osiągnięcia naukowe
[edytuj | edytuj kod]Autorka i współautorka ponad 250 publikacji krajowych i zagranicznych oraz 33 rozdziałów w podręcznikach naukowych, spośród których w 3 była redaktorem[5]. Kierowała lub była głównym wykonawcą 12 projektów naukowych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych/Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz fundusze norweskie i europejskie[6]:
- Wykrywanie i badanie sekwencji RNA wirusa zapalenia wątroby typu C, KBN nr 6 6354 92 03 – jeden z dwóch głównych wykonawców.
- Prenatalna diagnostyka w ciąży zagrożonej obrzękiem płodu w następstwie konfliktu serologicznego oraz infekcji ludzkim parvowirusem B19 – KBN nr 4 PO5E 057 08 – wykonawca badań.
- Ocena zagrożeń wirusem HCV na podstawie badania materiału genetycznego, KBN nr 4 PO5A 13414 – kierownik grantu
- Wirus TT u polskich dawców krwi - częstość wykrywania i charakterystyka molekularna, KBN nr 4P05D 018 17 – kierownik grantu.
- Prenatalna nieinwazyjna diagnostyka konfliktu matczyno-płodowego w zakresie krwinek czerwonych i płytkowych, KBN Nr 6 P05 E 12821 – główny wykonawca.
- Alloimmunizacja matczyno-płodowa antygenami innymi niż RhD oraz wynikająca z niej choroba hemolityczna płodów i noworodków, Nr 2PO5E 021 29 – główny wykonawca.
- HCV, HBV i HIV u chorych na hemofilię w Polsce: występowanie, wpływ na czynność wątroby i ryzyko przeniesienia w rodzinie, Nr 2 P05D 053 28
- Opracowanie i wdrożenie standardów diagnostyki molekularnej w hematologii: choroba resztkowa, chimeryzm poprzeszczepowy, translokacje markerowe, Grant Zamawiany PBZ-KBN-120/P05/2004 – wykonawca badań metodą real-time PCR
- Ocena chimeryzmu hematopoetycznego we frakcjach leukocytów krwi obwodowej u biorców allogenicznych komórek krwiotwórczych metodą real-time PCR, NN 402-28-52-36 – główny wykonawca.
- Charakterystyka molekularna i serologiczna wariantów antygenu RhD w Polsce. Potencjalne oszczędności w gospodarce krwią i immunoglobuliną anty-D do immunoprofilaktyki, NN 404-18-89-36 –kierownik grantu.
- Grant europejski „Podniesienie bezpieczeństwa w krwiodawstwie i transplantologii poprzez utworzenie sieci ośrodków dla monitorowania pojawiających się czynników patogennych dla opracowania nowych metod ich wykrywania badań przeglądowych BOTIA (Blood and Organ Transmissible Infectious Agents)”
- Grant Polsko Norweska współpraca Badawcza. Prevention of faetal/neonatal alloimmune thrombocyttopenia (FNAIT) in Polish newborns. PREVFNAIT, Core 2012.
W trakcie działalności przyczyniła się do rozwoju i unowocześnienia polskiej transfuzjologii. Między innymi, była inicjatorką wdrożenia nieinwazyjnej metody wykrywania i oceny nasilenia czerwonokrwinkowego i płytkowego, serologicznego konfliktu matczyno-płodowego. Zainicjowała wdrożenie molekularnych metod diagnostyki wirusologicznej krwiodawców, a także molekularnych metod oznaczania grup krwi układu AB0 i Rh. Wdrożyła molekularne metody genotypowania HLA w doborach dawców szpiku w Polsce. Utworzyła rejestr polskich krwiodawców z oznaczonymi antygenami krwinek płytkowych[6]. Przedstawiła dziesiątki wykładów i prezentacji naukowych oraz edukacyjnych podczas krajowych i międzynarodowych kongresów i konferencji naukowych. W zakresie organizacji służby krwi doprowadziła do zmiany struktury Instytutu Hematologii i Transfuzjologii poprzez wydzielenie w 2008 roku z Zakładu Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej kilku specjalistycznych samodzielnych jednostek takich, jak Zakład Wirusologii, Zakład Immunogenetyki czy Ośrodek Dawców Szpiku[7]. Była organizatorką wielu konferencji naukowych i kursów edukacyjnych dla lekarzy i diagnostów w zakresie transfuzjologii, immunohematologii, badania i zapobiegania przenoszeniu chorób wirusowych drogą krwi. Jej prace naukowe były cytowane ponad 1400 razy przez innych badaczy i stanowiły podstawę przygotowania 8 wniosków patentowych[8]. Była promotorką dwóch doktoratów oraz recenzentką 4 rozpraw doktorskich[3]. Jest członkiem Rady Naukowej Czasopisma Journal of Transfusion Medicine[9].
