Katalaktyka
Katalaktyka (catallactics) – nauka o wymianie, część ekonomii politycznej, wyjaśniająca, na drodze prakseologicznej analizy, w jaki sposób działania uczestników rynku powodują ustalenie się proporcji wymiany oraz cen poszczególnych dóbr i usług.
Katalaktyka i katalaksja[edytuj | edytuj kod]
Termin katalaktyka spopularyzował austriacki ekonomista Ludwig von Mises, jednak jak on sam twierdzi[1] pierwszy raz użył go Richard Whately w swojej książce Introductory Lectures on Political Economy opublikowanej w 1831 roku. Mises prócz rzeczownika „katalaktyka”, używał również przymiotnika „katalaktyczny” („catallactic”).
Podobne słowo, lecz w nieco innym znaczeniu stosował Friedrich Hayek. Używał terminu katalaksja (catallaxy) w celu określenia ekonomii rynkowej. Był on niezadowolony ze słowa „ekonomia” ze względu na jego greckie pochodzenie, tłumaczone na „zarządzanie gospodarstwem domowym”, które sugeruje, że ekonomiści w jakiś sposób kontrolują rynek. Hayek zapożyczył słowo „katalaksja” z greckiego czasownika „katallassein” (lub „katallattein”) znaczącego nie tylko „wymieniać”, ale również „przyjmować do społeczności”, „zmieniać wroga w przyjaciela”[2].
Katalaktyka może być zatem rozumiana jako nauka o katalaksji, czyli spontanicznej wymianie do jakiej dochodzi pomiędzy uczestnikami rynku.
Ze względu na dużą popularność Hayeka (Nagroda Nobla w 1974) określenie „katalaksja” stało się bardziej popularna od pierwotnej misesowskiej „katalaktyki”. W Polsce w roku 2010 pojawiła się pierwsza książka poświęcona katalaktyce, której autorem jest Jarosław Poteraj, zatytułowana „Katalaktyka instytucji finansowych rynku emerytalnego w Polsce w perspektywie efektywności inwestowania”.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ L. von Mises, Wprowadzenie do Ludzkiego działania.
- ↑ F.A. von Hayek, Law legislation and Liberty, Vol 2, 1976, pp. 108-109.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Poteraj J. „Katalaktyka instytucji finansowych rynku emerytalnego w Polsce w perspektywie efektywności inwestowania” CeDeWu.PL Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2010, ISBN 978-83-7556-252-1, recenzenci: Prof. zw. dr hab. Wiesław Dębski, Prof. zw. dr hab. Tomasz Michalski, s. 324.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Introductory Lectures on Political Economy – książka Richarda Whatelya z „Library of Economics and Liberty”. econlib.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-02)]. (ang.).