Kagu
| Rhynochetos jubatus[1] | |
| J. Verreaux & Des Murs, 1860 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Rhynochetos |
| Gatunek |
kagu |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Kagu[3] (Rhynochetos jubatus) – gatunek ptaka zamieszkującego Nową Kaledonię, będącego jedynym przedstawicielem rodziny kagu (Rhynochetidae) z rzędu słonecznicowych (Eurypygiformes)[3][4]. Uważany jest za bardzo stary gatunek, najbliżej spokrewniony z występującą w międzyzwrotnikowej strefie Ameryk słonecznicą, z którą został sklasyfikowany w odrębny rząd. Jest zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ubarwienie kagu jest koloru bladoszarego. Posiada ozdobny, luźno spływający z tyłu głowy czub. Nogi i dziób dość długie i silne, koloru czerwonego. Osiąga rozmiar 55 centymetrów i może ważyć nawet kilogram.
Występowanie i środowisko[edytuj | edytuj kod]
Kagu występuje wyłącznie na wyspie Nowej Kaledonii. Jest ptakiem leśnym, prowadzi naziemny i nocny tryb życia. Jego liczebność znacząco spadła z powodu wyniszczenia dużej części lasów na wyspie, które zostały wycięte pod uprawy rolne oraz odkrywkowe kopalnie niklu. Obecnie ptaki te żyją w kilku niedostępnych górskich kotlinach.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Kagu odżywia się wyłącznie pokarmem zwierzęcym. Poluje na jaszczurki, owady, pająki, ślimaki, a także stonogi, również te, które ze względu na swoją toksyczną wydzielinę nie nadają się na pożywienie dla innych zwierząt. Pożywienia szuka, grzebiąc dziobem w ściółce leśnej i glebie. Wydala także wypluwki zawierające niestrawione muszle czy kości.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Kagu są ptakami monogamicznymi i tworzą stałe pary na całe życie. Mimo tego za każdym razem w porze godowej samiec i samica odbywają złożone zaloty: trzymając się dziobem za ogon lub skrzydło para wiruje wokół siebie. Podobnie jak żurawie wykonują również w duecie skomplikowane i głośne trele godowe. Para zajmuje obszar o średniej powierzchni 20 hektarów, którego zazdrośnie bronią przed innymi ptakami. Budują naziemne gniazda, jest to w zasadzie prowizoryczny dołek w ziemi wyściełany opadłymi liśćmi, w których samica między czerwcem a grudniem składa jedno jajo o rozmiarach 4,5 × 6,2 cm. Jajo jest wysiadywane przez samicę i samca przez 35 dni. Po wykluciu się pisklę ma szarobrązowy puch, który umożliwia mu kamuflowanie się wśród opadłych liści. Pisklak pozostaje w gnieździe przez 3 dni, a później zaczyna wędrować za rodzicami po lesie. W tym czasie nie umie samo zdobywać pożywienia i jest dokarmiane przez rodziców. Pozostaje pod ich opieką przez 14 tygodni. Później młode osobniki stają się niezależne, ale często pozostają na terytorium rodziców i pomagają im w dokarmianiu piskląt z późniejszych lęgów. Niektóre kagu pozostają na terytorium rodziców nawet do sześciu lat, nim znajdą partnera i założą własne gniazdo. Jaja oraz młode stały się łatwym łupem dla sprowadzonych na wyspę psów, kotów, świń oraz szczurów.
Długość życia[edytuj | edytuj kod]
Przeciętna długość życia kagu wynosi 15 lat. Maksymalnie może dożyć nawet 30 lat.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kagu za gatunek zagrożony (EN – Endangered) nieprzerwanie od 1994 roku. Liczebność populacji szacuje się na 250–999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji jest spadkowy głównie ze względu na drapieżnictwo bezpańskich psów. W ostatnich latach podejmuje się intensywne działania na rzecz ochrony kagu, m.in. od 1978 roku prowadzi się rozmnażanie w niewoli, a potem reintrodukuje ptaki na tereny chronione[2]. Gatunek ten jest wymieniony w załączniku I konwencji CITES[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rhynochetos jubatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Rhynochetos jubatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rhynochetidae Carus, 1868 - kagu - Kagu (wersja: 2015-08-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-24]. (ang.).
- ↑ Rhynochetos jubatus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-07-24]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Harold G. Cogger, David Kirshner, Ewa Świątkowska, Paweł Świątkowski, George Archibald: Zwierzęta : ssaki, ptaki, gady, płazy : encyklopedia. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 320. ISBN 83-85152-34-2.
- Mały słownik zoologiczny. Ptaki T. I. Pod red. Przemysława Busse. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 235. ISBN 83-214-0043-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).