Fyllozoid
Fyllozoid[1], okrywa[2] (łac. hydrophyllium, phyllozoid, ang. bract) – część ciała (kormusu) kolonijnych stułbiopławów z rzędu rurkopławów[1][2].
Fyllozoidy są zooidami, będącymi zmodyfikowanymi meduzami (hydromeduzoidami)[2][3] lub zmodyfikowanymi polipami (hydropolipoidami)[1]. Występują u przedstawicieli podrzędu Calycophorae i części przedstawicieli Physonectae[4][5]. Umieszczone są na części hydrosomu zwanej syfosomem[5], ponad pojedynczymi zooidami lub nad ich grupami, wchodząc w skład kormidiów[1].
Kształtem fyllozoidy przypominają stożek, hełm lub gruby liść[1][3][5]. Ich ciało jest twarde[2]. Najbardziej założoną budowę wykazują fyllozoidy u Calyconectae. U Diphyidae fyllozoid mieć może nasadowy wyrostek zwany tarczą szyjną (ang. neck shield). Kanał układu chłonąco-trawiącego dochodzący do wnętrza fyllozoidu może być pojedynczy lub wręcz zredukowany do nabrzmiałości zwanej fyllocystą (ang. phyllocyst) jak to ma miejsce u Diphyidae. U innych grup z kolei występować może w fyllozoidzie rozbudowana sieć kanałów. U Prayidae typowo występuje 6 kanałów: grzbietowy, brzuszny, dwa hydroecjalne i dwa podłużne, przy czym te ostatnie zredukowane mogą być do kanałów ostrogowych (ang. spur canals). Węzły głównych kanałów mogą być nabrzmiałe, tworząc narząd centralny (ang. cental organ)[5].
U Calyconectae fyllozoidy mogą się one wraz z resztą kormidium odczepiać od kormusa tworząc stadium rozwojowe eudoksji lub ersei[4][5].
Główną funkcją fyllozoidów jest osłanianie innych zooidów. Niekiedy mają one dużą objętościowo zawartość mezoglei i wówczas pełnią dodatkowo funkcję hydrostatyczną, zwiększając wyporność organizmu[5].
Cechy budowy fyllozoidu, w tym układ kanałów odgrywa istotną rolę w oznaczaniu rurkopławów w stadium eudoksji, jako że jest ono pozbawione nektoforu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Andrzej Kaźmierski, Czesław Błaszak, Typ: parzydełkowce – Cnidaria, [w:] Czesław Błaszak (red.), Zoologia. Tom 1. Część 1. Bezkręgowce. Nibytkankowce–pseudojamowce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, 108-110, A8, ISBN 978-83-01-17337-1.
- ↑ a b c d Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 116.
- ↑ a b Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 452.
- ↑ a b Edward Alfred Minchin: Hydromedusae. W: Encyclopædia Britannica. T. 14.2. Cambridge University Press, 1911.
- ↑ a b c d e f g P.A. Kirkpatrick, P.R. Pugh: Siphonophores and Velellids: Keys and Notes for the Identification of the species. London, Leiden, Koln, Kobenhavn: The Linnean Society of London, The Estuarine and Brackish-Water Sciences Association, E.J. Brill, 1984, s. 8-11, seria: Synopses of the British Fauna (New Series).