Górzak białoboczny
| Oreotrochilus leucopleurus[1] | |||
| Gould, 1847 | |||
| |||
 Samiec powyżej (Chile), samica poniżej (Argentyna) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
górzak białoboczny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Górzak białoboczny[4] (Oreotrochilus leucopleurus) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Występuje w Argentynie, Boliwii i Chile. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia i systematyka[edytuj | edytuj kod]
Górzak białoboczny został po raz pierwszy opisany przez angielskiego ornitologa Johna Goulda w 1847 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Autor nadał gatunkowi nazwę Oreotrochilus leucopleurus (która obowiązuje do tej pory), a jako miejsce typowe wskazał chilijskie Andy[2][5].
Niekiedy uznawano go za podgatunek górzaka andyjskiego (Oreotrochilus estella), jednak wszystkie współczesne ujęcia systematyczne traktują go jako osobny gatunek. Jest monotypowy[6][7][8][9].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Górzak białoboczny ma długość 13 do 15 cm i waży od 7,9 do 8,4 g. Dorosłe osobniki mają średniej długości lekko zakrzywiony czarny dziób. Dorosły samiec ma matowobrązowe wierzchnie części ciała. Posiada błyszczący zielony śliniak (plama gardłowa) z czarną obwódką, która oddziela go od białej piersi i brzucha. Brzuch ma szeroki czarno-niebieski pasek biegnący przez środek do okolicy kloacznej. Nieco zaokrąglony ogon ma brązowo-czarny kolor, a jego zewnętrzne pióra mają białe podstawy. Samica jest również matowobrązowa w górnych i dolnych partiach. Jej gardło jest jasne z drobnymi ciemnymi plamkami. Ogon jest zielonoczarny, a trzy lub cztery pary zewnętrznych piór mają dużo bieli u nasady i na końcach. Młode osobniki są ogólnie bardziej szarawe niż dorosłe, a samiec ma ciemnoniebiesko-zielony śliniak[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Ptak występuje w Andach, od departamentu Cochabamba w środkowej Boliwii na południe, przez Chile do regionu Biobío i do Argentyny, aż do prowincji Santa Cruz. Zamieszkuje łąki puna z krzewami karłowatymi, kaktusami i Puya, na wysokości zazwyczaj od 1200 do 4000 m, ale może występować wyżej, nawet do linii śniegu[6].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Migracje[edytuj | edytuj kod]
Górzak białoboczny przeważnie opuszcza Chile podczas zimy na półkuli południowej, ale niektóre osobniki po prostu przemieszczają się na niższe wysokości. Może również występować pewien ruch w późnej zimie lub wczesną wiosną dalej na północ, poza region Cochabamba w Boliwii[6].
Dieta[edytuj | edytuj kod]
Dieta i strategia żywienia górzaka białobocznego nie są dobrze poznane, ale uważa się, że są podobne do tych u blisko spokrewnionego górzaka andyjskiego. Ten gatunek żywi się nektarem z różnych kwitnących krzewów, kaktusów i drzew, przesiadując podczas jedzenia, zamiast unosić się w powietrzu. Zbiera również stawonogi z roślinności i czasami łapie je w locie[6][10].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Górzak białoboczny rozmnaża się w listopadzie i grudniu. Przyczepia swoje duże, kubeczkowate gniazdo do pionowej skalnej ściany w dobrze chronionym miejscu. Wielkość lęgu to dwa jaja. Niewiele więcej wiadomo o fenologii rozrodu tego gatunku[6].
Wokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Wokalizacje nie są dobrze znane. Wydaje on jednak powtarzający się krótki dźwięk tsit oraz szybkie ćwierkanie podczas gonitw lub pokazów[6].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) oceniła górzaka białobocznego jako gatunek najmniejszej troski (LC). Mimo że wielkość jego populacji nie jest znana, uważa się, że jest stabilna[3]. Jest powszechnie spotykany i występuje na kilku obszarach chronionych. Jego główne siedlisko znajduje się pod jedynie niewielką presją człowieka[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oreotrochilus leucopleurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b D. Lepage, White-sided Hillstar Oreotrochilus leucopleurus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-11-12] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Oreotrochilus leucopleurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/iucn.uk.2016-3.rlts.t22687768a93168358.en [dostęp 2023-11-12] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2023-03-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-11-12].
- ↑ J. Gould. Drafts for an arrangement of the Trochilidae, with descriptions of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 10, 1847. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h J. Fjeldså, G.M. Kirwan, P.F.D. Boesman, White-sided Hillstar (Oreotrochilus leucopleurus), version 1.0, [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020, DOI: 10.2173/bow.whshil1.01 [dostęp 2023-11-12] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-11-12]. (ang.).
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2023 [online], 2023 [dostęp 2023-11-12].
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-31].
- ↑ J. Fjeldså, G.M. Kirwan, P.F.D. Boesman, Andean Hillstar (Oreotrochilus estella), version 1.0, [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020, DOI: 10.2173/bow.andhil3.01 [dostęp 2023-11-12] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).