Przejdź do zawartości

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Federacja Bibliotek Cyfrowych
Typ strony

serwis internetowy

Komercyjna

Nie

Data powstania

2007

Właściciel

PCSS (IChB PAN)

Rejestracja

Opcjonalna

Wersje językowe

polska i angielska

Strona internetowa

Federacja Bibliotek Cyfrowych (FBC) – polski serwis internetowy założony w 2007, którego podstawowym celem jest gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji on-line o zbiorach polskich instytucji nauki i kultury.

Działanie

[edytuj | edytuj kod]

Federacja Bibliotek Cyfrowych została stworzona i jest prowadzona przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN. Zasoby FBC są współtworzone są przez wiele instytucji naukowych i publicznych, takich jak wyższe uczelnie, biblioteki, archiwa, muzea czy ośrodki badawcze i to właśnie serwisy tego typu instytucji są przede wszystkim przyłączane do FBC. Istotną cechą dostępnych poprzez FBC zasobów jest to, iż są one w zdecydowanej większości dostępne on-line bez żadnych ograniczeń takich jak np. konieczność odpłatności[1].

Instytucje takie jak biblioteki, archiwa czy muzea udostępniają swoje zbiory on-line w postaci cyfrowej, uprzednio je digitalizując. Czynią to poprzez serwisy zwane bibliotekami, archiwami czy muzeami cyfrowymi. Jedną z najbardziej kompletnych list tego typu serwisów można znaleźć na stronach FBC. Użytkownicy – internauci – mogą korzystać ze zbiorów udostępnianych bezpośrednio przez te instytucje w poszczególnych bibliotekach cyfrowych. Zadaniem Federacji jest umożliwienie użytkownikom przeszukiwania tylko wybranych źródeł danych, w sposób precyzyjniejszy niż pozwalają na to ogólne wyszukiwarki. Podstawą FBC jest aktualizowana co noc baza danych o obiektach udostępnianych w sieci przez polskie instytucje nauki i kultury. Użytkownicy przeszukując tę bazę otrzymują odnośniki do obiektów znajdujących się we współpracujących w FBC bibliotekach cyfrowych[2]. Federacja Bibliotek Cyfrowych jest kolejnym etapem budowy sieci rozproszonych bibliotek cyfrowych i repozytoriów w Polsce. Nazwa serwisu odzwierciedla jego charakter - serwis ten jest zbiorem zaawansowanych usług sieciowych opartych na zasobach cyfrowych dostępnych w polskich bibliotekach cyfrowych i repozytoriach uruchomionych w sieci Pionier[3].

Opis zbiorów i statystyki

[edytuj | edytuj kod]

Dane statystyczne

[edytuj | edytuj kod]
Obiekty Ogółem
Otwarty dostęp Ograniczony dostęp
6 717 238 1 726 681 8 443 919

Ostatnia aktualizacja: 2023-09-27[4].

Rodzaje zbiorów

[edytuj | edytuj kod]
  • czasopisma
  • książki
  • artykuły
  • fotografie
  • dokumenty życia społecznego
  • rękopisy
  • pocztówki
  • starodruki
  • obrazy
  • dokumenty archiwalne
  • muzykalia
  • grafiki
  • dokumenty urzędowe
  • mapy
  • rozprawy doktorskie
  • kartoteki
  • rysunki
  • dokumenty elektroniczne
  • dokumenty dźwiękowe
  • dokumenty wideo
  • rozprawy habilitacyjne
  • prace dyplomowe
  • kategoria: pozostałe

Kwestie prawne

[edytuj | edytuj kod]

Federacja Bibliotek Cyfrowych pełni m.in. rolę serwisu ułatwiającego odnalezienie zasobów (publikacji) cyfrowych dostępnych poprzez Internet w polskich rozproszonych bibliotekach cyfrowych, nie pełni natomiast roli platformy do publikowania tych zasobów. W związku z tym IChB PAN PCSS (instytucja odpowiedzialna za FBC) nie ponosi żadnej odpowiedzialności za materiały publikowane w bibliotekach cyfrowych dostępnych poprzez Federację Bibliotek Cyfrowych. Każda z bibliotek cyfrowych przyłączonych do FBC jest prowadzona przez instytucję lub kilka instytucji posiadających osobowość prawną i te właśnie instytucje odpowiadają za legalność udostępnianych materiałów. W szczególności chodzi tu o kwestie związane z prawami autorskimi i pokrewnymi[5].

Współpraca z Europeaną

[edytuj | edytuj kod]

FBC jest polskim agregatorem metadanych dla Europeany, a Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe współpracuje z Fundacją Europeana w projektach takich jak Europeana Local czy Europeana Awareness[6]. Współpraca rozpoczęła się w 11 grudnia 2009, gdzie kryterium przekazywania danych były materiały i obiekty sprzed 1950 roku. Aktualizacja danych następuje na prośbę FBC co 3 miesiące. Federacja Bibliotek Cyfrowych pełni rolę pośrednika technicznego, ale współpraca formalna jest bezpośrednia.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Serwis Federacja Bibliotek Cyfrowych, [w:] Agnieszka Lewandowska, Cezary Mazurek, Marcin Werla, Federacja Bibliotek Cyfrowych w sieci PIONIER - Dostęp do otwartych bibliotek cyfrowych i repozytoriów, Ebib [dostęp 2019-01-16] (pol.).
  2. Prezentacja [online], Federacja Bibliotek Cyfrowych [dostęp 2019-01-15] (pol.).
  3. PIONIER online [online], www.pionier.net.pl [dostęp 2019-01-17] (pol.).
  4. Archiwum Baza źródeł danych [online], Federacja Bibliotek Cyfrowych [dostęp 2019-01-15] (pol.).
  5. Kwestie prawne [online], Federacja Bibliotek Cyfrowych [dostęp 2019-01-15] (pol.).
  6. Federacja Bibliotek Cyfrowych [online], Europeana Pro [dostęp 2019-01-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]