Kościół ewangelicko-augsburski w Mariampolu
54°33′37″N 23°21′02″E/54,560278 23,350556
| |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Okręg | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
Kauno gatve 9, Marijampolė, 68175 Marijampolės sav. | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||||||||||||||||||
| 54°33′37″N 23°21′02″E/54,560278 23,350556
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Kościół ewangelicko-augsburski (lit. Evangelikų liuteronų bažnyčia) – protestancka świątynia znajdująca się w litewskim mieście Mariampol. Wzniesiona w latach 1834–1841.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po włączeniu Mariampola do Prus w 1795 roku do miejscowości sprowadzono rzemieślników, głównie z Niemiec oraz w mniejszym stopniu z Rosji. W 1807 tereny te należały do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 – do Królestwa Kongresowego. Protestanccy osiedleńcy w 1819 roku złożyli do władz w Warszawie prośbę o pozwolenie na budowę kompleksu parafialnego. Zgodę uzyskano, do czasu wzniesienia świątyni nabożeństwa odprawiano w zaaranżowanym dawnym magazynie należącym do wojsk pruskich. W 1821 dostawiono do niego wieżę, a w następnym roku miała miejsce konsekracja budynku. Parafia nie posiadała wtedy własnego duchownego, nabożeństwa odprawiali pastorzy z Chmielówki, Godlewa, Majskoja i Szyrwintów. W 1824 udało się uzyskać dofinansowanie od cara Aleksandra I. W 1829 ustanowiono pierwszego proboszcza, Karla Heinricha Langego. W 1834 wzniesiono plebanię, a rok później Karolis Kaminskis sporządził projekt nowej świątyni. Budowę ukończono w roku 1841, w tym samym roku założono szkołę ewangelicką. Wieżę wzniesiono w II połowie XIX wieku. Pod koniec stulecia wspólnota liczyła ponad 3000 wiernych i posiadała trzy filie – w Kalwarii, Serejach i Wyłkowyszkach[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym nabożeństwa odprawiano zarówno po niemiecku, jak i po litewsku[2].
Świątynia została zamknięta po wybuchu II wojny światowej, część wiernych przesiedlono w głąb Niemiec, a część wywieziono na Syberię. Budynek został zdewastowany, zdjęto krzyż i dzwon, a wieża została zniszczona przez pocisk. Po 1945 roku kościół pełnił funkcję magazynu oraz hali sportowej[2]. W 1984 sporządzono projekt przebudowy kościoła, w następnych latach odbudowano dzwonnicę. W 1988 planowano urządzić w nim salę koncertową. Pod koniec lat 80. rozebrano jeden z budynków należących dawniej do szkoły ewangelickiej[3], a pozostałe budynki parafii służyły jako mieszkania dla nauczycieli[4].
Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w reaktywację wspólnoty zaangażowała się Lidija Narušienė. Skontaktowała się z luteranami zamieszkującymi okoliczne miejscowości. Na początku roku 1990 w domu Narušienė odprawiono pierwsze nabożeństwo luterańskie, w którym uczestniczyło 38 osób oraz reprezentant konsystorza. Powstała również sześcioosobowa rada parafialna. 27 czerwca 1990 zarejestrowano parafię w Mariampolu, a 26 sierpnia 1990 odprawiono nabożeństwo w auli szkoły muzycznej, podczas którego pobłogosławiono pierwsze małżeństwo oraz ochrzczono czwórkę dzieci. W kolejnych latach nabożeństwa ponownie odprawiano w domu Narušienė, zawiązano współpracę z niemieckim pastorem Klausem Fitznerem oraz z norweską parafią Nordberg[3].
30 października 1992 władze miasta przyznały kościół i okoliczne budynki parafii ewangelickiej. Projekt przebudowy wnętrza sporządził Medardas Purys. Liczącą 95 wiernych wspólnotę wspomogły finansowo parafie z Niemiec, Danii, Norwegii i Szwecji. Fundusze przekazała również Światowa Federacja Luterańska. 4 lipa 1993 norweski pastor Jörgen Karlsen odprawił nabożeństwo w niewyremontowanej jeszcze świątyni. Kolejne projekty wnętrz sporządzili w 1994 G. Vieversys i L. Tumynienė. W tamtym roku wykonano ławki, ołtarz, chrzcielnicę i oświetlenie. Nabożeństwo inauguracyjne odprawił 2 lipca 1995 roku bp Jonas Kalvanas młodszy. W grudniu tego roku na wieży zainstalowano krzyż oraz dzwon z 1949 roku, pochodzący z parafii Großbundenbach, o wadze 650 kg[3]. Poświęcenie dzwonu i krzyża miało miejsce podczas nabożeństwa 6 stycznia 1996[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ XVIII a. pab. – XX a. pr. istorinė krašto situacija ir Marijampolės evangelikų liuteronų bažnyčia, joje tarnavę kunigai [online], Marijampolės evangelikų liuteronų parapija, 4 grudnia 2017 [dostęp 2024-05-11] (lit.).
- ↑ a b Marijampolės evangelikų liuteronų parapijos gyvenimas 1936-1941 m. [online], Marijampolės evangelikų liuteronų parapija, 4 grudnia 2017 [dostęp 2024-05-11] (lit.).
- ↑ a b c Parapijos atkūrimas ir bažnyčios atstatymas [online], Marijampolės evangelikų liuteronų parapija, 4 grudnia 2017 [dostęp 2024-05-11] (lit.).
- ↑ Marijampolės parapija – Lietuvos evangelikų liuteronų bažnyčia [online] [dostęp 2024-05-11] (lit.).
- ↑ Religinė, kultūrinė veikla parapijoje 1996-2000 m. [online], Marijampolės evangelikų liuteronų parapija, 4 grudnia 2017 [dostęp 2024-05-11] (lit.).