Górzak syberyjski
| Alticola lemminus | |
| (G.S. Miller, 1898)[1] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
górzak syberyjski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Górzak syberyjski[3] (Alticola lemminus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Górzak syberyjski występuje we wschodniej Syberii i Rosyjskim Dalekim Wschodzie (na wschód od rzeki Lena i Gór Jabłonowych na wschód od Półwyspu Czukockiego)[4].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1868 roku amerykański botanik i zoolog Gerrit Smith Miller nadając mu nazwę Aschizomys lemminus[1]. Holotyp pochodził ze stacji Kelsey, nad Zatoką Opatrzności, w Cieśninie Beringa, w Rosji[5].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World umieszczają A. lemminus w monotypowym rodzaju Aschizomys, zaś wcześniejsze ujęcia systematyczne traktują ten takson jako podgatunek Myodes macrotis (jako Alticola macrotis lemminus lub Aschizomys macrotis lemminus)[4]; jednak nowsze analizy oparte o dane molekularne umieszczają go w obrębie Alticola[6][7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[4].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Alticola: łac. altus „wysoki” (tj. średniogórze, góra), od alere „żywić”; -cola „mieszkaniec”, od colere „zamieszkiwać”[8].
- lemminus: nowołac. lemmus „leming”, od norw. lemming „leming”, od lemja „okaleczyć, uderzyć”[9]; przyrostek -inus „należący do, odnoszące się do”[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 88–120 mm, długość ogona 10–28 mm; masa ciała 21–39 g[11]. Ogon stanowi 16–24% długości ciała[11].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Górzak syberyjski występuje w skalistych, górskich obszarach od poziomu morza po 2000 m n.p.m. Na Czukotce zamieszkuje nagie szczyty górskie i doliny rzek, gdzie skały porastają trawy. Żywi się głównie mchami i porostami, w mniejszym stopniu zjada trawy i ogryza krzewy[2].
Okres rozrodczy tego gryzonia przypada na lato. Typowo w ciągu roku samica wydaje na świat jeden miot, tylko w południowej Jakucji stwierdzono dwa mioty[2].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Górzak syberyjski jest szeroko rozprzestrzeniony i choć populacja ma niską gęstość (na Czukotce 7-12 osobników na hektar), to łączna liczebność jest duża. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b G.S. Miller. Description of a new genus and species of microtine rodent from Siberia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 50, s. 369, 1898. (ang.).
- ↑ a b c d F. Cassola, Alticola lemminus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-25] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 235. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 348. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Alticola (Aschizomys) lemminus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Alticola lemminus (G. S. Miller, 1899). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.10) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-02-12]. (ang.).
- ↑ S.Yu. Bodrov, V.K. Vasiljeva, I.M. Okhlopkov, N.V. Mamayev, E.S. Zakharov, A.Yu. Oleinikov, E.A. Genelt-Yanovskiy & N.I. Abramson. Evolutionary history of mountain voles of the subgenus Aschizomys (Cricetidae, Rodentia), inferred from mitochondrial and nuclear markers. „Integrative Zoology”. 15 (3), s. 187–201, 2020. DOI: 10.1111/1749-4877.12415. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 90, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 121.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 111.
- ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: Handbook of the Mammals of the World. D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy). Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 307–308. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).