Ibis kasztanowaty

Ibis kasztanowaty
Plegadis falcinellus
(Linnaeus, 1766)
Ibis kasztanowaty, Syrakuzy
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Rodzina	ibisy
Rodzaj	Plegadis
Gatunek	ibis kasztanowaty
Synonimy
Tantalus Falcinellus Linnaeus, 1766
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski

Ibis kasztanowaty (Plegadis falcinellus) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny ibisów (Threskiornithidae).

Występowanie

To gatunek południowy występujący na prawie wszystkich kontynentach, oprócz Ameryki Południowej i Antarktydy. Zamieszkuje wyspowo południowo-wschodnią Europę, Azję Południową i Środkową, Australię, Afrykę, wschodnią Amerykę Północną i Amerykę Środkową. Zimowiska ibisa znajdują się na południe od Sahary, choć pojedyncze osobniki nad Morzem Śródziemnym.

Do Polski zalatuje sporadycznie. Do 2011 roku odnotowano 49 stwierdzeń. Ibisy spotykano od kwietnia do końca listopada, choć najczęściej w październiku. Zwykle napotykano pojedyncze osobniki, rzadziej bardziej liczne grupki, najwięcej 5 ptaków. Dochodziło do tego na stawach rybnych i zbiornikach zaporowych, przeważnie w południowej Polsce .

Jedynym krajem Europy Środkowej, gdzie jest to ptak lęgowy (nieliczny) są Węgry.

Charakterystyka

Ibisy kasztanowate żerują na płytkich fragmentach stawów, jezior lub delt rzek

Cechy gatunku

Upierzenie brązowoczarne z purpurowym, metalicznym połyskiem na skrzydłach w szacie godowej. Lotki ciemniejsze, z zielonkawym połyskiem, nogi i dziób ciemne. Dziób zgięty ku dołowi. Na kantarku widać nagi fragment skóry o ciemnoniebieskiej barwie. Wokół niego znajdują się (zarówno od dołu, jak i od góry) białe paski. Szata spoczynkowa u ibisa przybiera ciemniejszy odcień brązu, a głowa i cienka szyja są kreskowane na biało. Kantar pozostaje jednak jednolicie ciemny. Młode bez połysku, bardziej brązowe. Z daleka przypomina kulika wielkiego - pod względem długiego i zakrzywionego dzioba. Różni się jednak proporcjonalnie dłuższą szyją i nogami oraz jednolicie ciemnym ubarwieniem. Jest niewiele mniejszy od czapli siwej. W locie nogi wystają daleko poza ogon.

Wymiary średnie

• Długość ciała ok. 55-65 cm
• Rozpiętość skrzydeł ok. 80-95 cm
• Masa ok. 530-770 g

Biotop

Zasiedla tereny podmokłe i zalewowe - Bagna, trzcinowiska, mokradła słodkowodne, mokradła słone, brzegi rzek, delty, płytkie, obficie porośnięte zbiorniki, jak jeziora zarówno słodkie jak i słone, laguny i zarośla mangrowe. Areał lęgowy charakteryzuje się silnym rozczłonkowaniem - ulokowane przy brzegach jezior i rzek. Po okresie lęgowym prowadzi koczowniczy tryb życia.

Okres lęgowy

Gniazdo

Gniazdo buduje na drzewie, krzewie na łące lub w gęstych trzcinach. Tworzy kolonie, zakładając gniazda tak blisko siebie, że często się zlewają w jedną platformę. Nie są one często jednogatunkowe, bo nierzadko lęgną się wraz z czaplami, warzęchami lub kormoranami małymi.

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w różnorodnych porach roku (zależy od regionu, w Europie w marcu - maju) 3-4 niebieskozielonych jaj o długości 52 mm.

Ibisy mogą się gnieździć na łąkach lub w gęstych trzcinach

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są przez okres 20-23 dni przez obydwoje rodziców. W karmieniu młodych również pomaga matce jej partner. Potomstwo w wieku 4 tygodni potrafi już latać, choć jeszcze przez 3 tygodnie porusza się w okolicy gniazda. Potem młode odlatują.

Pożywienie

Żywią się bezkręgowcami, takimi jak owady i ich larwy, mięczaki, robaki i raki. Sporadycznie chwytają też małe kręgowce - drobne ryby, płazy i gady. Żerowiska znajdują się zwykle na niewielkich stawach w strefach płytkiej wody, jak też na zalanych łąkach.

Ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Zobacz też

ptaki Polski

Bibliografia

• Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.