Gacek sardyński
| Plecotus sardus[1] | |
| Mucedda, Kiefer, Pidinchedda & Veith, 2002[2] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gacek sardyński |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Gacek sardyński[4] (Plecotus sardus) – gatunek ssaka z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae). Endemit Sardynii, jest krytycznie zagrożony wyginięciem[3].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 2002 roku włosko-niemiecki zespół zoologów (Włosi – Mauro Mucedda i Ermanno Pidinchedda oraz Niemcy – Andreas Kiefer i Michael Veith), nadając mu nazwę Plecotus sardus[2]. Holotyp pochodził z wnętrza jaskini w dolinie Lanaitto (40°15′29″N 9°29′13″E/40,258056 9,486944)[5], na wysokości 150 m n.p.m., w gminie Oliena, w prowincja Nuoro, w środkowo-wschodniej części wyspy Sardynia, we Włoszech[6].
Wcześniej umieszczany w obrębie P. austriacus lub P. auritus, ale ostatnio ponownie podniesiony do rangi gatunku na podstawie danych morfologicznych i molekularnych[6][7][3][8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Plecotus: gr. πλεκω plekō „owijać, skręcać”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[9].
- sardus: łac. Sardus „sardyński”, od Sardi „Sardyńczycy”, od gr. σαρδω Sardō „Sardynia”[2][10].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gacek sardyński występuje endemicznie na Sardynii[8]; znane stanowiska znajdują się w pasie od wschodnich wybrzeży wyspy po sztuczne jezioro Lago Omodeo na zachodzie. Spotykany jest od poziomu morza do 1030 m n.p.m.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) około 45 mm, długość ogona około 51 mm, długość ucha 37,5–39 mm, długość tylnej stopy 6,7–7,7 mm, długość przedramienia 41,1–42,2 mm; brak danych dotyczących masy ciała[7]. Charakteryzuje się równowąskim prąciem (u gacka brunatnego zwęża się ono od nasady ku szczytowi, zaś u gacka szarego przyjmuje buławkowaty kształt), zaś od gacka alpejskiego różni się brakiem trójkątnej plamki na dolnej wardze[7].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
O jego biologii wiadomo niewiele[7] – nieliczne okazy znaleziono w krasowych jaskiniach lub odłowiono w sieci w pobliżu sztucznego zbiornika wodnego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Plecotus sardus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Mucedda i in. 2002 ↓, s. 123.
- ↑ a b c d D. Russo, L. Cistrone, Plecotus sardus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2023, wersja 2023-1 [dostęp 2023-12-27] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 122. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Mucedda i in. 2002 ↓, s. 125.
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Plecotus sardus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-04].
- ↑ a b c d R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 869. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 244. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 546, 1904. (ang.).
- ↑ sardus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-04] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- M. Mucedda, A. Kiefer, E. Pidinchedda & M. Veith. A new species of long-eared bat (Chiroptera, Vespertilionidae) from Sardinia (Italy). „Acta Chiropterologica”. 4 (2), s. 121–135, 2002. DOI: 10.3161/001.004.0202. (ang.).