Kalendarium historii Wrocławia

Ten artykuł jest częścią cyklu artykułów o Wrocławiu

Geografia Historia Edukacja Kultura Ludność Podział administracyjny Transport Transport kolejowy Architektura Opieka zdrowotna Religia Sport

Portal Wrocław

• 985 – książę Mieszko I wybudował na Ostrowie Tumskim pierwszy gród.
• 1000 – Pierwsza pisemna wzmianka o Wrocławiu mówiąca o ustanowieniu diecezji wrocławskiej podczas zjazdu w Gnieźnie.
• 1034–1038 – Reakcja pogańska, zburzenie katedry katolickiej i wybudowanie świątyni dawnej religii.
• 1109 – Bitwa na Psim Polu.
• 1214 – W dokumencie wystawionym przez księcia Henryka Brodatego wymienione zostało imię sołtysa wrocławskiego Godinusa; we Wrocławiu była więc już wtedy gmina kupiecka, co oznacza posiadanie praw miejskich^{[potrzebny przypis]}.
• 1241 – Spalenie miasta ze względów strategicznych (przed najazdem mongolskim).
• 1242 – Lokacja miasta (ponowna) na prawie magdeburskim^{[potrzebny przypis]}.
• 1261 – Potwierdzenie prawa magdeburskiego i powołanie rady miejskiej (tzw. trzecia lokacja).
• 1274 – Książę Henryk Probus nadał miastu Prawo składu; był to pierwszy taki przywilej na ziemiach polskich^{[potrzebny przypis]}.
• 1292 – Na reprezentacyjnej pieczęci Wrocławia pojawił się wizerunek św. Jana Chrzciciela.
• 1327 – Przyłączenie Nowego Miasta, lokowanego przez Henryka III Białego w 1261.
• 1327 – Książę wrocławski Henryk VI Dobry zawarł układ o przeżycie z królem Czech Janem Luksemburczykiem, na mocy którego po śmierci Henryka VI, Wrocław miał być włączony do Królestwa Czech i należeć do Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Zakazane zostało używanie języka polskiego w procesach sądowych o długi i procesach spadkowych.
• 1335 – Śmierć Henryka VI. Księstwo wrocławskie i Wrocław weszły w skład Królestwa Czech, które należało do Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
• 1337 – Wrocław został wyłączony od sądów prawa polskiego^{[potrzebny przypis]}.
• 1342 – Pożar niszczy część miasta.
• 1344 – Ponownie część miasta zostaje zniszczona przez pożar.
• 1348 – 7 kwietnia król niemiecki i czeski Karol IV Luksemburski inkorporował do nowo utworzonej Korony Królestwa Czeskiego księstwa śląskie wraz z Wrocławiem oraz Ziemię Budziszyńską i Zgorzelecką (późniejsze Górne Łużyce).
• 1362 – Najstarsze świadectwo istnienia zegara miejskiego; mistrz kowalski Petzold zobowiązał się doglądać i naprawiać zegar na wieży ratusza.
• 1387 – Miasto wstępuje do Hanzy
• 1387 – Uruchomienie wodociągów miejskich^{[potrzebny przypis]}.
• 1418 – Defenestracja wrocławska.
• 1443, 5 czerwca - Trzęsienie ziemi, które miało siłę co najmniej 6 stopni w skali Richtera niszczy lub poważnie uszkadza wiele zabudowań miasta.
• 1453 – Trybunał pod przewodnictwem Jana Kapistrana skazał na poćwiartowanie 14 i na spalenie na stosie 27 wrocławskich Żydów.
• 1474 – miasto występuje ze związku Hanzy.
• 1474 – podczas wojny z królem Węgier Maciejem Korwinem, Wrocław próbuje bezskutecznie zająć król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk i król Czech Władysław II Jagiellończyk. W listopadzie trzej królowie dochodzą do porozumienia na spotkaniu między Karnczą Górą a Muchoborem Wielkim pod Wrocławiem.
• 1475 – W drukarni Kaspra Elyana powstał pierwszy druk w języku polskim – były to teksty do modlitw Zdrowaś Mario, Ojcze nasz i Wierzę zamieszczone w Statutach Synodalnych.
• 1490–1513 – Wojna celna Wrocławia z Polską.
• 1505 – Próba utworzenia uniwersytetu
• 1523 – Pierwsze w historii Wrocławia kazanie protestanckie (Jana Hessa) w kościele świętej Marii Magdaleny.
• 1526 – Początek panowania Habsburgów we Wrocławiu po śmierci króla Czech i Węgier Ludwika Jagiellończyka.
• 1530 – Cesarz Karol V Habsburg potwierdza posiadane przez miasto przywileje i nadaje przywilej herbowy. Wybicie najstarszej na obecnych ziemiach polskich monety 10-dukatowej. Ta donatywa jest zarazem najstarszą znaną wielokrotnością dukata z terenu Śląska.
• 1580 – Uruchomienie nowego zegara na wieży ratuszowej.
• 1585 – Epidemia dżumy zabija około 6 tys. osób spośród 20 tys. mieszkańców miasta.
• 1594 – Zakończenie budowy nowych fortyfikacji miejskich; ich budowa trwała 68 lat.
• połowa XVII w. – Wydane zostaje pierwsze na świecie czasopismo lekarskie Miscellanea Curiosa Medico-Physica.
• 1625 – 24 lipca mianowano pierwszego Naczelnego Pocztmistrza Wrocławia.
• 1666 - Otworzono Miejską Szkołę Polską.
• 1693 – Edmond Halley w oparciu o zestawienia narodzin i zgonów sporządzone przez wrocławskiego pastora Caspara Neumanna, opracował wzorzec obliczania składek emerytalnych dla powstających funduszy ubezpieczeniowych. W analizie jako miasto wzorcowe posłużył mu Wrocław.

