Fort 38 „Skała”

Fort 38 Skała (Śmierdząca Skała) – jeden z fortów Twierdzy Kraków. Powstał w 1878 roku jako fort półstały. W latach 1884–1886 został przebudowany na fort pancerny. Jest to pierwszy fort pancerny w Twierdzy Kraków. Stanowił zachodnie czoło Twierdzy Kraków. Należał do III sektora obronnego i był jego głównym obiektem.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Projektantem fortu był Szwajcar, gen. Daniel Salis-Soglio. Celem budowy było zapewnienie obrony rubieży między dolinami Rudawy i Wisły. Fort wspomagał od północy Fort 39 Olszanica, a od południa Fort Bielany.

Fort 38 Skała nie brał udziału w walkach I wojny światowej. Podczas dwudziestolecia międzywojennego pozostał własnością wojska. W latach 1921–1926 fort był remontowany. Również podczas II wojny światowej nie został zniszczony.

W 1953 roku został przekazany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, który przeznaczył zabudowania fortu na obserwatorium astronomiczne. Obserwatorium oddano do użytku w maju 1964 roku z okazji jubileuszu 600-lecia uniwersytetu.

Położenie fortu[edytuj | edytuj kod]

Fort znajduje się na łagodnie opadającym w kierunku zachodnim zboczu wzgórza Sowiniec, przy ulicy Do Obserwatorium, w Krakowie. Za fortem ten grzbiet kończy się kilkunastometrowym obrywem skalnym.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Cytadela i bastiony rdzenia	Cytadela Twierdzy – Wawel № I „Zwierzyniec” № I½ „Na Piasku” № II „Nowowiejski” № III „Kleparz” № IVa „Luneta Warszawska” № IVb № V „Lubicz”
Forty piechoty i szańce rdzenia	№ 4 „Błonia” № 8 „Łobzów” № 10 „Prądnik Biały” FS-11 FS-14 FS-14 1/2 FS-16
Forty wewnętrznego pierścienia	№ 2 „Kościuszko” zespół szańca 3 № 7 „Bronowice” № 9 „Krowodrza” № 15 „Pszorna” № 17 „Luneta Grzegórzecka”
Dzieła pomocnicze	Prochownia bastionu VI

Forty główne	№ 31 „Benedykt” № 32 „Krzemionki” № 33 „Krakus”
Baterie i szańce piechoty	Bastiony VII-X FS-22 FS-25 IS-29 1/2 FS-29
Dzieła pomocnicze	Ostróg-wartownia bramy Zakrzówek

Forty główne	№ 38 „Skała”
Forty pomocnicze	№ „Bielany” № 39 „Olszanica”
Baterie i szańce piechoty	IS-III-1 IS-III-2 IS-III-3 FB-35 FB-36
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Bielany” „Las Wolski” Schron - remiza - ul. Ks. Józefa Schron bojowy (tradytor ckm) - ul. Olszanicka

Forty główne	№ 41 „Bronowice Małe” № 43 „Pasternik” № 44 „Tonie”
Forty pomocnicze	№ 41a „Mydlniki” № 42 „Wróżna Góra” № 43a „Podchruście” № 44a „Pękowice”
Baterie i szańce piechoty	B-43-2 B-43-3 B-43a-2 B-43a-3 B-44-5 B-44a-4
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Bronowice” „Podchruście” „Tonie” „Pękowice”

Forty główne	№ 45 „Zielonki” № 47a „Węgrzce” № 47 „Łysa Góra” № 48 „Batowice”
Forty pomocnicze	№ 45a „Bibice” № 47 ½ „Sudół”
Baterie i szańce piechoty	IS-V-1 IS-V-2 IS-V-3 IS-V-4 IS-V-5 IS-V-6 IS-V-7 B(45)-1 B(45)-4 FB-V-1 B-47-1 B-47-2
Dzieła pomocnicze	Schron amunicyjne: „Marszowiec” „Łysa Góra” w Witkowicach kawerna 48 „Batowice” ostróg fortu 47