Feliksa Dowmont

Feliksa Dowmont
	; Feliksa Dowmont na fotografii Bolesława Sztejnera ok. 1900 roku
Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1884 ; Włocławek
Data i miejsce śmierci	1 września 1942 ; Włocławek
Miejsce spoczynku	Cmentarz Komunalny we Włocławku
Zawód, zajęcie	działaczka społeczna, radna Włocławka
Narodowość	polska
Edukacja	pensja żeńska Michaliny Masłowskiej
Partia	Stronnictwo Demokratyczne
Rodzice	Teofil Szumański i Marianna (Maria) Puchalska
Małżeństwo	Władysław Dowmont
Dzieci	Maria Irena Filipiak i Danuta
Krewni i powinowaci	Danuta Krełowska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Feliksa Dowmont, znana też jako Feliksa Dowmontowa (ur. 20 listopada 1884 we Włocławku, zm. 1 września 1942 tamże) – polska działaczka społeczna, radna Włocławka.

Życiorys

Wczesne lata

Urodziła się w rodzinie weterana powstania styczniowego, handlarza^[1] oraz piekarza^[2] Teofila Szumańskiego (1842–1925) i Marianny (Marii) z Puchalskich (1853–1894). Miała rodzeństwo: Reginę Joannę, późniejszą Kobuszewską (1878–1959); Stefanię Praksedę, późniejszą Skierkowską (1881–1971); Aleksandra (1886–1921) i Marię Walentynę Sewerynę (1894^[3]–1894^[4]). Po śmierci matki to ojciec przyjął na siebie cały ciężar wychowania dzieci. Szumańscy zostali wychowani w duchu patriotycznym^[5]. To ojciec zaszczepił w Feliksie empatię wobec ubogich^[1].

Feliksa pobierała naukę w pensji żeńskiej Michaliny Masłowskiej. Wśród jej nauczycielek była m.in. Izabela Zbiegniewska. Szkołę ukończyła z wyróżnieniem^[5]. W szkole zaprzyjaźniła się z Topią Ring, która w przyszłości zostanie zamordowana przez hitlerowców za udział w konspiracji^[1]. W tym czasie przeszła też ciężką chorobę – tyfus^[1].

Podczas I wojny światowej, w latach 1914–1915 Dowmontowa pracowała społecznie w szpitalu dla rannych prowadzonego przez Polski Komitet Pomocy Sanitarnej. Otrzymała wtedy pamiątkową odznakę PKPS. W latach 1915–1918 pracowała na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, w 1920 r. prowadziła kuchnię dla żołnierzy w ramach Pogotowia Wojennego^[5].

Dwudziestolecie międzywojenne

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Dowmontowa rozwinęła szeroką działalność społeczną.

Od 1917 do 1920 roku nauczała na kursach dla analfabetów. Od 1918 do 1922 roku prowadziła kuchnię w ramach Polsko-Amerykańskiego Komitetu Pomocy Dzieciom, z pomocy której korzystało ok. 1000 osób^[5].

W latach 1926–1932 była opiekunką dzielnicową IX okręgu we Włocławku, na którego terenie leżała dzielnica ubóstwa – Grzywno. Przez lata opiekowała się biednymi mieszkańcami dzielnicy, szczególnie dziećmi. Zaskarbiła tym sobie szacunek włocławian i przychylność prasy^[1]^[5]. W 1930 roku założyła ochronkę dla dzieci z Grzywna, do której uczęszczało ok. 80 osób. Do 1933 roku prowadziła ją osobiście, następnie jej prowadzenie przejęły zakonnice^[5]. Trudną sytuację mieszkańców Grzywna nagłaśniała w pisanych przez siebie artykułach prasowych^[1].

Była członkinią Komitetu Pomocy Głodującym oraz przewodniczącą miejskiego koła Narodowej Organizacji Kobiet. Jej działalność społeczna obejmowała też pomoc rodzinom poległych żołnierzy I wojny światowej, bezdomnym i więźniom^[5].

