Ineczka wąsata
| Incaspiza laeta[1] | |||
| (Salvin, 1895) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ineczka wąsata | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ineczka wąsata[4][5] (Incaspiza laeta) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej – jest endemitem Andów w północno-zachodnim Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał amerykański przyrodnik Osbert Salvin w 1895 roku, nadając mu nazwę Haemophila laeta. Opis ukazał się na łamach czasopisma „Novitates Zoologicae”. Jako miejsce typowe autor wskazał Cajabamba w regionie Cajamarca w Peru[2][6][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Incaspiza: Inkowie, rdzenni mieszkańcy Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty; greckie σπιζα spiza – „zięba” < σπιζω spizō – „ćwierkać”[11].
- laetus: łac. laetus – „jasny", "radosny"[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Niewielki ptak o smukłym, szpiczastym i lekko zaokrąglonym, jasnym pomarańczowo-żółtym dziobie. Nogi pomarańczowo-żółte. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samce: głowa i kark szary. Twarz, podgardle, podobnie jak obszar wokół oka i pod nim czarniawe. Policzek blado płowy. Szyja i pierś szare. Dolna część brzucha szaropłowa, boki szarawe. Pokrywy drugiego rzędu brązowe, pozostałe ciemnoszare z szarymi obrzeżami lotek. Ogon czarniawy z białawymi zewnętrznymi krawędziami sterówek. Samica na głowie ma brązowawe przebarwienie na koronie i karku. Młode osobniki są bardziej matowo ubarwione niż dorosłe, nie mają czarnych elementów na głowie, dziób i nogi matowożółte[13][7].
Długość ciała 14,5 cm, masa ciała 19,5–23,5 g[13][7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ineczka wąsata występuje na stokach Andów w północno-zachodnim Peru – w dolinie górnego biegu rzeki Marañón (w północno-wschodniej części regionu Ancash, południowej części regionu Cajamarca, wschodniej części regionu La Libertad i południowo-zachodniej części regionu Amazonas)[13]. Jest gatunkiem osiadłym[13]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 33,1 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są suche lasy górskie z ciernistymi zaroślami i dużymi okazami kaktusów. Występuje na wysokościach 1000–2750 m n.p.m.[13] (inne źródło podaje 1500–3000 m n.p.m.[14]). Długość pokolenia jest określana na 3,8 roku[14]. Żeruje samotnie lub w parach, na ziemi, w krzewach lub na drzewach[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Ptaki w kondycji lęgowej obserwowano pomiędzy połową kwietnia a połową czerwca[13].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ineczka wąsata jest klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie jest oszacowana, ale gatunek określany jest jako dość pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny[3][14]. Organizacja ta wymienia 4 ostoje ptaków IBA zamieszkiwane przez ten gatunek[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Incaspiza laeta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Buff-bridled Inca-Finch Incaspiza laeta (Salvin, O 1895). Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
- ↑ a b c Incaspiza laeta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 – TANAGROWATE – TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-18].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.
- ↑ O. Salvin. On birds collected in Peru by Mr. O. T. Baron. „Novitates zoologicae : a journal of zoology in connection with the Tring Museum”. 2, s. 8, 1895. (ang. • łac.).
- ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-18] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-22].
- ↑ Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ laetus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo: Buff-bridled Inca-Finch Incaspiza laeta, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-11-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e Buff-bridled Inca-finch Incaspiza laeta. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].