Fuga (budownictwo)
Fuga (spoina[1]) – złącze wypełniające lukę między elementami muru, które wraz z materiałem, z którego wykonany jest mur, tworzy lico muru[2].
Oprócz celów konstrukcyjnych może być również wykorzystany do projektowania. Wzór spoin odnosi się do rozmieszczenia i wyglądu spoin na określonej powierzchni, np. w murze czy posadzce z płytek. Na wzór spoiny ma wpływ kształt użytych kamieni, cegieł lub płytek, użyty materiał spoiny, kolor spoiny oraz konstrukcja spoiny. W murze z kamienia obrobionego spoiny tworzą delikatną, rzadką sieć zależną od wielkości bloków użytego kamienia. W murze z cegły spoiny są bardziej widoczne[2]. Ponadto spoiny mogą różnić się pod względem regularności, grubości i kształtu (wypukłego bądź wklęsłego) na tle lica[1].
- spoina w murze pomiędzy cegłami w wątku murarskim
- spoina między płytkami ceramicznymi ułożonymi na ścianie lub podłodze
- szczelina dylatacyjna, czyli szczelina celowo utworzona w budynku lub jego elemencie
- wyżłobienie w desce służące do połączenia wzdłużnego np. w boazerii
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
- grubość: współcześnie do wiązania cegieł stosuje się spoiny 1-2 cm. Podobne grubości stosowano w średniowieczu (1 cm w architekturze romańskiej, 1,5-1,8 cm w gotyku). W starożytności stosowano spoiny grubsze (3-4 cm w Rzymie, 8 cm w Bizancjum).
- kolor: wynika ze składu zaprawy, a zwłaszcza z domieszek.
- kształt: spoinę można modelować na różne sposoby. Może być płaska, wklęsła lub wypukła w kształcie wałka. Dwie ostatnie powodują grę światłocieni, co wpływa na wygląd elewacji[2]
Materiał[edytuj | edytuj kod]
W starożytności spoiny wykonywano z zaprawy wapiennej, czasami z domieszkami: mączki ceglanej, popiołu bądź puzzolany, co pozwalało uzyskać różne barwy. W średniowieczu dla podkreślenia kontrastu w murach ceglanych spoiny bielono. Od XIX wraz z częstszym stosowaniem zaprawy cementowej, która miała kolor szary, przez pewien czas zabarwiono ją np. na czarno lub na niebiesko[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Mączeński 1956 ↓, s. 20.
- ↑ a b c Zdzisław Mączeński - Poradnik budowlany dla architektów. Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa, 1953, s. 320-321, język polski
- ↑ Mączeński 1956 ↓, s. 21.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zdzisław Mączeński: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1956.