Zasiadała w Radzie Miasta Włocławka I, II i IV kadencji w latach 1919–1932 i w 1939 roku. Wybrano ją z list Narodowego Komitetu Wyborczego^[5], a w 1939 roku – Stronnictwa Demokratycznego^[1]. Była związana ze środowiskiem Związku Chrześcijańskiej Jedności Narodowej^[1]. W latach 1932–1939 zawiesiła działalność jako radna z uwagi na stan zdrowia. Jako radna uczestniczyła w pracach Komisji Budżetowo-Opiekuńczej Gimnazjum im. Marii Konopnickiej, Komisji Budżetowo-Finansowej, Komitetu Opieki Społecznej, była też członkinią Rady Szkolnej Miejskiej i Powiatowej oraz Klubu Seniorów przy Radzie Miejskiej. Pełniła funkcję mediatora w sporach między mieszkańcami a magistratem a także samymi radnymi^[1]^[5].

Ostatnie lata

Podczas II wojny światowej została aresztowana, jednak wkrótce wypuszczono ją na prośbę volksdeutscha-gestapowca, któremu niegdyś niosła pomoc^[1]^[5].

Zmarła na atak serca 1 września 1942 roku we Włocławku. Pochowano ją w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku, w kwaterze nr 43A/1/12^[5].

Życie prywatne

29 kwietnia 1911 roku wyszła za mąż za Władysława Dowmonta herbu Pogoń. W 1900 roku Dowmont uciekł z Kowna z powodu represji jakie spotkały jego rodzinę za krzewienie polskości na Litwie. Z zawodu był fotografem. We Włocławku podjął pracę w zakładzie fotograficznym Karola Szałwińskiego przy ul. 3 Maja 15 (wówczas: Nowej 15), a po jego śmierci w 1906 roku wykupił warsztat na własność. Od 1935 do 1967 roku mieścił się w jego domu przy Placu Wolności 7. Władysław był spokrewniony z inną rodziną włocławskich fotografów – Piotrem, Karolem i Franciszką Dowmontt^[6].

Władysław i Feliksa Dowmont mieszkali w kamienicy przy ul. Plac Wolności 7. Mieli dwie córki – Marię Irenę Filipiak (1913–2007), która do 1991 roku^[6] kontynuowała prowadzenie zakładu fotograficznego ojca, oraz dziennikarkę Danutę (1915–1944), rozstrzelaną za udział w konspiracji. Feliksa Dowmont poświęcała dużo uwagi swoim córkom. Co do zasady, spędzała z nimi czas między godziną 14 a 16 każdego dnia^[1]^[5]. Wnuczką Feliksy Dowmont jest Danuta Krełowska^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Eugeniusz Mańkowski: DOWMONT z d. SZUMAŃSKA FELIKSA. W: Włocławski Słownik Biograficzny. T. II. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2005. ISBN 83-88115-85-5.
↑ Metryka ślubu nr 46/1877 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 144. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).
↑ Metryka chrztu nr 74/1894 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 178. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).
↑ Metryka zgonu nr 567/1894 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 178. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Olga Nikonowicz: Feliksa z Szumańskich Dowmontowa. W: Zasłużeni dla Włocławka. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 1991.
↑ ^a ^b Agnieszka Kowalewska: Pracownia fotograficzna z przełomu XIX XX w. ze zbiorów zakładu fotograficznego "K. Szałwiński". Włocławek: Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, 1991.
↑ Krełowska Danuta. Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją. [dostęp 2020-04-25]. (pol.).

[WSB-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Eugeniusz Mańkowski: DOWMONT z d. SZUMAŃSKA FELIKSA. W: Włocławski Słownik Biograficzny. T. II. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2005. ISBN 83-88115-85-5.

[ASC1-2] Metryka ślubu nr 46/1877 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 144. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).

[ASC2-3] Metryka chrztu nr 74/1894 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 178. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).

[ASC3-4] Metryka zgonu nr 567/1894 [w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. Sygn. 178. Miejsce przechowywanie: Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku.]. Genealogia w archiwach, 1894. [dostęp 2019-03-11]. (ros.).

[zasłużeni-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Olga Nikonowicz: Feliksa z Szumańskich Dowmontowa. W: Zasłużeni dla Włocławka. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 1991.

[fotograf-6] Agnieszka Kowalewska: Pracownia fotograficzna z przełomu XIX XX w. ze zbiorów zakładu fotograficznego "K. Szałwiński". Włocławek: Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, 1991.

[twórcykultury-7] Krełowska Danuta. Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją. [dostęp 2020-04-25]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]