Kalniszka
| Phimodera | |||
| Germar, 1839 | |||
 Kalniszka guzkonóg | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
kalniszka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Podops galgulinus Herrich-Schaeffer, 1837 (= Tetyra humeralis Dalman, 1823) | |||
| Synonimy | |||
| |||
Kalniszka[1] (Phimodera) – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny żółwinkowatych. Obejmuje 29 opisanych gatunków.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiaki te mają ciało w zarysie krótkie i stosunkowo szerokie. W ubarwieniu występuje zwykle szarobrązowe, brązowoczarne lub czarne tło oraz jasne i ciemne, nieregularnie rozmieszczone plamki i pręgi. Oskórek pokryty jest gęstym punktowaniem oraz słabo zaznaczonym, krótkim, szarym owłosieniem. Głowa ma obrys czworokątny z silnie wystającymi ku bokom, umieszczonymi na szypułkach oczami złożonymi. Nadustek jest wyraźnie ku górze wyniesiony. Tułów ma szeroką, zakrywającą niemal cały odwłok tarczkę. Listewki brzeżne odwłoka mają w tylno-bocznych narożach segmentów widoczne z góry, odstające guzki[2][3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owady te wiodą skryty tryb życia. Bytują pod kamieniami, fragmentami roślin oraz zagrzebane w piaszczystym podłożu. Są fitofagami ssącymi. Żerują na korzeniach roślin oraz spadłych na glebę nasionach[2][3].
Rodzaj ma zasięg holarktyczny. Najliczniej reprezentowany jest w krainie palearktycznej, gdzie występują 24 jego gatunki. Spośród nich w Polsce stwierdzono trzy (zobacz: żółwinkowate Polski)[2][3].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 1839 roku przez Ernsta Friedricha Germara[4]. W 1904 roku Henri Schouteden wyznaczył jego gatunkiem typowym Podops galgulinus[5], będącego młodszym synonimem Tetyra humeralis, opisanej w 1823 roku przez Johana Wilhelma Dalmana[6].
Do rodzaju tego należy 29 opisanych gatunków[7]:
- Phimodera amblygonia Fieber, 1863
- Phimodera bergi Jakovlev, 1905
- Phimodera binotata (Say, 1824)
- Phimodera carinata Reuter, 1879
- Phimodera curvipilis Kerzhner, 1976
- Phimodera dlabolai Hoberlandt, 1974
- Phimodera emeljanovi Kerzhner, 1976
- Phimodera flori Fieber, 1863
- Phimodera fumosa Fieber, 1863
- Phimodera hispanica Fuente, 1971
- Phimodera humeralis (Dahlmann, 1823) – kalniszka guzkonóg
- Phimodera jaxartensis Kerzhner, 1976
- Phimodera kaszabi Hoberlandt, 1968
- Phimodera kiborti Jakovlev, 1889
- Phimodera laevilinea Stål, 1873
- Phimodera lapponica (Zetterstedt, 1828)
- Phimodera mongolica Reuter, 1891
- Phimodera montana Kerzhner, 1976
- Phimodera nigra Reuter, 1879
- Phimodera oculata Jakovlev, 1880
- Phimodera reuteri Kiritshenko, 1910
- Phimodera rupshuensis Hutchinson, 1934
- Phimodera semideserta Kerzhner, 1976
- Phimodera sibirica Kerzhner, 1976
- Phimodera smolini Kerzhner, 1976
- Phimodera testudo Jakovlev, 1894
- Phimodera torpida Walker, 1867
- Phimodera torrida Reuter, 1906
- Phimodera tuberculata Jakovlev, 1874
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Phimodera humeralis – Kalniszka guzkonóg. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-06-07].
- ↑ a b c Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.
- ↑ a b c Jerzy Adrian Lis, Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 13: Puklicowate – Acanthosomatidae, żółwinkowate – Scutelleridae. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1998.
- ↑ E.F. Germar. Beiträge zu einer Monographie der Schildwanzen. „Zeitschrift für die Entomologie”. 1, s. 1-146, 1839.
- ↑ H. Schouteden, Heteroptera. Fam. Pentatomidae. Subfam. Scutellerinae, [w:] P. Wytsman (red.), Genera Insectorum, t. 24, Bruxelles: Wytsman, 1904, 1-98 (84).
- ↑ J.W. Dalman: Analecta Entomologica. Holmiae: Lindh, 1823, s. 1-104.
- ↑ genus Phimodera Germar, 1839. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2022-06-07].