Panorama Wrocławia w XVIII wieku

• 1702 – Utworzenie Uniwersytetu Wrocławskiego. Uniwersytet Wrocławski powstałby wcześniej, ale przeszkodził w tym Uniwersytet Krakowski, wysyłając swego czasu list do papieża oprotestowujący dokument fundacyjny wydany przez Władysława Jagiellończyka w Budzie w roku 1505, przez co uniwersytet we Wrocławiu powstał dopiero 2 wieki później.
• 1703 – Pierwsze olejowe latarnie na Rynku.
• 1714 – Wrocław uzyskał połączenie pocztowe z Lipskiem, będącym wówczas pod panowaniem króla Polski Augusta II Mocnego
• 1742 – 11 lipca zawarto pokój wrocławski na mocy którego Śląsk wraz z Wrocławiem przeszedł spod panowania Monarchii Habsburgów pod panowanie Królestwa Prus
• 1742 – Wrocław został, pod panowaniem pruskim, podniesiony do rangi królewskiego miasta rezydencjalnego.
• 1757, listopad – Bitwa pod Wrocławiem, a następnie oblężenie Wrocławia podczas III wojny śląskiej
• 1758 – Epidemia ospy zabija około 3 tys. osób spośród 40 tys mieszkańców miasta.
• 1766 – we Wrocławiu przebywał Giacomo Casanova.
• 1791 – Pożar, który wybuchł w nocy z 25 na 26 maja zniszczył most katedralny i uszkodził zabudowania na Ostrowie Tumskim i wyspie Piasek.
• 1806–1807 – oblężenie i zdobycie Wrocławia przez wojska napoleońskie; rozkaz wyburzenia murów obronnych miasta.
• 1809 – Pierwsze wybory do samorządu miejskiego.
• 1813 – Podczas wojen napoleońskich król Prus Fryderyk Wilhelm III ustanowił we Wrocławiu nowe odznaczenie wojskowe Krzyż Żelazny oraz wydał odezwę An Mein Volk (niem. Do mojego ludu), wzywającą do walki z Napoleonem.
• 1816 – Jedno z najzimniejszych lat w dziejach miasta, któremu towarzyszyło wiele anomalii pogodowych, przyczyną był wybuch wulkanu Tambora o sile 7 w skali VEI; był to tzw. rok bez lata.
• 1821 – Papież Pius VII podporządkował biskupstwo wrocławskie bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.
• 1840 – Powstała pierwsza linia omnibusowa w mieście.
• 1842 – Pierwsza linia kolejowa na dzisiejszych ziemiach polskich, między Wrocławiem a Oławą (patrz → Kolej Górnośląska).
• 1849 – Epidemia cholery zabija około 3 tysiące osób.
• 1854 – Powódź.
• 1866 – Epidemia cholery.
• 1877 – Ruszyły tramwaje konne we Wrocławiu; zlikwidowano je w roku 1910.
• 1877 – powstała wrocławska sekcja Deutscher und Oesterreichischer Alpenverein (DuOEAV)(obecnie są to DAV i OEAV)
• 1890 – Rozpoczęto budowę fortów Twierdzy Wrocław
• 1891 – Elektryczne latarnie w Rynku.
• 1893 – Pierwsze tramwaje elektryczne (patrz → Tramwaje we Wrocławiu).
• 1903 – Powódź - fala kulminacyjna przepływa przez Wrocław 15 lipca.
• 1912 – Uruchomiono linię trolejbusową łączącą Wrocław z Brochowem
• 1913 – Otwarcie Wystawy Stulecia z Halą Stulecia.
• 1920 – Pucz Kappa-Lüttwitza
