Jan Gniduła
| Data urodzenia |
1872 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 grudnia 1942 |
| Przyczyna śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
Polak |
Jan Gniduła (ur. 1872, zm. 29 grudnia 1942 w Majdanie Nowym[1]) – polski rolnik, zabity za pomaganie Żydom podczas II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jan Gniduła prowadził gospodarstwo rolne w lubelskiej wsi Majdan Nowy[2].
W czasie likwidacji jesienią 1942 getta w Biłgoraju, Tarnogrodzie i Józefowie nielicznym Żydom udało się zbiec i znaleźć schronienie w miejscowych lasach i opuszczonych zabudowaniach. Jednym z udzielających pomocy był Jan Gniduła[1][2]. Pomagała mu w tym gosposia Katarzyna Margol[3] (prawdopodobnie była jego kuzynką)[2].
29 grudnia 1942 niemieccy policjanci przeprowadzili w Majdanie Nowym obławę. W jej wyniku wyłapano ukrywających się Żydów, między innymi trzyosobową rodzinę Feilów, której pomagała rodzina Kowalów, następnie zamordowano ich, a ich mienie zagrabiono. Niemcy dokonali również licznych podpaleń[1]. Niemcy przywieźli furmanką Żydówkę Itę Becher (Boruch), na której torturami wymusili wskazanie osób pomagających Żydom[1][2], a następnie ją zabili[2].
Za pomoc ukrywającym się Żydom Niemcy brutalnie przesłuchiwali, a następnie zastrzelili Jana Gnidułę, Katarzynę Kowal, Józefa Kowala, Mariannę Łubiarz, Anastazję Łubiarz, Katarzynę Margol i Kazimierza Szabata[1][2]. Pochowano ich na cmentarzu w Majdanie Starym[2].
29 września 2022 w Nowym Majdanie z inicjatywy Instytutu Pileckiego uroczyście odsłonięto w ramach projektu Zawołani po imieniu tablicę upamiętniającą osoby zamordowane 29 grudnia 1942 za pomaganie Żydom, w tym Jana Gnidułę[4][5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Jan Gniduła - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Kaplica Pamięci | Świadectwa [online], kaplica-pamieci.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Mieszkańcy Majdanu Nowego - zamordowani za pomoc Żydom | Pamięć i Tożsamość | MIĘDZYNARODOWE CENTRUM INFORMACYJNE [online], pamiecitozsamosc.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Anna Szewc, Zawołani po imieniu po 80 latach. Stracili życie za to, że odważyli się pomagać skazanym na zagładę Żydom [online], Dziennik Wschodni, 2 października 2022 [dostęp 2023-04-08] (pol.).
- ↑ Tutaj bije patriotyczne serce Polski. Upamiętnienie zamordowanych za pomoc Żydom w Majdanie Nowym | ZAWOŁANI PO IMIENIU - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-08] (pol.).