Kluczowe tematy działalności naukowej
[edytuj | edytuj kod]- Badanie mechanizmów niszczenia krwinek czerwonych w krążeniu pacjenta przez przeciwciała – opracowanie metody immunoadherencji i erytrofagocytozy dla oceny istotności klinicznej przeciwciał skierowanych do krwinek czerwonych[10][11].
- Badania nad przeciwciałami skierowanymi do krwinek płytkowych z zastosowaniem technik biologii molekularnej[12].
- Zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce zakażeń wirusowych oraz wprowadzenie tych metod do badań przeglądowych u krwiodawców[13][14][15].
- Analiza polimorfizmów wirusów przenoszonych przez krew[16].
- Zastosowanie metod biologii molekularnej do badań HLA i wprowadzenie ich do badań biorców i dawców do przeszczepów komórek krwiotwórczych w Polsce[17].
- Badania nad genotypowaniem płytek, granulocytów i antygenów krwinek czerwonych - włączenie metod molekularnych do diagnostyki alloimmunologicznych małopłytkowości i granulocytopenii[18].
- Utworzenie rejestru dawców krwi o oznaczonych antygenach krwinek płytkowych[19].
- Wdrożenie pionierskiej, nieinwazyjnej diagnostyki matczyno-płodowych konfliktów czerwonokrwinkowych w układzie Rh, w tym RhD, Rhc, RhE, poprzez wykrywanie genów RHD i RHCE płodu w osoczach kobiet ciężarnych[20].
- Wdrożenie pionierskiej, nieinwazyjnej diagnostyki matczyno-płodowego konfliktu na poziomie płytek krwi w układzie HPA-1[21][6].
Działalność w gremiach naukowych
[edytuj | edytuj kod]- Polskie Towarzystwo Hematologów i Transfuzjologów (PTHiT)[6]
- członek od 1980
- Sekretarz Generalny PTHiT – 2000- 2004
- Przewodnicząca Sekcji Transfuzjologicznej PTHiT - 2008-2016
- Wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego PTHiT - 2008-2016
- Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej
- Członek w latach 70. i 80.
