Historia biednego chłopca w pięciu częściach świata
Historia biednego chłopca w pięciu częściach świata albo Przygody biednego chłopca w pięciu częściach świata – cykl powieściowy dla dzieci i młodzieży Władysława Umińskiego. Planowany na pięć części, docelowo ukazały się trzy (Przygody małego Australczyka, W puszczach Kanady i W krainie wschodzącego słońca). Każda z części przedstawia losy młodych chłopców w różnych regionach świata (Australii, Kanady i Japonii).
Przygody małego Australczyka[edytuj | edytuj kod]
| Autor |
Władysław Umiński |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1903 |
Przygody małego Australczyka – powieść przygodowa dla dzieci i młodzieży Władysława Umińskiego z 1903 roku.
Historia wydań[edytuj | edytuj kod]
Powieść była opublikowana w odcinkach w ilustrowanym magazynie „Przyjaciel Dzieci” (nr 1–12) w 1903 roku. Wydana została następnie jako książka w 1910 przez wydawnictwo Druk. Artyst. K. Kopytowski; kolejne wydania miały miejsce w latach 1912 i łącznie z tomem drugim w latach 1921 i 1927[1].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Bohaterem powieści jest młody Australijczyk, a powieść przedstawia jego życie od chwili urodzin aż do czasu pełnoletności[2].
Odbiór i analiza[edytuj | edytuj kod]
W 1955 r. „Poradniku Bibliotekarza” powieść doczekała się krótkiej recenzji w o treści „Zajmująco przedstawione życie i obyczaje mieszkańców Australii”[2].
W puszczach Kanady. W Ameryce[edytuj | edytuj kod]
| Autor |
Władysław Umiński |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1903 |
W puszczach Kanady – powieść przygodowa dla dzieci i młodzieży Władysława Umińskiego z 1903 roku.
Historia wydań[edytuj | edytuj kod]
Powieść była opublikowana w odcinkach w ilustrowanym magazynie „Przyjaciel Dzieci” (nr 13–20, 23–52) w 1903 roku. Wydana jako książka łącznie z tomem pierwszym w latach 1921 i 1927[1].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Książka przedstawia losy ubogiej rodziny polskich kolonistów w puszczach Kanady, która wybiera emigrację po tym jak ojciec rodziny traci pracę w fabryce. Bohaterami są także jego dzieci (Jakub i Molly). Polacy, zaprzyjaźnieni z Indianami, konkurują z innymi osadnikami o najlepsze działki w regionie[2][3][4].
Odbiór i analiza[edytuj | edytuj kod]
Krystyna Kuliczkowska zauważyła, że w powieści tej autor „z prawdziwym współczuciem pisze o losie Indian”[5]. Widzi też w powieści „ostre akcenty krytyki społecznej”, specyficznie „ciężki los kolonistów, którzy wloką z Polski do Ameryki swą nędzę”[6]. Powieść nazwała „tułaczą odyseją”, pisząc, że „problem zbędnych rąk w kraju powiązany jest mocno z zagadnieniem niewoli; bohaterowie znoszą z poddaniem swój los, pocieszając się, że kiedyś wrócą do wolnej ojczyzny”[4].
Osadzenie powieści w Ameryce jest nawiązaniem do popularnych utworów pisarzy takich jak James Cooper, a także wcześniejszych utworów polskich, takich jak Za chlebem Sienkiewicza[3].
W krainie wschodzącego słońca[edytuj | edytuj kod]
| Autor |
Władysław Umiński |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1905 |
W krainie wschodzącego słońca – powieść przygodowa dla dzieci i młodzieży Władysława Umińskiego z 1905 roku.
Historia wydań[edytuj | edytuj kod]
Powieść była opublikowana w odcinkach w ilustrowanym magazynie „Przyjaciel Dzieci” (nr 1–36, niedokończona) w 1905 roku z podtytułem „III. Japonia”. Wydana jako książka z podtytułem Powieść z życia dzieci japońskich w 1911 przez wydawnictwo Nakł. Wiecz. Rodzinnych, i następnie wznowiona w roku 1925. Powieść doczekała się tłumaczenia na język słowacki (V krajine vyhśdajuśceho sińca, Praga, 1933)[1].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Bohaterem jest Mika, syn robotnika japońskiego. Bieda rodziny powoduje, że rodzice oddają jego siostrę, za pieniądze, do domu gejsz. Mika stara się zdobyć edukację, by pomóc rodzinie, w czym pomaga mu siostra, której udaje się wyjść za mąż za bogatego urzędnika, co umożliwia Mice pójście na studia[7].
