Kościół Ewangelicko-Luterański Uzbekistanu
.jpg) Kościół ewangelicki w Taszkencie | |||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||
| Chrześcijaństwo └ Protestantyzm └ Luteranizm | |||||||||
| Siedziba | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zasięg geograficzny | |||||||||
| |||||||||
Kościół Ewangelicko-Luterański Uzbekistanu (ros. Евангелическо-Лютеранская Церковь Узбекистана, niem. Evangelisch-Lutherische Kirche in Usbekistan) – kościół luterański w Uzbekistanie, wchodzący w skład Unii Kościołów Ewangelicko-Luterańskich w Rosji i Innych Państwach[2]. Należą do niego głównie członkowie niemieckiej mniejszości narodowej[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie pierwszej zorganizowanej społeczności luterańskiej na terenie Turkiestanu sięga założonej 1877 parafii w Taszkencie. Duchownym zboru został pochodzący z Orenburga ksiądz Karl Fruauf. W latach 1892-1932 opiekował się nim ks. Justus Jurgensen, absolwent wydziału teologicznego Uniwersytetu Dorpackiego. W 1896 ukończono budowę miejscowego kościoła ewangelickiego[4]. Kolejnym duszpasterzem zboru ks. Heinrich Berenz, który wcześniej pracował jako wykładowca w seminarium duchownym w Petersburgu. W 1937 parafia została zlikwidowana przez władze radzieckie[5], a jej duszpasterz wraz z żoną zostali zesłani do łagru, gdzie oboje zmarli. Budynek kościoła przeznaczono na cele świeckie[4].
Liczba ludności ewangelickiej jednak wzrosła, co spowodowane było przybyciem robotników oraz deportowanej ze względów politycznych ludności, przede wszystkim z republik bałtyckich. Wobec niemożności oficjalnego prowadzenia nabożeństw, wiara była praktykowana prywatnie[4]. Pod koniec lat 80. XX wieku liczbę ewangelików niemieckiego pochodzenia na terenie Uzbeckiej SRR szacowano na 80 000 osób[6].
W ostatnich latach istnienia Związku Radzieckiego nastąpiło rozluźnienie polityki religijnej[4], wobec czego od 1990 rozpoczęto ponowne oficjalne prowadzenie nabożeństw w Taszkencie[1]. Na mocy decyzji prezydenta Uzbekistanu, budynek dawnego kościoła został przekazany stowarzyszeniu niemieckiemu towarzystwu kulturalnemu Wiedergeburt, dzięki czemu przywrócono mu funkcje sakralne[5].
Od 1990 z terenu Uzbekistanu rozpoczęły się wyjazdy ludności pochodzenia niemieckiego. W ich efekcie w latach 1990-2010 parafia w Taszkencie pomniejszyła się o około 1000 wiernych, zanikły też zbory w Angrenie, Chirchiqu, czy Gʻazalkencie[1].
W listopadzie 1993 odbył się Synod założycielski Ewangelickiej Wspólnoty Uzbekistanu, będącej diecezją Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Rosji i Innych Krajach[4]. 19 października 1994 superintendentem diecezji uzbeckiej został wybrany ks. Kornelius Wiebe, a w 2000 objął on stanowisko biskupa niezależnego Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego Uzbekistanu[7].
W związku z problemami finansowymi, brakiem możliwości kształcenia pracowników kościelnych oraz niemożnością obsługi duszpasterskiej i diakonijnej wiernych w oddalonych rejonach kraju, w kolejnych latach biskup zdecydował o zamknięciu niektórych parafii kościoła oraz po 2002 zaprzestał zwoływania synodów[4]. W 2010 kościół liczył około 300 wiernych, z czego 200 w parafii w Taszkencie. Nabożeństwa prowadzone były w większości w języku niemieckim[1].
Biskup Kornelius Wiebe pełnił stanowisko do swojej śmierci w czerwcu 2015. W 2015 pozostały jedynie dwa zbory, w Taszkencie i Ferganie[7]. W późniejszym czasie dzięki wsparciu Unii Kościołów Ewangelicko-Luterańskich w Rosji i Innych Państwach oraz świeckich kaznodziejów doszło do odnowienia kontaktów ze współwyznawcami z innych części kraju, a także pozyskano pomoc finansową[1]. W 2016 liczbę ewangelików w Uzbekistanie szacowano na około 3000 osób[6].
W 27 listopada 2017 w sali głównej Rosyjskiego Teatru Dramatycznego w Taszkencie odbyła się ceremonia upamiętniająca pięćsetlecie Reformacji, w której udział wzięli przedstawiciele wszystkich denominacji protestanckich działających na terenie kraju. 22 stycznia 2018 w kościele rzymskokatolickim w Taszkencie miało miejsce ekumeniczne luterańsko-katolickie nabożeństwo[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Будем молиться за автономию. „Московская Немецкая Газета”, 29 czerwca 2010.
- ↑ Структура Союза ЕЛЦ. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)].
- ↑ Умер глава Лютеранской церкви Узбекистана. Церковно-Научный Центр «Православная Энциклопедия», 24 czerwca 2015. [dostęp 2020-11-15].
- ↑ a b c d e f g Shirin Akiner: Lutheran Church in Tashkent. British Uzbek Society, styczeń 2018. [dostęp 2020-11-15].
- ↑ a b Епископа Евангелическо-Лютеранской Церкви Узбекистана проводили в последний путь. Письма о Ташкенте, 26 czerwca 2015. [dostęp 2020-11-15].
- ↑ a b Von der Bergstraße an die Seidenstraße. Evangelische Kirche in Hessen und Nassau, 15 marca 2016. [dostęp 2020-11-15].
- ↑ a b Ушёл из жизни епископ Корней Вибе. [w:] Газета Союза ЕЛЦ «Лютеранские вести» [on-line]. Союз Евангелическо-лютеранских церквей, lipiec 2015. s. 8. [dostęp 2020-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-14)].