- Międzynarodowe Towarzystwo Przetaczania Krwi (International Society of Blood Transfusion, ISBT)
- Członek od 1998
- Członek Grupy Roboczej ISBT ds. czynników zakaźnych przenoszonych przez krew - od 2005
- Rada Naukowa IHiT
- Wiceprzewodnicząca – 2016-2019
- Komisja Hematologii Doświadczalnej PAN
- Członek w latach 1993- 99
- Kolegium Medycyny Laboratoryjnej
- Członek od 2000
Karta demokratyczna
[edytuj | edytuj kod]W 70. i 80. XX wieku udzielała się w opozycji demokratycznej. Była aktywną działaczką NSZZ „Solidarność”[1]. Po 13 grudnia 1981 r. uczestniczyła w spotkaniach, których celem było powołanie utajnionych struktur Związku „Solidarność”, a także zorganizowanie akcji propagandowej w postaci druku i kolportażu ulotek oraz biuletynów. Prowadziła konspiracyjną działalność w ramach reaktywowanego Społecznego Biura Informacyjnego Regionu Mazowsze polegającą na organizowaniu i wydawaniu nielegalnych pism „Głos Mazowsza”, „Monitor Mazowsza” i „Serwis Informacyjny Mazowsza”[22]. W związku z prowadzoną działalnością została "zatrzymana" 31 grudnia 1981 przez Służbę bezpieczeństwa PRL, a od 2 stycznia 1982 r. internowana i osadzona w Ośrodku Odosobnienia Warszawa-Grochów. Od 15 stycznia 1982 r. przebywała w Ośrodku Internowania dla Kobiet w Gołdapi[1], gdzie była dręczona między innymi zakazem korespondencji, odwiedzin, kłamliwymi prowokacjami i doznała istotnego uszczerbku na zdrowiu[2]. Zwolniona z internowania 21 lipca 1982. Po zwolnieniu „objęta kontrolą operacyjną”, inwigilowana i rozpracowywana do 16.12.1986 przez Wydz. IX Dep. III MSW i inne jednostki organów bezpieczeństwa PRL, gdzie prowadzono kwestionariusz ewidencyjny pod krypt. „Ewa”[1].
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Zespołowa Nagroda Ministra Zdrowia. Za cykl publikacji dotyczących leczenia chorych z przewlekłą białaczką szpikową oraz zastosowania transplantacji szpiku w leczeniu chorób rozrostowych układu krwiotwórczego - 2006[6].
- Medal PTHiT za wybitne osiągnięcia w transfuzjologii klinicznej – 2009[23].
- Srebrny Krzyż Zasługi – 2011[24].
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - 2012[25]
- Krzyż Wolności i Solidarności – 2020.[26]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Prywatnie, żona Wojciecha Brojera, doktora historii, mediewisty, wieloletniego pracownika naukowego Instytutu Historii PAN[27], działacza opozycji demokratycznej z lat 70. i 80. i NSZZ „Solidarność”, redaktora „Tygodnika Solidarność”. Mama Anny Brojer, absolwentki historii na Uniwersytecie Warszawskim, koordynatorki projektów Instytutu Kultury św. Jana Pawła II na Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu w Rzymie w ramach Fundacji Świętego Mikołaja[28].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Biuletyn Informacji Publicznej [online], Instytutu Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 28 sierpnia 2024 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ a b Andrzej Józef Dąbrowski, Opowiedziane, Zeznania Świadka IPN [online], Instytut Pamięci Narodowej, 26 lipca 2018 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ a b c Prof. dr hab. Ewa Brojer, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-09-10].
- ↑ PWZDL [online], KIDL, 10 września 2024 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ ORCID [online], orcid Connecting research and researchers, 10 września 2024 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ a b c d e Ewa Brojer, Curriculum Vitae, E. Brojer 2017 [online], LinkedIn, 19 września 2024 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ IHiT, Struktura, Zakłady Naukowe [online], Instytut Hematologii i Transfuzjologii, 19 września 2024 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ Clarivate [online], Web of Science, 7 października 2024 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
- ↑ Journal of Transfusion Medicine [online], ViaMedica, 10 września 2024 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ B. Zupańska i inni, Phagocytosis of Erythrocytes Sensitized with Known Amounts of IgGl and IgG3 Anti‐Rh Antibodies, „Vox Sanguinis”, 53 (2), 1987, s. 96–101, DOI: 10.1111/j.1423-0410.1987.tb04926.x, ISSN 0042-9007 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ E. Brojer i inni, [Prediction of the severity of fetal erythroblastosis using the erythrocyte phagocytosis test and evaluating anti-Rh antibody titers and their levels by autoanalysis], „Polski Tygodnik Lekarski (Warsaw, Poland: 1960)”, 45 (12-13), 1990, s. 249–252, ISSN 0032-3756, PMID: 2122424 [dostęp 2024-10-04].