• 1920 – Otwarto konsulat Rzeczypospolitej Polskiej.
• 1929 – Biskupstwo wrocławskie zostało podniesione do rangi arcybiskupstwa.
• 1933 – Uruchomienie KZ Dürrgoy
• 1938 – Noc kryształowa
• 1939 – Od 1 września z lotniska na Gądowie startowały bombowce Luftwaffe atakując cele w Polsce.
• 1943 – 23 kwietnia pododdział „Zagra-lin” Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonał zamachu bombowego na pociąg z żołnierzami Wehrmachtu stojący na Dworcu Głównym we Wrocławiu. Czterech niemieckich żołnierzy poniosło śmierć, a kilkunastu zostało rannych.
• 1944 – 25 sierpnia miasto zostało zamkniętą twierdzą (Festung Breslau), w której znalazło się ponad milion osób.
• 1945 – 19 stycznia gauleiter Karl Hanke zarządził przymusową ewakuację większości ludności cywilnej.
• 1945 – 16 lutego zamknął się wokół miasta pierścień wojsk sowieckich.
• 1945 – 6 maja – Wrocław skapitulował parę dni po Berlinie.
• 1945 – 2 sierpnia na Konferencji poczdamskiej zapadła decyzja o przynależności Wrocławia do Polski.
• 1945 – 15 listopada wykładem Ludwika Hirszfelda zainaugurowano pierwszy rok akademicki po wojnie.
• 1946 – W lipcu sprowadzono ze Lwowa część zbiorów Ossolineum i płótno Panoramy Racławickiej.
• 1948 – Wystawa Ziem Odzyskanych.
• 1948 – Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju. Zjechało się na niego czterysta światowych sław literatury, nauki i sztuki z 46 krajów, m. in. Irène Joliot-Curie, Pablo Picasso, który stworzył wtedy słynnego gołąbka pokoju, czy Michaił Szołochow. Nie mogąc przybyć, Albert Einstein nadesłał obszerne powitanie.
• 1951 – Konsekracja odbudowanej z ruin katedry św. Jana Chrzciciela.
• 1951 - powstał Wrocławski Klub Wysokogórski
• 1956 – Odsłonięcie na Rynku przywiezionego ze Lwowa pomnika Aleksandra Fredry.
• 1963 – Epidemia czarnej ospy.
• 1963 – Wrocław był gospodarzem Mistrzostw Europy w koszykówce mężczyzn.
• 1965 – Biskup wrocławski Bolesław Kominek był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku (słynne Przebaczamy i prosimy o przebaczenie).
• 1977 – WKS Śląsk Wrocław został Mistrzem Polski w piłce nożnej, piłce ręcznej i koszykówce.
• 1982 – powstały antykomunistyczne organizacje – Solidarność Walcząca i Pomarańczowa Alternatywa (od której swój rodowód wzięły obecne wrocławskie krasnale).
• 1982, 31 sierpnia – Jarosław Hyk, student Akademii Rolniczej we Wrocławiu, przejechany został na Placu Czerwonym (obecnie Plac Solidarności) przez ciężarówkę ZOMO podczas demonstracji w dniu 31 sierpnia w czasie stanu wojennego. Ciężarówka zaczepiła chłopaka podwoziem i wlokła po bruku przez blisko sto metrów. Doznał wstrząśnienia mózgu, odbicia nerek, ogólnych potłuczeń, zranień i poparzeń. Mimo to przeżył, a zdjęcia i film z tego wydarzenia obiegły cały świat.

