Ineczka mała
| Incaspiza watkinsi[1] | |
| Chapman, 1925 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ineczka mała |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Ineczka mała[3][4] (Incaspiza watkinsi) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej – jest endemitem Andów w północno-zachodnim Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, Vulnerable)[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał amerykański przyrodnik Frank Michler Chapman w 1925 roku, nadając mu nazwę Incaspiza watkinsi. Opis ukazał się na łamach czasopisma „American Museum Novitates”. Jako miejsce typowe autor wskazał Perico nad rzeką Chinchipe w regionie Cajamarca w Peru[5][6][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Incaspiza: Inkowie, rdzenni mieszkańcy Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty; greckie σπιζα spiza – „zięba” < σπιζω spizō – „ćwierkać”[11].
- watkinsi: nazwą upamiętniony został Henry „Harry” George Watkins (1886–1933), angielski kolekcjoner mieszkający w Peru w latach 1902–1933[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Niewielki ptak o smukłym, szpiczastym i lekko zaokrąglonym jasnożółtym dziobie. Nogi żółte. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samce: głowa i kark szare. Twarz, podgardle, podobnie jak obszar wokół oka i pod nim czarniawe. Policzki, szyja i pierś szare. Dolna część brzucha płowa z szarawym odcieniem, boki szarawe. Pokrywy drugiego rzędu brązowe, pozostałe ciemnoszare z szarymi lub brązowawymi obrzeżami lotek. Ogon czarniawy z białawymi zewnętrznymi krawędziami sterówek. Centralna para sterówek czarna, pozostałe czarniawe z białymi obrzeżami. Samica na głowie ma brązowawe przebarwienie na koronie i karku. Młode osobniki są bardziej matowo ubarwione niż dorosłe, nie mają czarnych elementów na głowie, dziób i nogi bardziej matowe[7][13].
Długość ciała 13 cm, masa ciała 20 g. Pozostałe wymiary – samce: długość skrzydła 65 mm, długość ogona 47,5 mm, długość dzioba 14,5 mm; samice: długość skrzydła 61–64 mm, długość ogona 42–46 mm, długość dzioba 14–15 mm[6][7][13].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ineczka mała występuje w Andach w dolinie rzeki Marañón, w najbardziej suchym jej regionie (w północno-wschodniej części regionu Cajamarca i przyległej środkowej części regionu Amazonas), także w dolnych partiach dorzeczy dopływów Marañón: Tabaconas, Chinchipe, Utcubamba i Chamaya[13]. Jest gatunkiem osiadłym[13]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 4,3 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są suche nizinne zarośla z roślinami z rodziny bromeliowatych. Występowanie tego gatunku kojarzone jest z występowaniem gatunków Mimosa pectinatipinna, Croton thurifer, Pappobolus mathewsii i Acacia riparia. Występuje na wysokościach 350–900 m n.p.m.[13] Długość pokolenia jest określana na 3,8 roku[14]. Żeruje samotnie lub w parach głównie na powierzchni ziemi[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Młode ptaki obserwowano pomiędzy lutym a kwietniem[13].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ineczka mała od 2022 roku jest klasyfikowana jako gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej uznawano ją za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji jest szacowana na 250–999 dorosłych osobników, a gatunek określany jest jako dość pospolity. Trend populacji oceniany jest jako spadkowy z powodu trwającej degradacji i przekształcania jego siedlisk[2][14]. Organizacja Birdlife International wymienia 4 ostoje ptaków IBA zamieszkiwane przez ten gatunek[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Incaspiza watkinsi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Incaspiza watkinsi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 – TANAGROWATE – TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-23].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.
- ↑ Denis Lepage: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi Chapman, FM 1925. Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
- ↑ a b F.M. Chapman. Descriptions of new birds from Colombia, Ecuador, Peru, and Argentina. „American Museum Novitates”. 160, s. 3, 1925. (ang.).
- ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-23] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-23].
- ↑ Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ watkinsi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Antonio García Bravo: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
- ↑ a b c d Little Inca-finch Incaspiza watkinsi. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].