Jaskinia Dolná Túfna
48°50′37″N 19°01′36″E/48,843611 19,026667| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Długość |
68 m |
| Wysokość otworów |
935 m n.p.m. |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°50′37″N 19°01′36″E/48,843611 19,026667
| |
Jaskinia Dolná Túfna – jaskinia krasowa w południowej części grupy górskiej Wielkiej Fatry na Słowacji. Długość jaskini wynosi 68 m.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia leży na terenie tzw. Krasu Harmanieckiego, w zamknięciu doliny Túfna (lewe orograficznie odgałęzienie Harmaneckiej doliny), w zboczach masywu szczytu Črchľa (1207 m n.p.m.). Jej wejście znajduje się na wysokości 935 m n.p.m., poniżej i w bok od jaskini Horná Túfna.
Geologia, morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia powstała w triasowych skałach wapienno-dolomitowych lokalnego płaskowyżu Krásna, potrzaskanych licznymi złomami i uskokami. Jest jaskinią pochodzenia fluwiokrasowego: w linii większych spękań skał utworzył ją potok Tufná, który dziś wypływa ok. 40 m niżej. Wejście do niej ma formę dużego portalu, znajdującego się u podstawy przewieszonej ściany skalnej. Jaskinia posiada interesująca szatę naciekową, obecnie jednak mocno zniszczoną przez nieodpowiedzialnych turystów i domorosłych archeologów. Charakterystyczne są tu niewielkie misy naciekowe, zajmowane przez jeziorka jaskiniowe.
Dzieje poznania[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak jaskinia Horná Túfna, Dolná Túfna była okresowo zamieszkiwana przez grupy paleolitycznych łowców niedźwiedzi jaskiniowych. Świadczą o tym znaleziska kości tych zwierząt ze śladami celowej obróbki mechanicznej lub opalenia, jednak znacznie skromniejsze niż z Hornéj Túfnej.
Ochrona jaskini[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się na terenie Parku Narodowego Wielka Fatra, na terenie rezerwatu przyrody Horná a Dolná Túfna. W 1981 r. została objęta (wraz z jaskinią Horná Túfna) ochroną jako narodowy pomnik przyrody (słow. Národná prírodná pamiatka Horná a Dolná Túfna), jednak późniejsza ustawa o ochronie przyrody i krajobrazu (nr 287/94) zniosła ten rodzaj ochrony.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu jaskini przebiega zielono znakowany szlak turystyczny z Harmanca do hotelu górskiego Kráľova studňa, jednak jaskinia (ze względu na znaczenie dla nauki) nie jest udostępniona do zwiedzania.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bárta J., Bánesz L.: Výskum staršej a strednej doby kamennej na Slovensku, w: Slovenská archeológia XIX-2, Vyd. SAV Bratislava 1971, s. 294-317.
- Droppa A.: Krasové javy v okolí Harmanca vo Veľkej Fatre, w: Slovenský kras XII, Liptovský Mikuláš 1974, s. 59-94.
- Hochmuth Zdenko a kolektív: Veľká Fatra. Turistický sprievodca ČSSR č. 3, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1980.
- Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 121, wyd. VKÚ Harmanec 1994. ISBN 80-85510-41-3.