Klejek czerwonawy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klejek czerwonawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

klejówkowate

Rodzaj

Chroogomphus

Gatunek

klejek czerwonawy

Nazwa systematyczna
Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill
Mycologia 56(4): 543 (1964)

Klejek czerwonawy (Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill.) – gatunek grzybów z rodziny klejówkowatych (Gomphidiaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chroogomphus, Gomphidiaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus rutilus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1964 r. Miller, przenosząc go do rodzaju Chroogomphus[1].

Niektóre synonimy[1]:

  • Agaricus gomphus Pers. 1800
  • Agaricus rufescens J.F. Gmel. 1792
  • Agaricus rutilus Schaeff. 1774
  • Chroogomphus britannicus A.Z.M. Khan & Hora 1978
  • Chroogomphus corallinus O.K. Mill. & Watling 1970
  • Chroogomphus helveticus subsp. tatrensis (Pilát) Kuthan & Singer 1976
  • Chroogomphus rutilus subsp. alabamensis (Singer) Singer 1990
  • Chroogomphus rutilus subsp. michoacanensis Singer & Kuthan 1976
  • Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 (subsp. rutilus
  • Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 var. rutilus
  • Chroogomphus rutilus var. tatrensis (Pilát) Bon & Courtec. 1987
  • Chroogomphus testaceus (Fr.) Příhoda 1987
  • Cortinarius rutilus (Schaeff.) Gray [jako Cortinaria rutila] 1821
  • Gomphidius corralinus (O.K. Mill. & Watling) Kotl. & Pouzar 1974
  • Gomphidius rutilus (Schaeff.) S. Lundell 1937
  • Gomphidius rutilus f. testaceus (Fr.) Pilát & Dermek 1974
  • Gomphidius rutilus subsp. alabamensis Singer 1946
  • Gomphidius testaceus (Fr.) Mussat 1901
  • Gomphidius viscidus var. tatrensis Pilát 1926
  • Gomphus viscidus sensu auct. 2005

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: klejek lepki, bedłka lepak, klejówka mała, czop jemiołak, klejówka lepka[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 4–15 cm. Za młodu wypukły z podwiniętym brzegiem, miedzianobrązowy, później trochę wyblakły; stary spłaszczony; wilgotny – silnie śluzowaty, suchy – gładki i błyszczący; bardzo gruby i mięsisty[3]. Młode owocniki otoczone pajęczynowatą osłoną[4].

Blaszki

Najpierw miedzianoszare, po dojrzeniu ciemnopurpurowo-brązowe; bardzo grube i rzadkie; często rozwidlone i daleko zbiegające na trzon[3].

Trzon

Długi i wysmukły, mięsisty, miedzianopomarańczowy do żółtobrązowawego, z delikatnym, zygzakowatym wzorkiem z ochrowej osłony, w stanie suchym czasem ze zgrubiałą strefą pierścieniową[3].

Miąższ

Pomarańczowożółty, po naciśnięciu po pewnym czasie przebarwiony karminowo. W podstawie trzonu chromowożółty; bez zapachu i o łagodnym smaku[3].

Wysyp zarodników

Oliwkowoczarny. Zarodniki wydłużone, elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, brązowożółte, o średnicy 17–23 × 5,5–7 µm[3].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Europie, podano jego stanowiska także w Korei i Japonii[5]. W Polsce jest pospolity[4].

Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, pod jodłą pospolitą, sosną zwyczajną i kosodrzewiną. Owocniki pojawiają się od lipca do listopada[2].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[2]. Jest grzybem jadalnym średniej jakości[6]. Nie powinien jednak być zbierany przez niezbyt doświadczonych grzybiarzy, istnieje bowiem możliwość pomylenia go z podobnymi, ale silnie trującymi gatunkami, np. zasłonak rudawy (Cortinarius rubellus) czy zasłonakiem rudym (Cortinarius orellanus)[4].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

Klejek alpejski (Chroogomphus helveticus), który ma filcowaty kapelusz. Jadalny.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  3. a b c d e Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 374. ISBN 83-7404-513-2.
  4. a b c Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2017-01-10].
  6. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.