Gil siwogłowy
| Pyrrhula erythaca[1] | |||
| Blyth, 1862 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gil siwogłowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Gil siwogłowy[4] (Pyrrhula erythaca) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej Azji. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Systematyka gatunku jest kwestią sporną. Na liście ptaków świata opracowywanej przy współpracy autorów Handbook of the Birds of the World z BirdLife International wyróżnia się trzy podgatunki[5]:
- P. e. erythaca Blyth, 1862 – gil siwogłowy[4],
- P. e. wilderi Riley, 1918,
- P. e. owstoni Rothschild & Hartert, 1907 – gil lawendowy[4].
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) i autorzy Birds of the World podnoszą P. e. owstoni do rangi gatunku[6][7][8]. IOC ponadto nie uznaje podgatunku wilderi i traktuje Pyrrhula erythaca jako gatunek monotypowy[6].
Etymologia nazwy naukowej[edytuj | edytuj kod]
- Pyrrhula: epitet gatunkowy Loxia pyrrhula Linnaeus, 1758; łac. średniowieczna pyrrhula „gil”, gr. πυρρουλας purrhoulas „ptak żywiący się robakami”, wymieniony przez Arystotelesa, identyfikowany jako rudzik lub gil[9].
- erythaca: gr. εριθακος erithakos nieznany mały ptak wymieniony przez Arystotelesa, Hezychiusza z Aleksandrii i innych, zwykle identyfikowany jako rudzik[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 15–17 cm[7][8], masa ciała 18–21 g[7][8][11].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje na obszarze Bhutanu, Chin, północno-wschodnich Indii, Mjanmy, Nepalu i Tajwanu. Zamieszkuje lasy strefy umiarkowanej i scrub. Występuje na obszarach położonych na wysokości od 2000 do 4100 m n.p.m.[12]
Poszczególne podgatunki zamieszkują:
- P. e. erythaca – środkowe i południowe Chiny oraz wschodnie Himalaje od północno-wschodnich Indii (północny Bengal Zachodni) na wschód do północnej Mjanmy; notowany także w Nepalu i północnym Wietnamie (Tonkin)[7],
- P. e. wilderi – północno-wschodnie Chiny (zachodnia część miasta wydzielonego Pekin i północna część prowincji Hebei)[7],
- P. e. owstoni – Tajwan[6].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Gil siwogłowy występuje na bardzo dużym obszarze (BirdLife International podaje EOO – 4,89 mln km²), a jego populacja nie wydaje się zbliżać do kryteriów gatunków zagrożonych, dlatego w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN został zakwalifikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczba osobników światowej populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako od rzadkiego po lokalnie pospolity. Nie podjęto żadnych działań ochronnych gatunku. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International ocenia trend populacji jako prawdopodobnie stabilny[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pyrrhula erythaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b D. Lepage, Grey-headed Bullfinch Pyrrhula erythaca, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-12-05] (ang.).
- ↑ Pyrrhula erythaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pyrrhulini Vigors, 1825 (wersja: 2023-08-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-12-02].
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-12-05].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-12-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e P. Clement, Gray-headed Bullfinch (Pyrrhula erythaca), version 1.1, [w:] Birds of the World, 2021, DOI: 10.2173/bow.gyhbul2.01.1 [dostęp 2023-12-05] (ang.).
- ↑ a b c P. Clement, Taiwan Bullfinch (Pyrrhula owstoni), version 1.0, [w:] Birds of the World, 2021, DOI: 10.2173/bow.gyhbul5.01 [dostęp 2023-12-05] (ang.).
- ↑ Pyrrhula, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-12-02] (ang.).
- ↑ erythaca, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-12-02] (ang.).
- ↑ Bouvreuil à tête grise - Pyrrhula erythaca - Grey-headed Bullfinch [online], www.oiseaux.net [dostęp 2023-12-03] (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Pyrrhula erythaca [online], BirdLife International [dostęp 2023-12-03].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – gil lawendowy (P. e. owstoni). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).