Kamienice przy ulicy Kazimierza Wielkiego 47-51 we Wrocławiu
 nr rej. A/4024/358/Wm z 4.08.1977[1]
| |
 Kamienice przy ulicy Kazimierza Wielkiego 47-51 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Kazimierza Wielkiego 47-51 |
| Styl architektoniczny |
klasycyzm |
| Kondygnacje |
cztery |
Kamienice przy ulicy Kazimierza Wielkiego 47-51 – zabytkowe kamienice mieszczańskie znajdujące się przy ulicy Kazimierza Wielkiego we Wrocławiu.
Historia posesji i kamienic[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Posesja, na której ulokowana jest kamienica, znajduje się w południowo-zachodniej części miasta. Ten teren został włączony do miasta w 1342 roku, po wielkim pożarze miasta. Na nowym terenie wzniesiono ciąg murów z basztami i barbakanem. Wytyczono również ulicę Carlstrasse na cześć cesarza Karola IV[2]. W XV wieku teren ten należał do tzw. Kwartału Słodowników, rozciągającego się łukiem między obecną ulicą Wierzbową a zachodnim wylotem obecnej ulicy Grodzkiej, między wewnętrznym a zewnętrznym obwodem murów miejskich, przy Czarnej Oławie, stanowiącej fosę wewnętrzną. Nazwa związana jest z profesją słodowników, której przedstawiciele zamieszkiwali ten obszar[3]. Parcele zostały zagospodarowane po wyznaczeniu linii fortyfikacyjnych w latach 1329–1348 i zostały wytyczone przy ówczesnej wschodniej stronie ulicy Vnder den melczern.
Od XVI wieku odcinek między ulicami św. Doroty (Dorothengasse) i Krupniczą (Graupegasse) zwany był Hummerei. Kwartał Słodowników w drugiej ćwierci XV w. został podzielony, a obszar między ulicami św. Mikołaja i Świdnicką zaliczony został do tzw. Kwartału Kupców[3]. W pierwszej połowie XIX wieku ta część miasta zmieniła swój charakter na rzemieślniczo-handlowy co było związane z napływem do dzielnicy ludności pochodzenia żydowskiego[2]. Kamienice zostały wzniesione po pożarze miasta w 1708 roku. Kamienice na posesjach 47-51 były pierwotnie domami zajezdnymi szlachty. Ich wygląd zmieniał się głównie w XIX wieku; dobudowywano tylne oficyny poszerzając działki w kierunku południowym[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kamienica nr 47[edytuj | edytuj kod]
W 1862 roku przebudowano fasadę kamienicy nr 47 wyburzając m.in. barokowy szczyt. Do czasów współczesnych zachowało się jedynie kilka elementów z okresu barokowego wystroju; zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami w części parterowej[4]. Kamienica czterokondygnacyjna, pięcioosiowa, pokryta płaskim dachem. W części parterowej znajdują się pomieszczenia sklepowe. W skrajnej osi wschodniej znajduje się brama prowadząca do sieni a następnie do wewnętrznej klatki schodowej. Wszystkie okna otoczone są wąskimi opaskami. Nad oknami drugiej kondygnacji znajdują się trójkątne naczółki okienne wsparte na konsolkach. Pomiędzy konsolkami znajdują się płyciny ozdobione dekoracją kwiatową. Nad oknami trzeciej kondygnacji znajdują się gzymsy odcinkowe również wspierane konsolkami a między nimi umieszczono podobne płyciny co na pierwszym piętrze.
Kamienica nr 49[edytuj | edytuj kod]
W połowie XIX wieku w kamienicy nr 49 usunięto sklepienia parteru a w 1889 roku usunięto szczyt i podwyższono budynek o jedną kondygnację. Po 1945 roku w tej samej kamienicy przebudowano kompletnie układ wewnętrzny [5]. Kamienica czterokondygnacyjna, pięcioosiowa, pokryta dachem mansardowym z użytecznym poddaszem. Część parterowa boniowana. Wszystkie okna otoczone są wąskimi opaskami. Okna na wszystkich kondygnacjach otoczone wąskimi opaskami. Nad oknami pierwszego piętra znajdują się trójkątne naczółki wsparte na konsolkach, nad oknami drugiego piętra znajdują się naczółki łukowe również wsparty na konsolach. Opaski okien przenikają przez oddzielający gzyms międzykondygnacyjny i zakończone są ozdobnym elementem w formie konsoli. Elewacja zwieńczona jest gzymsem koronującym, na którym umieszczony został fronton z tympanonem wypełnionym rzeźbionymi kwiatowymi ozdobami.
Kamienica nr 51[edytuj | edytuj kod]
Kamienica czterokondygnacyjna, czteooosiowa, pokryta płaskim dachem. Część parterowa boniowana z otworem wejściowym w kształcie łuku. Wszystkie okna otoczone są wąskimi opaskami. Nad oknami drugiej kondygnacji znajdują się trójkątne naczółki okienne wsparte na konsolkach. Nad oknami trzeciej kondygnacji znajdują się gzymsy odcinkowe również wspierane konsolkami. Nad oknami trzeciej kondygnacji znajduje się klasyczny gzyms koronujący. W pasie pomiędzy dwoma architrawami umieszczono płyciny na przemian z małymi otworami okiennymi, wypełnionymi kwiatowymi ozdobami. Nad pasem znajduje się wydatne zwieńczenie podtrzymywane modylionami.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Wrocław ul. Kazimierza Wielkiego 41. zabytek.pl, 2014-11. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).
- ↑ a b Rafał Eysymontt, Radosław Gliński: Kamienice przy ulicy Kazimierza Wielkiego 31-33 we Wrocławiu – okruchy wrocławskiej architektury mieszczańskiej okresu późnego gotyku, renesansu, baroku i historyzmu. quart.uni.wroc.pl, 2014-11. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).
- ↑ a b Harasimowicz 1998 ↓, s. 53.
- ↑ Harasimowicz 1998 ↓, s. 55.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).