Koliber czarnogłowy

Koliber czarnogłowy
	Trochilus polytmus
	Linnaeus, 1758
	; samiec
	; samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Trochilini
Rodzaj	Trochilus
Gatunek	koliber czarnogłowy
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Koliber czarnogłowy (Trochilus polytmus) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Występuje jedynie na Jamajce, gdzie jest uważany za jeden z symboli tego kraju^[3].

Systematyka: Gatunek monotypowy. Dawniej za podgatunek T. polytmus uznawany był opisany w 1901 roku koliber czarnodzioby (Trochilus scitulus), zamieszkujący wschodnią Jamajkę; jest on obecnie klasyfikowany jako odrębny gatunek^[4]^[5]^[6]. Sporadycznie dochodzi między nimi do hybrydyzacji na zachodzie Gór John Crow^[5].

Występowanie: Jamajka (poza skrajnie wschodnią częścią).

Morfologia: Długość ciała do 8 cm, długość ogona u samców ok. 17 cm. Osiąga masę ciała do 5 g. Dziób długi i szpiczasty. Dzięki niemu koliber z łatwością dostaje się do głębokich kielichów kwiatów. Samiec – łatwo go poznać po długich piórach ogonowych i błyszczącym zielonym upierzeniu. Dziób czerwony z czarnym koniuszkiem. Samica jest mniejsza od samca i na spodzie ciała jest biała. Pióra ogonowe ma krótsze i zakończone są białymi końcówkami.

Pożywienie: Nektar kwiatów. Wysysa go za pomocą cienkiego języka. Czasami chwyta owady.

Tryb życia: Często odgania intruza zaciekłymi uderzeniami ostrego dzioba. Najaktywniejszy staje się o zmroku, kiedy stara się zdobyć dużo pokarmu na noc. Potrafi oszczędzać energię, spowalniając istotne funkcje życiowe do minimum. Popada w stan odrętwienia. Gniazda zakłada najczęściej przed i po porze deszczowej (październik, maj). Składa 2 jaja.

Status: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kolibra czarnogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 2000 roku^[2]. Populacje tego kolibra są dość stabilne i nie przeszkadza im nawet wyrąb lasów na wyspie. Temu gatunkowi bardziej odpowiadają otwarte tereny.

Ciekawostki

Koliber czarnogłowy porusza skrzydłami z dużą prędkością. Macha nimi 22–78 razy na sekundę.
Podczas lotu samce wydają brzęczący dźwięk. Wywołuje go prąd powietrza, który przelatuje przez wewnętrzne skraje piór ogonowych.
Na Jamajce ptak jest nazywany doctor bird (pol. ptak-doktor), bo jego dwa pióra ogonowe kojarzyły się mieszkańcom ze staromodnym frakiem, jaki nosili niegdyś lekarze.
Ian Fleming opisał kolibra czarnogłowego (nazywając go „doktorek”) w Tylko dla twoich oczu, jednej z części przygód Jamesa Bonda: „Ciało ma tak oślepiająco szmaragdowozielone, że gdy słońce pada na jego pierś, to czyni zeń najbardziej zieloną rzecz w przyrodzie”^[7].

Przypisy

↑ Trochilus polytmus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Trochilus polytmus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ National symbols of Jamaica. [dostęp 2012-01-01]. (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trochilini Vigors, 1825 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-22].
↑ ^a ^b Red-billed Streamertail (Trochilus polytmus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
↑ Ian Flaming, For Your Eyes Only, Pan Books Ltd., Londyn, 1960

Bibliografia

Encyklopedia zwierząt od A do Z. Warszawa 1999, ISBN 83-908277-3-5

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Trochilus polytmus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Trochilus polytmus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[3] National symbols of Jamaica. [dostęp 2012-01-01]. (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trochilini Vigors, 1825 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-22].

[ibc-5] Red-billed Streamertail (Trochilus polytmus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-22]. (ang.).

[7] Ian Flaming, For Your Eyes Only, Pan Books Ltd., Londyn, 1960

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]