Jan Andrzej Pelar

Jan Andrzej Pelar
*J. Czerny*, *J. Bobrecki*
Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1822 ; Bobrek
Data i miejsce śmierci	8 czerwca 1894 ; Rzeszów
Miejsce spoczynku	Stary Cmentarz w Rzeszowie
Zawód, zajęcie	księgarz, drukarz
Alma Mater	Politechnika Wiedeńska

Jan Andrzej Pelar, właśc. Pellar, także Johan Pelar, pseud. „J. Czerny”, „J. Bobrecki” (ur. 18 sierpnia 1822 w Bobrku, zm. 8 czerwca 1894 w Rzeszowie) – galicyjski księgarz i drukarz, właściciel pierwszej w Rzeszowie księgarni i wypożyczalni książek, a od 1856 drukarni. Był również założycielem pierwszych rzeszowskich czasopism. Pochodził ze Śląska Cieszyńskiego z domu o tradycjach protestanckich, osiedlając się w Rzeszowie miał za sobą długie doświadczenie księgarskie i drukarskie.

Życiorys

Urodził się we wsi Bobrek koło Cieszyna w rodzinie ubogiego rolnika i organisty miejscowego zboru. W latach 1828 do 1836 uczęszczał do Gimnazjum Ewangelickiego w Cieszynie, a po jego ukończeniu odbywał praktykę zawodową w księgarni Jana Milikowskiego we Lwowie. W 1840 został kierownikiem filii księgarskiej w Stanisławowie, aby w 1843 rozpocząć za zgodą pryncypała studia handlowe na Politechnice Wiedeńskiej. Po ich ukończeniu powrócił do zawodu księgarza. W maju 1848 założył pierwszą w Rzeszowie księgarnię. W 1856 odkupił dom i firmę drukarską Franciszka Skielskiego^[1].

Był radnym miejskim w Rzeszowie i członkiem Rady c. k. powiatu rzeszowskiego.

Zmarł 8 czerwca 1894, przekazując w testamencie swój kapitał na cele humanitarne i oświatowe^[2]. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Rzeszowie.

Działalność księgarsko-edytorska Jana Pelara w Rzeszowie w latach 1848-1886 zebrana została w "Roczniku województwa rzeszowskiego", R. 4, 1962/63. Był wydawcą najstarszej podkarpacko-galicyjskiej książki kucharskiej zawierającej zbiór skodyfikowanych zasad i przepisów kuchni regionalnej. Książka została wydana w Rzeszowie jako uzupełniony reprint Książki kucharskiej z 1866^[3]. Zdaniem Estreichera edycje pierwsza i druga tej książki wyszły bezimiennie we Lwowie w 1817 i 1835. Do kulinarnych specjałów zawartych w książce Pelara odwołuje się wiele dań i przepisów współczesnej kuchni regionalnej.

Przypisy

↑ "Tę kamienicę, być może około 1840, zbudował Franciszek Skielski i założył w niej pierwszą w Rzeszowie drukarnię. Od niego tak dom jak i drukarnię odkupił w 1856 Jan Andrzej Pelar — sam podpisujący się Johan Pelar" w: Tamten Rzeszów: czyli wędrówka po zakątkach i historii miasta, 1985 Franciszek Kotula, s. 163.
↑ Jan Wantuła. Książki i ludzie: szkice o wydawnictwach i piśmiennictwie na Śląsku Cieszyńskim. s. 115
↑ Bobrecki J. nauka sporządzania potraw mięsnych i postnych, zawierająca znaczny zbiór niezawodnych przepisów gotowania, dynstowania czyli duszenia.

[1] "Tę kamienicę, być może około 1840, zbudował Franciszek Skielski i założył w niej pierwszą w Rzeszowie drukarnię. Od niego tak dom jak i drukarnię odkupił w 1856 Jan Andrzej Pelar — sam podpisujący się Johan Pelar" w: Tamten Rzeszów: czyli wędrówka po zakątkach i historii miasta, 1985 Franciszek Kotula, s. 163.

[2] Jan Wantuła. Książki i ludzie: szkice o wydawnictwach i piśmiennictwie na Śląsku Cieszyńskim. s. 115

[3] Bobrecki J. nauka sporządzania potraw mięsnych i postnych, zawierająca znaczny zbiór niezawodnych przepisów gotowania, dynstowania czyli duszenia.

[1]

[2]

[3]