HMS Isis (1896)
_IWM_Q_038654.jpg) HMS „Dido”, okręt bliźniaczy HMS „Isis” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
30 stycznia 1895 |
| Wodowanie |
27 czerwca 1896 |
 Royal Navy
| |
| Wejście do służby |
10 maja 1898 |
| Wycofanie ze służby |
1919 |
| Los okrętu |
sprzedany na złom w 26 lutego 1920 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
5600 ts |
| Długość |
113,7 m całkowita |
| Szerokość |
16,3 m |
| Zanurzenie |
6,25 m |
| Napęd | |
| 2 śruby, 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 8 kotłów, moc 8000 KM | |
| Prędkość |
18,5 węzła |
| Uzbrojenie | |
| Po wejściu do służby: 5 × 152 mm 6 × 120 mm 6 × 47 mm (trzyfuntowe) 3 × wt. 450 mm | |
| Opancerzenie | |
| pokład: 38-76 mm, maski dział: 76 mm, wieża dowodzenia: 152 mm, maszynownia: 152 mm | |
| Załoga |
393 |
HMS Isis – krążownik pancernopokładowy typu Eclipse, zbudowany dla Royal Navy pod koniec lat 90. XIX wieku. Uczestniczył w I wojnie światowej, służąc na wielu teatrach działań wojennych, a w 1920 roku został sprzedany na złom.
Projekt i dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
HMS „Isis” był jednym z dziewięciu zbudowanych w latach 1896-99 krążowników pancernopokładowych[a] typu Eclipse, które były bezpośrednim następcą krążowników typu Astraea. Miały większe rozmiary i wyporność, otrzymały silniejsze uzbrojenie i opancerzenie przy zachowaniu podobnej do poprzedników prędkości.
HMS „Isis” miał wyporność 5690 t (5600 długich ton[b]) przy długości całkowitej 113,7 m, szerokości 16,3 m i zanurzeniu 6,25 m[1][2]. Był napędzany dwoma trójcylindrowymi pionowymi maszynami parowymi potrójnego rozprężania, z których każda poruszała jedną śrubę napędową[2]. Parę dostarczało 8 opalanych węglem kotłów. Silniki osiągały moc 8000 KM, co dawało prędkość 18,5 węzła (na próbach przy przeciążeniu maszyn osiągnięto 19,5 węzła przy 9600 KM)[1][2]. Normalny zapas węgla wynosił 550 t, a maksymalnie okręt mógł zabrać niemal dwa razy więcej paliwa, bo 1075 ton[2]. Załoga okrętu składała się z 393 oficerów i marynarzy[1][c]. Od pozostałych jednostek typu „Isis” różnił się zastosowaniem pojedynczego masztu palowego[d].
Krążownik był uzbrojony początkowo w pięć pojedynczych dział kal. 152 mm (6 cali), sześć dział kal. 120 mm (4,7 cala), sześć dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[e]. Po modernizacji, przeprowadzonej w latach 1903-1905, uzbrojenie okrętu przedstawiało się następująco: jedenaście dział kal. 152 mm, dziewięć dział dwunastofuntowych (76 mm), siedem dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm[2]. W trakcie I wojny światowej uzbrojenie ograniczono do dziewięciu dział kal. 152 mm, czterech dział 76 mm i jednego działa 47 mm, pozostawiając uzbrojenie torpedowe bez zmian[1][4]. Pancerz pokładowy miał grubość od 38 do 76 mm (1,5 - 3 cale), wieża dowodzenia miała ściany grubości do 152 mm, zaś maszynownię chroniły płyty o grubości 152 mm. Działa artylerii głównej były chronione osłonami o grubości 76 mm[1].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Stępkę okrętu położono w Fairfield Shipbuilding and Engineering Company w Govan 30 stycznia 1895 roku[2], wodowanie odbyło się 27 czerwca 1896 roku[5], a do służby okręt wszedł 10 maja 1898 roku[2]. Na początku służby krążownik stacjonował w Chinach, a jego dowódcą był capitain Charles Windham. W grudniu 1901 roku okręt powrócił do metropolii, a na początku 1902 roku włączono go do Floty Rezerwowej jako jednostkę ratowniczą. Następnie, w maju 1902 roku, krążownik był okrętem zaopatrzeniowym Royal Naval College w Dartmouth. Od 1907 roku krążownik stacjonował na Bermudach, a w latach 1909-1910 służył w 1. Eskadrze Okrętów Liniowych Home Fleet[6]. W latach 1911-1914 okręt wchodził w skład 4 Eskadry Krążowników, przechodząc remont w 1913 roku[6]. W kwietniu 1914 roku krążownik zderzył się ze statkiem handlowym, który zatonął[6].
W momencie wybuchu I wojny światowej HMS „Isis” (wraz z bliźniaczymi HMS „Doris”, HMS „Juno”, HMS „Minerva” i HMS „Venus”) wchodził w skład 11. Eskadry Krążowników, której zadaniem była ochrona żeglugi na zachód od Irlandii[7]. 5 sierpnia 1914 roku wspólnie z „Doris” okręt zatrzymał i zdobył niemiecki statek handlowy[6]. W 1916 roku krążownik ponownie przeniesiono do Ameryki Północnej, gdzie operował z baz w Halifaksie i na Bermudach do końca wojny[6]. W 1919 okręt powrócił do metropolii, stacjonując w Invergordon w Szkocji. Sprzedano go na złom 26 lutego 1920 roku[2][5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.
- ↑ 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.
- ↑ Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.
- ↑ A także „Dido”[2].
- ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.
- ↑ a b c d e f g h i Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.
- ↑ a b Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.
- ↑ a b c d e Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona World War I Naval Combat. [dostęp 2015-07-03]. (ang.).
