Isabelo de los Reyes
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1864 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 października 1938 |
| Zawód, zajęcie |
polityk, dziennikarz, pisarz, działacz związkowy, teolog |
| Narodowość |
filipińska |
Isabelo de los Reyes (ur. 7 lipca 1864 w Vigan, zm. 10 października 1938[1] w Manili) – filipiński polityk, dziennikarz, teolog, pisarz i działacz związkowy.
Urodził się w Vigan[2] w dzisiejszej prowincji Ilocos Sur. Jego matką była poetka Leona Florentino[3]. Związany z nacjonalistyczną prasą, stworzył El Ilocano[4], dwutygodnik uznawany za pierwszą ilokańską gazetę[5][6]. Po wybuchu rewolucji filipińskiej deportowany został do Hiszpanii. Uznawany za ojca filipińskiego ruchu związkowego[7], zainicjował powstanie Unión Obrera Democrática Filipina, pierwszego związku zawodowego w historii archipelagu. W 1902 założył pismo La redención del obrero[8], współpracował z rozmaitymi periodykami hiszpańskojęzycznymi, w tym El Diario de Manila, La Oceanía española i El comercio[9]. Wchodził w skład manilskiej rady miasta (1912–1919) oraz filipińskiego senatu (1922–1928)[10]. Wysoce krytyczny wobec Kościoła katolickiego, jako radny doprowadził do przyjęcia uchwał zmieniających nazwy szeregu ulic noszących imiona księży katolickich[11].
Autor szeregu książek, nade wszystko na temat historii i etnologii Filipin, chociażby Las Islas Visayas en la Epoca de la Conquista (1887), La Expedicion de Li-Mahong contra Filipinas en 1574 (1888), El folk-lore filipino (1889), Historia de Ilocos (dwa tomy, 1890)[12], Ang Comediang Tagalog (1904) i Religion antigua de los Filipinos (1909)[13]. Jego pisma o tematyce politycznej zebrano w wydanym w 1905 tomie Llueven palos[14].
Rozwinął również bogatą działalność teologiczną, stał za powstaniem Niezależnego Kościoła Filipińskiego (1902)[15][16], był autorem wielu kazań oraz traktatów o tematyce religijnej. Przełożył na ilokański znaczną część Biblii, w tym ewangelie oraz Dzieje Apostolskie[17]. Opracował wiele fundacyjnych dokumentów założonego przez siebie kościoła, w tym jego katechizm i mszał[18].
Trzykrotnie żonaty, doczekał się łącznie 27 dzieci[19]. Jeden z jego synów, Isabelo Jr., doszedł do stanowiska najwyższego biskupa współzałożonego przez ojca kościoła[20].
Zmarł w Manili. Jego imię nosi między innymi szkoła podstawowa w manilskiej Tondzie[21].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ You know labor unions, but do you know Isabelo de los Reyes?. rappler.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ The Rooster's Egg: Isabelo de los Reyes and El folk-lore filipino. versobooks.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Padre Burgos House. nationalmuseum.gov.ph. [dostęp 2020-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2021)]. (ang.).
- ↑ Isabel 2017 ↓, s. 16.
- ↑ Artemio R. Guillermo, May Kyi Win: Historical Dictionary of the Philippines Second Edition Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East, No. 54. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2005, s. 344. ISBN 0-8108-5490-2.
- ↑ Dominador D. Buhain: A History of Publishing in the Philippines. Quezon City: Rex Book Store, 1998, s. 23. ISBN 978-971-23-2324-9. (ang.).
- ↑ "Sukimátem": Isabelo de los Reyes Revisited. jstor.org. s. 50. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ La prensa Filipina en español entre dos Guerras (1899–1941). us.es. s. 13. [dostęp 2020-11-10]. (hiszp.).
- ↑ Isabelo de los Reyes Marker. vigan.ph. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes, Sr. July 7, 1864, Vigan, Ilocos Sur. aglipayan.wordpress.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes. senate.gov.ph. [dostęp 2020-11-10]. (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes, Founder of the Philippine Labor Movement, Among Other Titles. mabuhayradio.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Isabelo delos Reyes - Filipino Anthropologist, writer and publisher of the first Ilocano newspaper. mothertongue-based.blogspot.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Reyes, Isabelo de los (Vigan, Ilocos sur, 1864-Manila, 1938). cervantesvirtual.com. [dostęp 2020-11-09]. (hiszp.).
- ↑ Today in Philippine History August 3, 1902, Isabelo de los Reyes proclaimed the establishment of the "Iglesia Filipina Independiente. kahimyang.com. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Philippine Independent Church, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-11-09] (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes Father of the Philippine Socialism. santa.gov.ph. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes. senate.gov.ph. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ The Underrated Ilustrado Isabelo de los Reyes was a Filipino Renaissance Man. esquiremag.ph. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Who are the Descendants of our Heroes Today?. esquiremag.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
- ↑ Isabelo de los Reyes. nhcp.gov.ph. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Carlos Isabel. Nacimiento y Evolución de la Prensa en Filipinas en el Siglo XIX: de los Intereses Españoles al Nacionalismo Filipino. „Revista Internacional de Historia de la Comunicación”. 8, s. 1–24, 2017. Asociación de Historiadores de la Comunicación. ISSN 2255-5129. (hiszp.).