Jasenianská dolina
Jasenianská dolina – dolina walna w Niżnych Tatrach na Słowacji. Znajduje się w zachodniej (tzw. dziumbierskiej) części Niżnych Tatr, na południowej stronie ich głównego grzbietu, w całości w granicach powiatu Brezno. Ma wylot w miejscowości Jasenie[1].
Topografia[edytuj | edytuj kod]
Górą podchodzi pod główną grań Niżnych Tatr na odcinku od szczytu Košarisko (1695 m) na zachodzie po szczyt Ďurková (1750 m) na wschodzie. Zachodnie ograniczenie doliny tworzy południowo-wschodni grzbiet Košariska, opadający poprzez szczyty Ondrejská hoľa (1591 m), Chabenec (1516 m), Mlynárová (1312 m) i Bukový diel (814 m). Ograniczenie wschodnie tworzy południowy grzbiet Ďurkovej. W grzbiecie tym, w kolejności od góry na dół znajdują się: Struhárske sedlo (1355 m), masywny Struhár (1471 m) i Obrštín (1008 m). Obydwa grzbiety opadają do Doliny Górnego Hronu. Dnem doliny spływa Jasenianský potok[2].
Dolina posiada dwa duże odgałęzienia, obydwa w obrębie Niżnych Tatr: Lomnistá dolina i Suchá dolina. Ponadto w jej zbocza wcina się kilka mniejszych dolinek, którymi spływają dopływy Jaseniańskiego potoku[2].
Opis doliny[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się w niej typowe dla gór piętra: regiel, piętro kosodrzewiny i piętro halne. Większą część doliny porasta las, ponad nim kosodrzewina, a najwyższe partie doliny (w grani głównej) są trawiaste[3].
Najwyższa część doliny znajduje się w obrębie Parku Narodowego Niżne Tatry. Wydzielono w nim dodatkowy obszar ochrony ścisłej – rezerwat Pod Latiborskou hoľou[2].
W górnej części Jaseniańskiej Doliny, u wylotu bocznej doliny, którą spływa Prostredný potok (lewobrzeżny dopływ Jaseniańskiego Potoku), znajduje się źródło wody mineralnej, znane od dawna jako Jasenianská Kysla[4]. Źródło leży na wysokości 685 m n.p.m. Jego woda jest nisko zmineralizowana (łączna zwartość składników rozpuszczonych 305 mg/l), dość twarda, wodorowęglanowa, o dużej zawartości żelaza (13,1 mg jonów żelazowych w 1 litrze). Wydajność źródła niewielka, poniżej 2 l/min[5]. Źródło jest obudowane drewnianą altanką.
W obrębie Niżnych Tatr dolina jest niezamieszkana, jedynie u jej wylotu znajduje się leśniczówka Predsuchá. Dwie leśniczówki znajdują się także poniżej rozdroża Jasenianská Kysla. Nieco powyżej tego rozdroża, na niewielkiej polance, znajduje się szałas[1].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Dnem doliny oraz jej bocznymi odnogami (Doliną Suchą i Łomnistą) prowadzą znakowane szlaki turystyczne[2]:
pieszy: Jasenie (leśniczówka Predsuchá) – Jasenianská Kysla – Bauková – Struhárske sedlo – schron Ďurková – Malý Chabenec. Czas przejścia: 5:30 h, ↓ 3:45 h
pieszy: Jasenianská Kysla – Bauková – Sedlo Zámostskej hole. Czas przejścia: 2:50 h, ↓ 2:05 h
rowerowy: Jasenie – rozdroże Pod Obrštinom – Lomnistá dolina – Asmolovova chata – Struhárske sedlo – Jasenianská dolina – leśniczówka Predsuchá – Suchá dolina – Panské sedlo – sedlo Kopcová – Ráztocké lazy – Ráztoka – Nemecká
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2014-04-01].
- ↑ a b c d Niżne Tatry – zachód. Mapa turystyczna 1:50 000. Banská Bystrica: Tatraplan, 2013.
- ↑ Hochmuth Zdenko a kolektív: Nízke Tatry – západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982.
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Według tablicy informacyjnej przy źródle, 2020.
