Jymam z Jedżu
Jymam z Jedżu[1] także Imam lub Jimam (ur. ?, zm. 1828) – ras Begiemdyru i enderas Etiopii w czasie trwania rozbicia dzielnicowego, zwanego zemene mesafynt.
Pochodził z dynastii Sjera Guangul[a]. Był synem Gugsy z Jedżu i odziedziczył po nim władzę regenta cesarstwa w 1825. Jymam był w ciągłej konfrontacji ze swoim bratem Marjo.
W przeciwieństwie do Kościoła Etiopskiego, Ras Jymam otwarcie popierał islam. Zesłał także abunę Kerelosa III do klasztoru nad jeziorem Hajk, za to że ten poparł pozycję Sost Lidet[b] w sporze doktrynalnym dotyczącym natury Chrystusa, której to pozycji Jymam, jako przedstawiciel Tewahido, był przeciwnikiem.
W czasie, gdy ras Jymam prowadził kampanię wojenną w Godżamie przeciwko dedżazmaczowi Goszu Zeude, inny dedżazmacz - Hajle Marjam wyruszył z prowincji Semien do Gonderu, by zmienić na tronie cesarza. W kwietniu 1826 Hajle Marjam zdetronizował dotychczasowego władcę, Gigara, a cesarzem mianował Beyde Marjama III. Gdy Jymam usłyszał o tym wydarzeniu, zaczął ścigać buntownika do Ueldebby, gdzie stoczyli razem trzydniową bitwę. Starcie zakończyło się 25 grudnia 1826 roku. Hajle Marjam uciekł z powrotem do Semienu, a Gigar ponownie zasiadł na tronie. W czasie bitwy pochwycony został syn Hajle Marjama - Uube Hajle Marjam. Dedżazmacz Meru z Dembiji zobowiązał Jymama do wypuszczenia jeńca. Niedługo potem, Jymam sprzymierzył się z Uube i razem natarli na Goszu i Meru i pokonali ich w bitwie pod Kossober z październiku 1827. Goszu uciekł do sanktuarium w Godżamie, a meru został zabity.
Jymam z Jedżu zmarł w 1828 w Debre Tabor. Pochowano go tam w Kościele Iyasus.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tak zwani wodzowie z plemienia Jedżu Oromo. Ich nazwa wywodzi się od założyciela Abba Sjery Guangula, zmarłego w 1778.
- ↑ Doktryna Sost Lidet (doktryna "potrójnych narodzin") nauczała, że Chrystus narodził się trzykrotnie: w momencie stworzenia przez Ojca, w momencie narodzenia z Matki Boskiej, i w momencie otrzymania chrztu od Ducha Świętego; jego boskość zatem była dopiero wynikiem chrztu, i wcześniej nie mógł być jeszcze uważany za posiadającego boską naturę. Postawa ta znajdowała się w opozycji do oficjalnej doktryny etiopskiego Kościoła Tewahedo, twierdzącej, że Chrystus miał dwie narodziny: w momencie stworzenia przez Ojca i w momencie narodzin z Matki Boskiej. Natura boska i ludzka Chrystusa zjednoczyły się w łonie Dziewicy, i nie mogą być rozważane osobno. Połączenie obu natur w Chrystusie stanowi o jego wyjątkowości na tle wszystkich innych bytów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bartnicki i Mantel-Niećko 1987 ↓, s. 194.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pankhurst, Richard K. P. (1982). History of Ethiopian Towns. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
- Sven Rubenson, King of Kings: Tewodros of Ethiopia (Addis Ababa: Haile Selassie I University, 1966).
- Mordechai Abir, Ethiopia: The Era of the Princes; The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769-1855) (London: Longmans, 1968).
- Herbert Weld Blundell, The Royal chronicle of Abyssinia, 1769-1840 (Cambridge: University Press, 1922).
- Andrzej Bartnicki, Joanna Mantel-Niećko: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1987, seria: Historia Powszechna. ISBN 83-04-02152-8. (pol.).