Ketesz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ketesz, Kadesz
pani niebios
Ilustracja
Stela z boginią Ketesz stojącą na lwie pomiędzy bogami MinemReszefem
Występowanie

Mitologia egipska

Atrybuty

wąż, kwiaty lotosu, papirus

Teren kultu

Starożytny Egipt

Ketesz (Kadesz) była boginią, która została włączona do religii starożytnego Egiptu pod koniec epoki brązu. Jej imię Egipcjanie utworzyli prawdopodobnie na podstawie semickiego rdzenia qdš oznaczającego „święty”[1].

Ze względu na brak wyraźnych odniesień do Ketesz jako odrębnego bóstwa w źródłach ugaryckich i syryjsko-palestyńskich jest ona uważana przez wielu współczesnych badaczy za bóstwo egipskie powstałe pod wpływem religii i ikonografii Kanaanu, a nie bóstwo kananejskie przyjęte przez Egipcjan, jak to miało miejsce z Reszefem i Anat[2][3].

Funkcje Ketesz w religii egipskiej są trudne do określenia ze względu na brak bezpośrednich odniesień, ale jej epitety – zwłaszcza „Pani Niebios” – mogą wskazywać na charakter astralny i mogła być uważana za boginię opiekuńczą głównie przez pospólstwo. Znane źródła nie kojarzą jej z płodnością czy seksem, a dawne teorie przedstawiające ją jako „świętą nierządnicę” są obecnie odrzucane z powodu braku dowodów[4]

Jej epitety to „Kochanka Wszystkich Bogów”, „Pani Gwiazd na Niebie”, „Ukochana Ptaha” i „Oko Ra”[5]. Związek z Ptahem i Ra widoczny w jej epitetach łączy ją z opisami Anat i Astarte w tekstach egipskich[6][7].

Na reprezentujących ją stelach Ketesz jest przedstawiana we frontalnym akcie – co jest niezwykłe w przypadku sztuki egipskiej – w peruce bogini nieba i „Oka Ra” Hathor, stojąca na lwie, pomiędzy bogami Minem a Reszefem. W jednej ręce trzyma węża, a w drugiej – bukiet kwiatów lotosu lub papirus[8][9]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ch. Zivie-Choche, Foreign Deities in Egypt [w:] J. Dieleman, W. Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, ss. 5–6 [dostęp 2022-02-01].
  2. S. L. Budin, A Reconsideration of the Aphrodite-Ashtart Syncretism, Numen, tom 51, nr 2, 2004, s. 100 [dostęp 2022-02-01].
  3. I. Cornelius, Qudshu, Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East, s. 1: „bogini o imieniu K. nieznana w ugaryckich ani syryjsko-palestyńskich tekstach” [dostęp 2022-02-01].
  4. I. Cornelius, Qudshu, Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East, s. 4 [dostęp 2022-02-01].
  5. The "Holy One" by Johanna Stuckey [online], www.matrifocus.com [dostęp 2022-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2008-01-31].
  6. M. Smith, ‘Athtart in Late Bronze Age Syrian Texts [w:] D. T. Sugimoto (red.), Transformation of a Goddess. Ishtar–Astarte–Aphrodite, 2014, s. 66 [dostęp 2022-02-01].
  7. K. Tazawa, Astarte in New Kingdom Egypt: Reconsideration of Her Role and Function [w:] D. T. Sugimoto (red.), Transformation of a Goddess. Ishtar–Astarte–Aphrodite, 2014, s. 110 [dostęp 2022-02-01].
  8. Ch. Zivie-Choche, Foreign Deities in Egypt [w:] J. Dieleman, W. Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, 2011, ss. 6–7 [dostęp 2022-02-01].
  9. I. Cornelius, Qudshu, Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East, s. 1 [dostęp 2022-02-01].