IGR J17091-3624
IGR J17091-3624 (IGR J17091) – rentgenowski układ podwójny położony w gwiazdozbiorze Skorpiona, oddalony o około 28 tysięcy lat świetlnych od Ziemi[1], zawierający kandydata na najmniejszą znaną czarną dziurę o masie wynoszącej zaledwie 3 M☉[2]. Drugim składnikiem układu podwójnego jest gwiazda podobna do Słońca orbitująca czarną dziurę[1].
Czarną dziurę charakteryzuje bardzo silny generowany przez nią „wiatr” cząsteczek. Czarna dziura akreuje wokół siebie materiał ściągnięty z obiegającej ją gwiazdy ale do jej wnętrza wpada tylko około pięciu procent tego materiału, pozostałych 95% wyrzucanych jest w przestrzeń kosmiczną w kierunkach prostopadłych do płaszczyzny dysku akrecyjnego[3]. „Wiatr” generowany przez IGR J17091 osiąga prędkość 3% prędkości światła w próżni (około 32 miliony km/h) i jest dziesięć razy szybszy od wcześniej zaobserwowanych wiatrów wytwarzanych przez czarne dziury o masie gwiazdowej[1].
Jednoczesne obserwacje dokonane przez teleskop kosmiczny Chandra i Expanded Very Large Array pokazały, że czarna dziura nie emituje w tym samym czasie radiowego dżetu i wiatru, co potwierdziło wcześniejsze obserwacje innych obiektów tego typu[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- GRO J0422+32 – wcześniejszy kandydat na najmniejszą znaną czarną dziurę
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d NASA'S Chandra Finds Fastest Wind From Stellar-Mass Black Hole. chandra.harvard.edu, 2011-12-21. [dostęp 2012-02-22]. (ang.).
- ↑ Detecting the 'Heartbeat' of Smallest Black Hole Candidate. sciencedaily.com, 2011-12-15. [dostęp 2012-02-22]. (ang.).
- ↑ Fastest Wind from Stellar-Mass Black Hole. sciencedaily.com, 2011-12-21. [dostęp 2012-02-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- The faint "heartbeats" of IGR J17091-3624: an exceptional black-hole candidate. arXiv, 2011-12-11. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- An Extreme X-ray Disk Wind In the Black Hole Candidate IGR J17091–3624. „The Astrophysical Journal Letters”, 2012. [dostęp 2012-02-22]. (ang.).
- IGR J17091-3624 w bazie SIMBAD (ang.)