- ↑ Drzewek, Brojer, Z˙upańska, The frequency of human platelet antigen (HPA) genotypes in the Polish population, „Transfusion Medicine”, 8 (4), 1998, s. 339–342, DOI: 10.1046/j.1365-3148.1998.00164.x, ISSN 0958-7578 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ E. Brojer i inni, Analysis of hepatitis G virus infection markers in blood donors and patients with hepatitis, „Journal of Viral Hepatitis”, 6 (6), 1999, s. 471–475, DOI: 10.1046/j.1365-2893.1999.00159.x, ISSN 1352-0504 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ B. Zupańska, E. Brojer, Response 13, „Vox Sanguinis”, 83 (1), 2002, s. 86–87, DOI: 10.1046/j.1423-0410.2002.18514.x, ISSN 0042-9007 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Piotr Grabarczyk i inni, Effectiveness of various minipool nucleic acid test systems for hepatitis B virus detection in blood donors, „Transfusion”, 49 (7), 2009, s. 1494–1495, DOI: 10.1111/j.1537-2995.2009.02225.x, ISSN 0041-1132 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ P. Grabarczyk, E. Brojer, Polymorphism of the TT virus and its frequency in Polish blood donors, „Vox Sanguinis”, 82 (4), 2002, s. 177–181, DOI: 10.1046/j.1423-0410.2002.00178.x, ISSN 0042-9007 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Jacek Nowak, Anna Gronkowska, Ewa Brojer, Analysis of HLA frequencies in healthy individuals of unrelated bone marrow donor and cord blood registry of Warsaw, Poland, „Tissue Antigens”, 59 (Supplement 2), www.webofscience.com, 2002, s. 116-116 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ B. Żupańska i inni, The risk of antibody formation against HNA1a and HNA1b granulocyte antigens during pregnancy and its relation to neonatal neutropenia, „Transfusion Medicine”, 11 (5), 2001, s. 377–382, DOI: 10.1046/j.1365-3148.2001.00325.x, ISSN 0958-7578 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Agnieszka Orzińska i inni, A preliminary evaluation of next-generation sequencing as a screening tool for targeted genotyping of erythrocyte and platelet antigens in blood donors, „Blood Transfusion” (Blood Transfusion - 3 2018 (May - June)), 2017, s. 285–292, DOI: 10.2450/2017.0253-16, ISSN 1723-2007, PMID: 28287381, PMCID: PMC5919841 [dostęp 2024-10-04].
- ↑ Agnieszka Orzińska, Katarzyna Guz, Ewa Brojer, [Noninvasive prenatal diagnosis from maternal plasma in serological conflicts in Poland: current practice and future prospects], „Ginekologia Polska”, 80 (10), 2009, s. 768–771, ISSN 0017-0011, PMID: 19943542 [dostęp 2024-10-04].
- ↑ Agnieszka Orzińska i inni, Noninvasive prenatal HPA‐1 typing in HPA‐1a negative pregnancies selected in the Polish PREVFNAIT screening program, „Transfusion”, 58 (11), 2018, s. 2705–2711, DOI: 10.1111/trf.14963, ISSN 0041-1132 [dostęp 2024-10-04] (ang.).
- ↑ Krzyż Wolności i Solidarności, Lista osób odznaczonych, Ewa Brojer - biogram [online], Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 28 stycznia 2020 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ PTHiT, Medale Towarzystwa [online], Polskie Towarzystwo Hematologów i Transfuzjologów, 19 września 2024 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 sierpnia 2011 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1093).
- ↑ Bronisław Komorowski, Archiwum, Aktualności, Ordery i Odznaczenia [online], Prezydent.pl, 13 grudnia 2012 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ POSTANOWIENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ o nadaniu odznaczeń, Rej. 28/2020, Monitor Polski, M.P.2020.283 [online], Prawo.pl, 28 stycznia 2020 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
- ↑ Dr Wojciech Brojer, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-10-07].
- ↑ Fundacja Świętego Mikołaja, Nasz zespół [online], Fundacja Świętego Mikołaja, 7 października 2024 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Brojer ResearchGate
- Ewa Brojer Polska Bibliografia Naukowa