Ineczka mała

Ineczka mała
	Incaspiza watkinsi
	Chapman, 1925
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	żółtonosy
Rodzaj	Incaspiza
Gatunek	ineczka mała
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ineczka mała^[3]^[4] (Incaspiza watkinsi) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej – jest endemitem Andów w północno-zachodnim Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, Vulnerable)^[2].

Systematyka

Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał amerykański przyrodnik Frank Michler Chapman w 1925 roku, nadając mu nazwę Incaspiza watkinsi. Opis ukazał się na łamach czasopisma „American Museum Novitates”. Jako miejsce typowe autor wskazał Perico nad rzeką Chinchipe w regionie Cajamarca w Peru^[5]^[6]^[7]. Nie wyróżnia się podgatunków^[8]^[9]^[10].

Etymologia

Incaspiza: Inkowie, rdzenni mieszkańcy Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty; greckie σπιζα spiza – „zięba” < σπιζω spizō – „ćwierkać”^[11].
watkinsi: nazwą upamiętniony został Henry „Harry” George Watkins (1886–1933), angielski kolekcjoner mieszkający w Peru w latach 1902–1933^[12].

Morfologia

Niewielki ptak o smukłym, szpiczastym i lekko zaokrąglonym jasnożółtym dziobie. Nogi żółte. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samce: głowa i kark szare. Twarz, podgardle, podobnie jak obszar wokół oka i pod nim czarniawe. Policzki, szyja i pierś szare. Dolna część brzucha płowa z szarawym odcieniem, boki szarawe. Pokrywy drugiego rzędu brązowe, pozostałe ciemnoszare z szarymi lub brązowawymi obrzeżami lotek. Ogon czarniawy z białawymi zewnętrznymi krawędziami sterówek. Centralna para sterówek czarna, pozostałe czarniawe z białymi obrzeżami. Samica na głowie ma brązowawe przebarwienie na koronie i karku. Młode osobniki są bardziej matowo ubarwione niż dorosłe, nie mają czarnych elementów na głowie, dziób i nogi bardziej matowe^[7]^[13].

Długość ciała 13 cm, masa ciała 20 g. Pozostałe wymiary – samce: długość skrzydła 65 mm, długość ogona 47,5 mm, długość dzioba 14,5 mm; samice: długość skrzydła 61–64 mm, długość ogona 42–46 mm, długość dzioba 14–15 mm^[6]^[7]^[13].

Zasięg występowania

Ineczka mała występuje w Andach w dolinie rzeki Marañón, w najbardziej suchym jej regionie (w północno-wschodniej części regionu Cajamarca i przyległej środkowej części regionu Amazonas), także w dolnych partiach dorzeczy dopływów Marañón: Tabaconas, Chinchipe, Utcubamba i Chamaya^[13]. Jest gatunkiem osiadłym^[13]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 4,3 tys. km²^[14].

Ekologia

Jego głównym habitatem są suche nizinne zarośla z roślinami z rodziny bromeliowatych. Występowanie tego gatunku kojarzone jest z występowaniem gatunków Mimosa pectinatipinna, Croton thurifer, Pappobolus mathewsii i Acacia riparia. Występuje na wysokościach 350–900 m n.p.m.^[13] Długość pokolenia jest określana na 3,8 roku^[14]. Żeruje samotnie lub w parach głównie na powierzchni ziemi^[13].

Rozmnażanie

Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Młode ptaki obserwowano pomiędzy lutym a kwietniem^[13].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ineczka mała od 2022 roku jest klasyfikowana jako gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej uznawano ją za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji jest szacowana na 250–999 dorosłych osobników, a gatunek określany jest jako dość pospolity. Trend populacji oceniany jest jako spadkowy z powodu trwającej degradacji i przekształcania jego siedlisk^[2]^[14]. Organizacja Birdlife International wymienia 4 ostoje ptaków IBA zamieszkiwane przez ten gatunek^[14].

Przypisy

↑ Incaspiza watkinsi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Incaspiza watkinsi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 – TANAGROWATE – TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-23].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.
↑ Denis Lepage: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi Chapman, FM 1925. Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
↑ ^a ^b F.M. Chapman. Descriptions of new birds from Colombia, Ecuador, Peru, and Argentina. „American Museum Novitates”. 160, s. 3, 1925. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-23] (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-23] .
↑ Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).
↑ watkinsi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Antonio García Bravo: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Little Inca-finch Incaspiza watkinsi. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Incaspiza watkinsi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Incaspiza watkinsi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 – TANAGROWATE – TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-23].

[mc-4] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.

[AviBase-5] Denis Lepage: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi Chapman, FM 1925. Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[oryg-6] F.M. Chapman. Descriptions of new birds from Colombia, Ecuador, Peru, and Argentina. „American Museum Novitates”. 160, s. 3, 1925. (ang.).

[HBW_16-7] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[Zoon-8] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-23] (ang.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[hbwcheck6b-10] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-23] .

[11] Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).

[12] watkinsi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-23] (ang.).

[botw-13] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Antonio García Bravo: Little Inca-Finch Incaspiza watkinsi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[birdlife-14] Little Inca-finch Incaspiza watkinsi. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]