Przejdź do zawartości

Katedra Świętego Franciszka Ksawerego w Bańskiej Bystrzycy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
katedra Świętego Franciszka Ksawerego
katedra
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Miejscowość

Bańska Bystrzyca

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Franciszka Ksawerego

Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego
Mapa konturowa kraju bańskobystrzyckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „katedra Świętego Franciszka Ksawerego”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „katedra Świętego Franciszka Ksawerego”
Ziemia48°44′08″N 19°08′47″E/48,735556 19,146389
Strona internetowa

Katedra Świętego Franciszka Ksawerego[1] (słow. Katedrála svätého Františka Xaverského, używana również nazwa Kapitulský kostol - Kościół kolegiacki) – kościół katolicki, mieszczący się przy Placu Narodowego Powstania Słowackiego w Bańskiej Bystrzycy, na Słowacji.

Został wybudowany przez jezuitów w dobie triumfu kontrreformacji na przełomie XVII i XVIII w.

Pierwotnie w miejscu obecnego kościoła stały dwa gotyckie domy, które w XV w. zostały przebudowane i połączone. Powstały w ten sposób dom (tzw. z niemiecka "Oberhaus" - Górny dom, w odróżnieniu od dwóch innych wielkich domów po tej stronie Rynku zwanych "Mittelhaus" i "Unterhaus", czyli Średni Dom i Dolny Dom) należał do jednego z najznamienitszych i najbogatszych obywateli miasta, przedsiębiorcy górniczego Michaela Königsbergera. Ten pod koniec XV w. urządził w nim kaplicę pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Na początku XVI w. reprezentacyjny budynek przeszedł na własność fuggerowsko-thurzonowskiej spółki górniczej Ungarischer Handel.

Pod koniec XVII w. obiekt znalazł się w rękach zakonu jezuitów. Skasowano wówczas ok. 2/3 budynku, a w 1695 r. na tym miejscu rozpoczęto budowę – według projektu ojca Johanna Häffelsa – nowego kościoła, wzorowanego w wielu szczegółach na rzymskim kościele jezuitów Il Gesú. Obok zaplanowano kolegium jezuickie. Podczas powstania Franciszka Rakoczego jezuici zostali z miasta wygnani, a budowa w latach 1701-1709 była wstrzymana. Kościół ukończono dopiero w 1715 r.

Z ustanowieniem w 1776 r. biskupstwa w Bańskiej Bystrzycy kościół stał się bazyliką katedralną. Surowa fasada zwieńczona parą kwadratowych wież bez hełmów powstała podczas rozbudowy świątyni w 1844 r. Dzisiejszy stan przyjęła po kolejnej przebudowie w 1880 r. Wystrój wnętrza pochodzi z I połowy XIX w.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Baláž Ján: Niektoré okrúhle výročia zo stavebnej histórie mesta, w: „Bystrický Permon” R. IV, číslo 1, marzec 2006, s. 4;
  • Banská Bystrica. Historické architektonické skvosty mesta, wyd. Mesto Banská Bystrica v spolupráci so Stredoslovenským múzeom Banská Bystrica, b.r. (ok. 2010);
  • Srdce Banskej Bystrice. Prehliadková trasa centrom mesta, b. m., b. r. (ok. 2010).