Herb Charkowa

Herb Charkowa

Herb Charkowa – jeden z oficjalnych symboli Charkowa.

Wygląd i symbolika

Herb ustanowiony został uchwałą Charkowskiej Rady Miejskiej z dnia 14 września 1995 r. Ustęp drugi dodatku do niniejszej uchwały opisuje wygląd herbu:

Herb miasta stanowi tarcza heraldyczna typu francuskiego (czterokątna, zaostrzona u dołu). Na zielonym polu tarczy przedstawione są skrzyżowane ze sobą róg obfitości (napełniony bogactwami natury i ukwiecony) oraz kaduceusz (złota laska ze srebrnymi skrzydłami), spowity przez węże w kolorze srebrnym. Zielony kolor w heraldyce symbolizuje nadzieję, radość, dostatek. Róg obfitości symbolizuje bogactwa naturalne. Kaduceusz jest stałym atrybutem boga Merkurego, który w starożytności uważany był za patrona handlarzy, wędrowców, posłańców. Węże okręcające kaduceusz symbolizują mądrość.

Historia

Symbolika Charkowa była kilkukrotnie zmieniana w trakcie dziejów miasta. Opis pierwszego herbu Charkowa spotykany jest w źródłach z lat 60. XVIII w.:

Miasto z dawien dawna używa w herbie naciągnięty łuk ze strzałą, a czy nadany miastu ten herb przez poprzednich właścicieli czy wprowadzony obyczajem narodu – pewnych wiadomości o tym brak.

W 1780 roku utworzono Namiestnictwo Charkowskie, składające się z 15 powiatów. 21 września 1781 roku na Katarzyna II zatwierdziła herby miast znajdujących się w granicach tej jednostki administracyjnej, w tym centrum administracyjnego tej jednostki – Charkowa. Większość herbów stanowiły nowe projekty, niezwiązane z wcześniejszą symboliką poszczególnych miejscowości. Od tego momentu na herbie Charkowa widniały róg obfitości i kaduceusz w zielonym polu tarczy. Herb ten stał się równocześnie symbolem Namiestnictwa Charkowskiego. W późniejszych latach tę jednostkę administracyjną przemianowywano na gubernię ukraińsko-słobodzką (od 1796) oraz gubernię charkowską (od 1835). Motyw kaduceusza i rogu obfitości skrzyżowanych na kształt litery Х (od pierwszej litery w nazwie miasta) stał się również elementem herbów innych miejscowości tego regionu.

Na mocy ukazu Aleksandra II z dnia 5 lipca 1878 r. dotychczasowy herb guberni charkowskiej (a jednocześnie Charkowa jako stolicy tej guberni) został zastąpiony nowym projektem autorstwa barona Bernharda von Köhne. Przedstawiał on tarczę herbową dwudzielną w pas. W dolnym srebrnym polu tarczy oderwany koński łeb z czerwonymi oczyma i jęzorem, symbolizujący znamienite stadniny guberni. W węższym górnym czerwonym polu – pomiędzy dwiema bizantyjskimi monetami, oznaczającymi handel i bogactwo – złota sześciopromienna gwiazda, symbolizująca znajdujący się w mieście uniwersytet. Tarcza herbowa otoczona była przez liście dębowe przewiązane błękitną wstążką Orderu św. Andrzeja Pierwszego Powołania i uwieńczona koroną imperatorską. Herb miasta – zgodnie z ówczesną rosyjską praktyką heraldyczną – był tożsamy z herbem guberni, z drobną modyfikacją w postaci zwieńczenia go koroną miejską, zamiast imperatorskiej.

Nowy projekt nie został zaakceptowany przez mieszkańców. Na prośbę kręgów szlacheckich Charkowa 21 maja 1887 r. przywrócono poprzedni herb miasta i guberni, pozostawiając jednak przy nim dotychczasowe ozdoby i koronę imperatorską. Herb ten przetrwał aż do czasów radzieckich.

W latach 1917–1968 ani Charków, ani obwód charkowski nie miały własnej symboliki.

Herb Charkowa w latach (1968-1995)

W 1968 roku symbolem Charkowa stał się nowy herb na tarczy trójdzielnej w pas. Na najszerszym dolnym białym polu widniał złoty kłos (symbol dostatku i urodzajności pól regionu) na tle orbit elektronu (symbol nauki i nawiązanie do faktu, iż to właśnie w Charkowie po raz pierwszy w ZSRR dokonano rozszczepienia jądra atomowego). Na środkowym niebieskim polu umieszczono nazwę miasta w języku rosyjskim. Na górnym czerwonym polu widniało koło zębate, symbol przemysłu. Wszystko to wedle pomysłu autora (Jewhena Jehorowa) symbolizować miało „wysokorozwinięty przemysł i rolnictwo, naukę i kulturę Charkowszczyzny”. Zastosowany na herbie biały kolor symbolizować miał pokój, połączenie koloru czerwonego i niebieskiego nawiązywać miało do kolorystyki flagi Ukraińskiej SRR.

14 września 1995 w Charkowie przywrócono historyczny herb sprzed czasów radzieckich. Po raz trzeci w historii symbolem miasta stała się tarcza z kaduceuszem i rogiem obfitości.

• 
  Herb Charkowa ustanowiony 21 września 1781 r. – strona z herbarza P. von Vinklera (1899).
• 
  Herb guberni charkowskiej w latach 1878-1887 (herb miasta różnił się od niego jedynie innym rodzajem korony wieńczącej tarczę herbową)
• 
  Herb Charkowa z czasów radzieckich (most na rzece Łopań)

Nawiązania do herbu

Nawiązania do herbu Charkowa znajdują się również w herbach szeregu innych miejscowości i rejonów położonych w obwodzie charkowskim. Jest on również elementem flagi Charkowa oraz herbu obwodu charkowskiego.

• 
  Herb obwodu charkowskiego
• 
  Flaga obwodu charkowskiego
• 
  Flaga Charkowa
• 
  Herb Kupiańska
• 
  Herb Lubotynia
• 
  Herb Dergaczów
• 
  Herb Nowej Wodołahi
• 
  Herb rejonu charkowskiego
• 
  Herb rejonu czuhujiwskiego
• 
  Herb rejonu bałaklijskiego

Zobacz też

• herb obwodu charkowskiego