Hala na Muńczole
Hala na Muńczole – duża polana w Beskidzie Żywieckim w Grupie Wielkiej Raczy. Znajduje się na wschodnich, podszczytowych stokach Muńcuła[1].
Halami dawniej w Karpatach nazywano polany, które nie były koszone, lecz tylko wypasane i stąd pochodzi pierwsza część nazwy[2]. Druga część nazwy pochodzi od nazwy szczytu, tego zaś od słowa muncel w języku wołoskim oznaczającego wzgórze lub pagórek[3]. W Karpatach wiele nazw jest pochodzenia wołoskiego, Wołosi bowiem jako pierwsi na grzbietach gór wytworzyli polany metodą cyrhlenia[4].
W przeszłości była żywym ośrodkiem szałaśnictwa. Ludomir Sawicki, prowadzący badania nad szałaśnictwem w górach Żywiecczyzny, w 1914 r. zanotował, że w dwóch gospodarstwach szałaśnych na Muńczole 18 wspólników pasło 50 owiec i 36 krów[5].
Hala na Muńczole nie jest już wypasana, z powodów nieopłacalności ekonomicznej pasterstwo w Karpatach uległo bowiem ogromnemu ograniczeniu. Dzięki dużym niezalesionym terenom stanowi jednak doskonały punkt widokowy na wschodnią stronę, szczególnie na graniczne pasmo Beskidu Żywieckiego, na odcinku od Przełęczy Ujsolskiej po Wielką Rycerzową. Widoczne są też Tatry, Niżne Tatry, Wielki Chocz i Mała Fatra. Przez Halę na Muńczole prowadzi szlak turystyczny[4].
W 2007 r. na hali odkryto stanowisko rzadkiej w Polsce i chronionej prawnie rośliny – dzwonka piłkowanego[6].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Ujsoły – Hala na Muńczole – Przełęcz Kotarz – Wiertalówka – Jaworzyna – Przełęcz Halna
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Wymienione w publikacji w języku rumuńskim: dr. Simona Condurateanu „Istorie şi toponimie românească în Carpaţii situaţi în afara României”, Dacia Magazin nr 58, maj 2008, [1].
- ↑ a b Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ Ludomir Sawicki. Szałaśnictwo w Górach Żywieckich (Wędrówki pasterskie w Karpatach IV). „Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne”. Tom XIV, dział III, s. 194, 1919. Akademia Umiejętności, Kraków. (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
