Groszek różnolistny

Groszek różnolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	groszek
Gatunek	groszek różnolistny
	Nazwa systematyczna
	Lathyrus heterophyllus L.; Sp.Pl. 2: 733. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Groszek różnolistny (Lathyrus heterophyllus L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w Europie^[4]. W Polsce jest gatunkiem bardzo rzadkim; do 2015 roku uznawany za wymarły^[5]; odnaleziony został w Nadleśnictwie Strzałowo w Puszczy Piskiej^[6].

Morfologia

Łodyga: O długości 1-3 m, oskrzydlona, szarozielona, naga^[7].
Liście: Dolne liście z jedną parą listków. Liście średnie i górne z dwiema-trzema parami listków. Listki lancetowate, zwężone ku nasadzie i szczytowi. Przylistki duże, podłużnie jajowate, szerokości oskrzydlonej łodygi. Ogonki liściowe oskrzydlone tak szeroko, jak łodyga (co najmniej 4 mm szerokości^[8]). Osadka liścia zakończona wąsem^[7].
Kwiaty: Purpurowe, o długości 12-22 mm, zebrane w co najmniej trzykwiatowy kwiatostan^[7].
Owoc: Nagi strąk. Nasiona ze znaczkiem otaczającym trzecią część ich obwodu^[7].
Gatunek podobny: Groszek leśny L. sylvestris różni się m.in. liśćmi składającymi się z jednej pary listków i z ogonkiem znacznie węższym od łodygi^[8].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Rośnie w lasach i zaroślach. Liczba chromosomów 2n =14^[8]. Gatunek charakterystyczny ciepłolubnych zbiorowisk okrajkowych z klasy Trifolio-Geranietea sanguinei^[9].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii CR (krytycznie zagrożony)^[10]. Znajduje się także w czerwonej księdze gatunków zagrożonych w kategorii LC (najmniejszej troski)^[11].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-13] (ang.).
↑ Lathyrus heterophyllus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Lathyrus heterophyllus na Plants of the World. [dostęp 2017-12-13]. (ang.).
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Andrzej Ryś. Uznany za wymarły w Polsce groszek różnolistny Lathyrus heterophyllus odnaleziony w Nadleśnictwie Strzałowo w Puszczy Piskiej (Pojezierze Mazurskie). „Chrońmy Przyr. Ojcz.”. 72 (2), s. 146–151, 2016. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN.
↑ ^a ^b ^c ^d Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 270. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Matuszkiewicz Władysław: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ V.V. Holubec V.V. i inni, Lathyrus heterophyllus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-12-13] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-13] (ang.).

[iucn-3] Lathyrus heterophyllus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Lathyrus heterophyllus na Plants of the World. [dostęp 2017-12-13]. (ang.).

[5] Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.

[6] Andrzej Ryś. Uznany za wymarły w Polsce groszek różnolistny Lathyrus heterophyllus odnaleziony w Nadleśnictwie Strzałowo w Puszczy Piskiej (Pojezierze Mazurskie). „Chrońmy Przyr. Ojcz.”. 72 (2), s. 146–151, 2016. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN.

[szafer-7] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969

[klucz-8] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 270. ISBN 83-01-14342-8.

[9] Matuszkiewicz Władysław: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.

[10] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[11] V.V. Holubec V.V. i inni, Lathyrus heterophyllus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-12-13] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]