Przejdź do zawartości

Juryj Czyż

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Juryj Czyż
Юрый Аляксандравіч Чыж
Data i miejsce urodzenia

1963
Sobole

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca

Alma Mater

Białoruski Instytut Politechniczny

Odznaczenia
Order Ojczyzny III stopnia (Białoruś)

Juryj Alaksandrawicz Czyż (biał. Юрый Аляксандравіч Чыж[a], ros. Юрий Александрович Чиж, Jurij Aleksandrowicz Cziż; ur. w 1963 w Sobolach w rejonie bereskim) – białoruski przedsiębiorca, dyrektor generalny firmy „Trajpł”, były przewodniczący Białoruskiej Federacji Sztuk Walki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1963 roku we wsi Sobole, w rejonie bereskim obwodu brzeskiego Białoruskiej SRR, ZSRR. W 1980 roku przeprowadził się do Mińska. Ukończył studia na Wydziale Elektrotechnicznym Białoruskiego Instytutu Politechnicznego ze specjalnością „elektrownie”. Po studiach został skierowany do pracy w Mińskiej Fabryce Traktorów. Po 7 latach pracy osiągnął stanowisko kierownika służby energetycznej korpusu[1].

W 1992 roku założył firmę „Trajpł”. Pełni funkcję dyrektora generalnego „Trajpła” i przewodniczący grupy firm „Trajpł”, w skład której wchodzą: „Akwatrajpł” (produkcja napojów bezalkoholowych i piwa), restauracja-piwowarnia „Rakowskij browar” itd. „Trajpł” zajmuje się organizacją budowy, produkcją aluminiowych konstrukcji systemowych, profili z PVC, transportem ciężarowym, przetwarzaniem i sprzedażą produktów naftowych. Do firmy należy znaczna część białoruskiego rynku produktów naftowych w sektorze niepaństwowym[1].

W 1999 roku wszedł w skład Rady ds. Rozwoju Przedsiębiorczości przy Prezydencie Republiki Białorusi. Pełnił też funkcję przewodniczącego klubu piłkarskiego „FK Dynama Mińsk”. 9 grudnia 2008 roku został przewodniczącym Białoruskiej Federacji Sztuk Walki, zastępując na tym stanowisku mistrza olimpijskiego i świata Aleksandra Miedwieda[1].

W grudniu 2021 roku BYPOL(inne języki) (stowarzyszenie byłych funkcjonariuszy bezpieczeństwa Białorusi) wszczęło śledztwo w sprawie drogich samochodów przekazanych Aleksandrowi Łukaszence. Według autorów śledztwa Juryj Czyż podarował mu Rolls-Royce’a Phantom Coupe z 2008 roku o wartości pół miliona dolarów oraz Panther Kallistę z 1988 roku[2].

W październiku 2022 roku Białoruskie Centrum Śledcze stwierdziło, że Jurij Czyż i jego litewski partner biznesowy Vitold Tomaševskij w latach 2011–2012 odsprzedawali rosyjską ropę pod przykrywką rozpuszczalników[3].

Czyż najwyraźniej popadł w niełaskę władz białoruskich[3]. W 2016 roku i w latach 2021–2022 był aresztowany pod zarzutem uchylania się od płacenia podatków[4]; w lutym 2023 roku Chizh został skazany na trzy i pół roku więzienia, ale został zwolniony z odbywania kary dzięki amnestii i pobytowi w areszcie[5].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Juryj Czyż był żonaty, wychowuje dwóch synów i córkę[1]. Wiosną 2023 roku potwierdził w wywiadzie, że rozwiódł się z żoną i jest w konflikcie z rodziną[6].

Posiada willę położoną w elitarnej mińskiej dzielnicy Drozdy, zamieszkanej przez przedstawicieli władzy i ludzi blisko związanych z Alaksandrem Łukaszenką[7]. Interesuje się sportem: tenisem, hokejem, piłką nożną i sztukami walki[1].

Odznaczenia i nagrody

[edytuj | edytuj kod]
  • Order Ojczyzny III stopnia – za wieloletnią produktywną pracę, wzorowe wykonywanie obowiązków służbowych i wysoki profesjonalizm (20 czerwca 2013)[8];
  • Tytuł „Mecenas Roku” (1996);
  • „Najlepszy Przedsiębiorca Roku” (1997, 1998);
  • „Przedsiębiorca Roku” w kategorii „Produkcja” (1998)[1].

Sankcje UE

[edytuj | edytuj kod]

23 marca 2012 wraz ze swoimi firmami został wpisany na «Czarną listę» UE[9]. Zgodnie z decyzją UE Czyż udzielił finansowego wsparcia reżimowi Łukaszenki(inne języki) poprzez swój holding sp. z o.o. „Trajpł”, który działa w wielu sektorach białoruskiej gospodarki; w tym samym czasie stanowisko prezesa zarządu klubu piłkarskiego „Dynama Mińsk” oraz prezesa Białoruskiej Federacji Zapaśniczej zostało potwierdzona jego powiązania z reżimem[10].

  1. Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Юры Аляксандравіч Чыж (czyt. Jury Alaksandrawicz Czyż).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Чиж Юрий Александрович [online], who.bdg.by [dostęp 2016-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-18] (ros.).
  2. The $6 million car fleet. Top 10 Lukashenka’s bribe givers
  3. a b Belarusian Opposition Demands Action after OCCRP Uncovers Multi-billion Scheme
  4. Юрий Чиж вышел на свободу спустя полтора года после задержания
  5. Юрию Чижу дали 3 года и 6 месяцев лишения свободы
  6. Как сегодня живет Юрий Чиж?
  7. Jahor Marcinowicz, Ад Абельскай да Ярмошынай: уладальнікі катэджаў у Драздах, поўны спіс [online], Nasza Niwa, 31 grudnia 2015 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-19] (biał.).
  8. Ордэнаў, медалёў і ганаровых званняў удастоены 77 прадстаўнікоў розных сфер дзейнасці ў Беларусі [online], BiełTA, 21 czerwca 2013 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (biał.).
  9. ЕС обнародовал черный список из 12 человек и 29 компаний [online], TUT.BY, 25 marca 2012 [dostęp 2021-08-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-25] (ros.).
  10. DECYZJA RADY 2012/642/WPZiB z dnia 15 października 2012 r. dotycząca środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi [online], EUR-Lex [dostęp 2021-08-23] (pol.).