Papież Jan Paweł II na Partynicach we Wrocławiu w roku 1983

• 1983, 21 czerwca – msza na Wrocławskim Torze Wyścigów Konnych na Partynicach odprawiona przez papieża Jana Pawła II podczas jego II pielgrzymki do Polski.
• 1990 – 6 lutego we Wrocławiu zaczęła nadawać PTV Echo – pierwsza niepaństwowa telewizja w Polsce oraz w krajach postkomunistycznych.
• 1997 – Krótko przed powodzią w 1997 Wrocław był organizatorem 46 Światowego Kongresu Eucharystycznego, na który przyjechał papież Jan Paweł II.
• 1997 – Powódź tysiąclecia na Dolnym Śląsku. Fala kulminacyjna przepływa przez Wrocław 12 lipca i zalewa znaczy obszar miasta.
• 1999 – Wrocław był gospodarzem Mistrzostw Europy w Koszykówce Kobiet
• 2004 – Wrocław, jako jedyne miasto nie będące stolicą, zostało wybrane i opisane we francuskiej gazecie Le Figaro jako miasto, które przybliża czytelnikom dziesięć nowych krajów wstępujących do Unii Europejskiej, przez pryzmat jednego miasta.
• 2009 – Wrocław był jednym z siedmiu polskich miast, w których rozegrano Mistrzostwa Europy w Koszykówce Mężczyzn 2009.
• 2009 – Wrocław był jednym z czterech polskich miast, w których rozegrano Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009.
• 2011, 21 czerwca – Wrocław został wybrany na Europejską Stolicę Kultury roku 2016.
• 2012 – Wrocław był jednym z czterech polskich miast, w których rozgrywano mecze UEFA EURO 2012.
• 2013 – Wrocław był gospodarzem Mistrzostw Świata w Podnoszeniu Ciężarów.
• 2014 – Wrocław był jednym z sześciu polskich miast, w których rozgrywane były Mistrzostwa Świata w siatkówce mężczyzn.
• 2016 - Wrocław był Europejską Stolicą Kultury, Światową Stolicą Książki, gospodarzem Europejskiej Nagrody Filmowej, Olimpiady Teatralnej i Olimpiady brydżowej oraz jednym z pięciu polskich miast, w których rozgrywane były Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2016.
• 2017 - Wrocław był gospodarzem World Games 2017, tzw. Igrzysk Sportów Nieolimpijskich.

Zobacz też

• Historia Wrocławia po 1945
• Kalendarium historii Wrocławia 1945-1988
• Kalendarium historii Wrocławia od 1989

Bibliografia

• Norman Davies, Roger Moorhouse: Mikrokosmos: Portret miasta środkowoeuropejskiego, Ossolineum, Kraków 2002, ​ISBN 83-240-0172-7​
• Elżbieta Gonet, Marek Karpf [red.]: Wrocław: W drodze do przyszłości, Norpol, Szczecin 2000