Jodła szlachetna

Jodła szlachetna
	; Jodły szlachetne w Arboretum w Rogowie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	jodła
Gatunek	jodła szlachetna
	Nazwa systematyczna
	Abies procea Alfred Rehder; Rhodora 42:522. 1940
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jodła szlachetna (Abies procera) – gatunek drzew z rodziny sosnowatych. Jodła szlachetna występuje w stanie dzikim w górach na zachodzie Ameryki Północnej, od stanu Waszyngton do Północnej Kalifornii, w wilgotnych lasach na wysokości 900-1800 m n.p.m.^[4] Rzadko jest sztucznie introdukowana w lasach Europy Środkowej, znacznie częściej występuje w parkach i ogrodach.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Zimozielone, żywiczne drzewa z koronami stożkowatymi lub walcowatymi. Drzewo osiągające wysokość do 80 m.
Pień: Kora u młodych drzew gładka i srebrnoszara, z wiekiem staje się popękana i szarobrązowa.
Liście: Igły zwykle 20-35 mm długości, tępo zakończone, osadzone gęsto, spiralnie, wygięte mocno do góry. Koloru od zielonoszarego do ciemnozielonego, posiadające z obu stron jasny, woskowy pasek.
Kwiaty: Kwiaty męskie bardzo liczne na dolnej stronie młodszych gałęzi, przede wszystkim w górnej strefie korony, początkowo mają jaskrawą barwę karminowoczerwoną, w trakcie pylenia stają się jasnożółte, kuliste o średnicy około 6 mm. Kwitnie od kwietnia do maja^[6].
Szyszki: Koloru jasnobrązowego, o jasnych odstających, ostrych łuskach, duże, wzniesione pionowo. Poszczególne łuski posiadają specyficzne wyrostki.

Szyszka jodły szlachetnej

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

W przeciwieństwie do jej licznych północnoamerykańskich krewniaków – w Europie prawie nie bywa uprawiana w lasach, natomiast dość często sadzona jest w ogrodach i parkach. Najczęściej widuje się uprawną odmianę ze srebrzysto-niebieskozielonymi szpilkami, nazywaną przez ogrodników jodłą srebrną^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Abies procera. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-09]. (ang.).
↑ Abies procea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 22. ISBN 83-7129-141-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rodzinny atlas przyrody. Wydawnictwo RM, 2008. ISBN 978-83-7243-606-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[grin-4] Abies procera. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-09]. (ang.).

[iucn-5] Abies procea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Kremer-6] Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 22. ISBN 83-7129-141-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]