Odbiór i analiza[edytuj | edytuj kod]
W okresie międzywojennym powieść zrecenzowała Komisja Oceny Książek do Czytania dla Młodzieży Szkolnej. Recenzent pisał, że „pisarz odtwarza przyrodę i obyczaje, w szczególności zaś piękne cechy życia domowego Japończyków, budzi w czytelniku uczucie sympatii dla ich pracowitości. Temat sucho rozwinięty, książka może jednak wzbudzić zainteresowanie wśród młodzieży i niewątpliwie wywrze dodatni wpływ wychowawczy”. Książkę w 1929 określono jako „polecaną” dla dzieci w wieku 11–14[7].
Książka została wymieniona jako jedna ze stosunkowo nielicznych polskich utworów poruszających tematykę japońską w okresie przed II wojną światową[8][9]. Umiński mógł zainspirować się tą tematyką pod wpływem wojny rosyjsko-japońskiej, która toczyła się, gdy pracował nad książką[9].
Pedagogicznym celem książki było przekazanie młodzieży informacji o Japonii[7][10].
Tytuł książki mógł być nawiązaniem do popularnych utworów Karola Maya np. „W kraju Mahdiego” czy „W Krainie Srebrnego Lwa”[11].
Powieść zaliczono do gatunku literatury pięknej[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jadwiga Czachowska (red.), Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 8, Ste – V, Alicja Szałagan (red.), 2003, s. 437–438 [dostęp 2023-10-12].
- ↑ a b c Poradnik Bibliotekarza, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1955, s. 60 [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ a b Ryszard Waksmund, Literatura pokoju dziecinnego, Nasza Księg., 1986, s. 133–134, ISBN 978-83-10-09029-4 [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ a b Krystyna Kuliczkowska, Literatura okresu Młodej Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk), 1973, s. 592 [dostęp 2024-02-22] (pol.).
- ↑ Krystyna Kuliczkowska, Literatura okresu Młodej Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk), 1973, s. 596 (pol.).
- ↑ Krystyna Kuliczkowska, Wielcy pisarze-dzieciom: (Sienkiewicz i Konopnicka), Nasza Księg., 1964, s. 48 (pol.).
- ↑ a b c Spis książek poleconych do bibljotek szkolnych przez Komisję Oceny Książek do Czytania dla Młodzieży Szkolnej, Skł. gł.: książnica-Atlas, 1929, s. 321–322 (pol.).
- ↑ Ewa Pałasz-Rutkowska, The Russo-Japanese War and its Impact on the Polish-Japanese Relations in the first half of the twentieth century, „Analecta Nipponica” (1), 2011, s. 11–43, ISSN 2084-2147 [dostęp 2024-02-25] (ang.).
- ↑ a b Janusz Termer, Mikołaj Melanowicz, Japońskie fascynacje. Eseje pisane na marginesie [Japanese Fascination. Essays Written on the Margin / Японское восхищение. Очерки написанные в кулуарах], Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020, s. 400, „Studia Orientalne”, 19 (1), 2021, s. 127–130, DOI: 10.15804/so2021109.
- ↑ Maria Podraza-Kwiatkowska, Somnambulicy, dekadenci, herosi: studia i eseje o literaturze Młodej Polski, Wyd. Literackie, 1985, s. 194, ISBN 978-83-08-01281-9 (pol.).
- ↑ Norbert Honsza, Wojciech Kunicki, Karol May – anatomia sukcesu: życie, twórczość, recepcja, Wydawnictwo „Śląsk”, 1986, s. 246, ISBN 978-83-216-0548-7 [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego, t. 60-62, Panstw. Wyd. Naukowe, 1972, s. 51 (pol.).